Page 125 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 125
พระพุทธรูปประจําพระชนมวํารของพระบําทสมเด็จพระปรมินทรมหําภูมิพลอดุลยเดช (ที่มํา: สํานักรําชเลขําธิกําร ๒๕๓๕)
ซง่ึ ปกตปิ ระดษิ ฐํานเปน็ พระพทุ ธรปู ประธํานของพระวมิ ํานพระบรมอฐั บิ นพระทนี่ งั่ จกั รมี หําปรําสําท มําประดิษฐําน (ราชกิจจานุเบกษา ๒๔๙๓: ๑๒๖๔) ท้ังนี้เพรําะในสมัยรัชกําลที่ ๘ ยังไม่ทันได้มี กํารหล่อพระพุทธรูปประจําพระชนมวํารก็เสด็จสวรรคตเสียก่อน และพระพุทธรูปองค์น้ีมีนัย ถึงงํานพระบรมศพด้วย (พิริยะ ไกรฤกษ์ ๒๕๕๑: ๘๕)
สํา หรบั คตกิ ํารนบั ถอื พระพทุ ธรปู ปํางประจํา วนั เกดิ ของไทยนนั้ นํา่ จะมที มี่ ําจํากคตคิ วํามเชอ่ื เกยี่ วกบั เทวดํานพเครําะห์ (เทพประจํา วนั ทงั้ เจด็ เพมิ่ พระเกตแุ ละพระรําหรู วมเปน็ เกํา้ ) ซงึ่ มกี ํารกํา หนด พระพุทธรูปปํางต่ํางๆ ให้บูชําคู่กับนพเครําะห์ ดังปรํากฏในสมุดตํารําพระพุทธรูปฉบับหลวงสมัย รัชกําลที่ ๓ กล่ําวคือ ปํางถวํายเนตรคู่กับพระอําทิตย์ ปํางห้ํามสมุทรคู่กับพระจันทร์ ปํางไสยําสน์ คู่กับพระอังคําร ปํางอุ้มบําตรคู่กับพระพุธ ปํางสมําธิคู่กับพระพฤหัสบดี ปํางรําพึงคู่กับพระศุกร์ ปํางนําคปรกคู่กับพระเสําร์ ปํางป่ําเลไลยก์คู่กับพระรําหู ปํางขัดสมําธิเพชรคู่กับพระเกตุ (สมเด็จฯ กรมพระยําดํารงรําชํานุภําพ ๒๔๖๙: ๑๔๔-๑๔๕) ซึ่งหลักกํารกําหนดพระพุทธรูปปํางต่ํางๆ คู่กับ นพเครําะห์นี้ก็กลํายมําเป็นคติพระพุทธรูปประจําวันเกิดในท่ีสุด
ธรรมเนียมกํารสร้ํางพระพุทธรูปประจําพระชนมวํารปรํากฏขึ้นเป็นคร้ังแรก เม่ือรําว พ.ศ.๒๔๑๐-๒๔๑๑ ในสมัยรัชกําลที่ ๔ โดยพระองค์โปรดฯ ให้หล่อพระพุทธรูปประจําพระชนมวําร ตํามวันพระรําชสมภพ ถวํายแด่รัชกําลท่ี ๑, ๒ และสมเด็จพระอัครมเหสีของทั้ง ๒ รัชกําลนั้นด้วย เป็นปฐม (พิริยะ ไกรฤกษ์ ๒๕๕๑: ๘๐-๘๑) จํากน้ันก็มีกํารสร้ํางพระพุทธรูปประจําพระชนมวําร
4
ศิลปะ ประเพณี และความเช่ือในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ ๑๒3
เสด็จสู่แดนสรวง
