Page 185 - 25620605121318noศธ 021028614file02_2

ใบความรู้ส าหรับกิจกรรมด้านที่ 5 : สุขภาพทางเพศ

ใบความรู้ที่ 1

เรื่อง ยาเม็ดคุมก าเนิด (Pill, Oral Contraceptive – OC)

เป็นยาคุมก าเนิดชนิดกิน ประกอบด้วยส่วนผสมของฮอร์โมนสังเคราะห์ 2 ชนิด คือ เอสโตรเจน

และโปรเจสโตเจน จัดท าเป็นแผง ระบุวันตามล าดับลูกศรเพื่อกันลืม
ยาเม็ดคุมก าเนิดมีหลายชนิด แต่ละชนิดมีปริมาณยาและจ านวนเม็ดไม่เท่ากัน เช่น 21 เม็ด และ 28
เม็ด

กลไกการออกฤทธิ์ฮอร์โมนในยาจะท าให้
1. ยับยั้งการสุกของไข่ และไม่มีการตกไข่
2. ท าให้น้ าเมือกที่ปากมดลูกข้นขึ้น ท าให้เชื้ออสุจิเข้าสู่โพรงมดลูกได้ยาก

3. ท าให้ไม่มีการเจริญของเยื่อบุมดลูก จึงมีสภาพไม่เหมาะแก่การฝังตัวของตัวอ่อนที่ได้รับการผสมแล้ว

ยาเม็ดคุมก าเนิดที่ขายในท้องตลาดทั่วไป มีด้วยกัน 2 กลุ่มคือ

1. ยาเม็ดคุมก าเนิดชนิดฮอร์โมนรวม (Combined Pill) เป็นยาคุมที่ตัวยาแต่ละเม็ดมีส่วนประกอบ
ของฮอร์โมนเอสโตรเจน และโปรเจสโตเจน มีทั้งชนิด 21 และ 28 เม็ด ส าหรับชนิด 28 เม็ดนั้น ตัวยา 7 เม็ด
ที่เพิ่มขึ้นจะไม่มีตัวยาฮอร์โมน แต่จะเป็นวิตามินหรือธาตุเหล็กแทน
2. ยาเม็ดคุมก าเนิดชนิดที่มีเฉพาะโปรเจสโตเจน (Progestin-only Pill or Minipill) มีชนิดที่

จัดท าเป็นแผง 28 เม็ด ยาทุกเม็ดมีตัวยาเหมือนกัน ยานี้มีประโยชน์ในผู้ที่ไม่สามารถทนอาการข้างเคียง
ของฮอร์โมนเอสโตรเจนได้

วิธีรับประทานยาเม็ดคุมก าเนิดชนิด 21 เม็ด

1. ให้เริ่มต้นกินยาเม็ดแรกภายในช่วงเวลา 5 วันแรกของรอบเดือน (นับวันแรกที่ประจ าเดือนมา
เป็นวันที่หนึ่ง) จากนั้นกินยาติดต่อกันทุกวันจนหมดแผง ในเวลาใดก็ได้ แต่ควรกินเวลาเดียวกันทุกวัน
(การกินเรียงตามลูกศรและตรงกับวันจะช่วยป้องกันการลืมกินยา และยาทุกเม็ดมีตัวยาเหมือนกัน)

2. เมื่อยาหมดแผงให้หยุดกินยา 7 วันส าหรับผู้ใช้ยาชนิด 21 เม็ด ระหว่างหยุดยา 2 - 4 วัน จะมี
เลือดประจ าเดือนมา เมื่อหยุดยาครบก าหนดให้เริ่มกินยาในแผงต่อไปทันที ในวิธีเช่นเดิม โดยจะเริ่มกินยา
เม็ดใดในแผงก่อนก็ได้ แต่ถ้ากินตรงกับวันก ากับจะช่วยป้องกันไม่ให้ลืมกินยา

วิธีรับประทานยาเม็ดชนิด 28 เม็ด

1. เริ่มกินยาในวันแรกของรอบประจ าเดือน กินเม็ดแรกในส่วนที่ระบุบนแผงว่าเป็นจุดเริ่มต้น
ใช้ยาและกินตามวันก ากับตามทิศลูกศรจนหมดแผง

2. กินแผงใหม่ติดต่อได้เลยโดยไม่ต้องหยุดยา

181