Page 305 - Journal of Asian History_Neat

i

;
s

6 CENGlZ ORHONLU
dirs. $imdiki bilgimizc gore, Biyikh-oglu Mustafa Pa$a Beylcrbcgi
sifati ile tdyin edilen ilk §nhis olinalidir8. Mustafa Pa5a hudud vc
simri belli olmiyan, her halde kagit uzerinde olan, eyaletin sinir-
larini tespite ^ahsiyordu. Raporu yazan zatin, adini bildirmedigi
sancagm, tcvcih tarihi de Bahrcyn’e yapilan sefer ile aym tarihtc
olmalidir. Bu tarihe ait ar§ivdc bulunan 3 numarali Miihimmc. deftc-
ri'nde boyle bir tayinc rastlanmami§tir. Bu tarihe ait Ruus defleri de
ar$ivde §imdilik meveud degildir. Lahsa eyalet olmazdan cvvel Bas-
ra’ya t5bi idi. Ancak Lahsa bir §chir adi degil bir bblge adidir.
Bu bolgenin en onemli §ehri Katif’tir. Te$kil edilen eyalet, Katif,
gibi cvvclce Basra’ya tabi yerler ve giineyde yeni itaat altina ali-
nan topraklar ve a§iretlerden meydana gctirilmi§tir. Yeni te^kil
edilen eyaletin sancaklarinm bir kismimn, bu vesikadaki gibi ka-
git uzerinde tevcih edilmesi, tayin edilen zatin, o yeri idaresi al­
tina almasindan sonra gcrgekle§eccgi anla§ilmaktadir. Buna ait mi-
sallar Qoktur7. Yazarimiza levcih edilen sancak, Bahreyn adasinin

du. 212, s 15) ** Vilayet */ Lahsa„ tabiri ge^mektedir. Bununla beraber beylerbeyi
olarak tevcih yapildigtaa dair bir Icayid jjorulmemektedir. Lahsa beylerbeyi ola-
rtk je^eo cq cski tarikli veaika 3 Mart 1555 (10 Rebiulahir 952) dir (KSC. Ruus,
nu. 213, s. 49).
6 Boyle olmakla beraber buna ait bir ruus kaydi yoktur. Eyalet ( = vilayet)
olarak ilk beylerbeyi tayioi 12 Ekim 1555 tari'nlidir. Btytkli Mehmed PajA oglu
Mustafa Mustafa Paja’ya ait olan bu kayit judur* mc-J.t-r Lahsa
$i*i vefat ctmegin Trabzon bsgi Bxyxklt o$!u Musi xfa Pafiya buytiruUs. 9 kere
yuz bin akrnhk haslarile, 7 zilhiccs 953. knylej.. (MD, ou. 2. s. 167, hukum ou.
1535). Bu vesikada, vefat edeo ewelki jahisdan beylerbeyi diye bahaedilmesi. bu-
raiinia ooun zamantoda eyalet (vilayet) haline kondugunu yosterir.
• Mejhur Diyarbekir fatihi olan Biyiklt Mehmed Paja*a:n oglu olan Mus­
tafa Paja 1539 da Yeraen'de hizmette bulunmu^iur (Pe^uylu Ibrahim. Tarih. Istan­
bul 1231, c. I. s, 224). Trabzon sancak beyligine tayin tarihi $imdilik bilinmiyor.
Bu huausda en eski vesika 22 Agustos 1554 tarihlidir {KK, Rax*, nu 212. s. To).
Bahreyo’dc bu aefer sirasinda 1559 da vefat etmijtir. Ancak vefat ettigi zamaa
Hukumet nazarmda artik Lahsa Beylerbeyi olarak taainmtyordu. Zira 3‘) Eylul
1559 (2i Zilhicce fl3o) da oraya Musul Sancak beyi Murad tayin olunmu^tur (MD
ou. 3. i. 140. hukum nu, 365; Safvet. aynt eser. s. 1141). Sonradan Lahsa’ya nak-
ledilmedi ise mezarinin Bahreyn de olmasi icab eder. Keadisinin Omer adli Ma-
lalya'da timar tasarruf eden oglu ile (MD. ou. 4. s. 103. hukum nu. l')3T) Cemile
• dli bir kizi vardi (MD. nu. 4. «. 47. hukum ou. 495).
7 6 Temmuz 155-5 tari'nli buyruldu ile Ozdemir Pa^a’ya tevcih edilen Habe$
Beylerbeyi sifati da aym j-kildedir. Fazla bil2i i<;in bk. Ccn jir Orooalu. Osman:tiar:n
Habcfislan uyaseti. 15U-1560, TD. sayi 20 (Istanbul 1955). s. 15. not 21. a. 45 v. d.

•• •
V
'. v .*■ •
...
r.
. ■.