Page 193 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 193
หลุมฝังศพของเจ้ําพระยําจักรี (แขก) ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อ พ.ศ.๒๔๑๗ ฝังอยู่ท่ีมัสยิดต้นสน กรุงเทพ (ท่ีมํา: http://break.muslimthaipost.com/up le/2015/07/31/Jakree23.jpg)
“เจ้าพิธี” ในฉากงานพระศพ: ร่องรอยความเชื่อเก่า-ใหม่ ในวัฒนธรรมไทย
ในงํานพระศพที่ปรํากฏในวรรณคดีนิทํานไทย ปรํากฏบทบําทของนักบวชท่ีทําหน้ําที่ “เจ้ําพิธี” จัดกํารงํานพระศพอยู่ ๓ กลุ่ม คือ ฤๅษี พระสงฆ์ และบําทหลวง ซึ่งสะท้อนให้เห็นร่องรอย ควํามเชื่อเก่ํา-ใหม่ ในวัฒนธรรมไทย ดังนี้
๑. ฤๅษี
“ฤําษี” นับเป็นตัวละครนักบวชท่ีเก่ําแก่ที่สุดในวรรณคดีนิทํานไทย มีมําก่อนตัวละคร นกั บวชอนื่ ๆ ในวรรณคดนี ทิ ํานในสมยั อยธุ ยําตวั ละครเอกสว่ นใหญล่ ว้ นตอ้ งไปเรยี นวชิ ํากบั พระฤๅษี ท้ังสิ้น บํางคร้ังอําจมีฤๅษีที่ไม่ดีคิดร้ํายด้วย ตัวละครฤๅษีนี้ยังเป็นเจ้ําพิธีที่สําคัญในกํารทําหน้ําท่ี ต่ํางๆ รวมถึงพิธีศพด้วย ฤๅษีในวรรณคดีนิทํานนี้แตกต่ํางจํากพรําหมณ์ และไม่ได้แสดงถึง กํารนบั ถอื เทพเจํา้ ในศําสนําพรําหมณแ์ ตอ่ ยํา่ งใด ตวั ละครฤๅษนี ยี้ งั คงมปี รํากฏตอ่ มําในรตั นโกสนิ ทร์ ด้วย เพ่ือคงขนบกํารเล่ําเรื่องและให้มีกลิ่นอําย “ปรัมปรํา” ทําหน้ําท่ีเป็นอําจํารย์ผู้สอนวิชํา หํากแต่ วรรณคดนี ทิ ํานในสมยั รตั นโกสนิ ทรส์ มยั หลงั นน้ั เมอ่ื กลํา่ วถงึ ฉํากงํานพระศพจะกลํา่ วถงึ พระสงฆเ์ ปน็ ผู้ทําพิธีแทน
อยํา่ งไรกต็ ําม ยงั พบวํา่ นอกจํากฤๅษแี ลว้ ในฉํากงํานพระศพของวรรณคดนี ทิ ํานโดยเฉพําะ ในวรรณคดีนิทํานสมัยอยุธยํา ยังมักกล่ําวถึงกํารทําศพ หรือ เผําศพ ในหมู่พระญําติ โดยไม่มี เจ้ําพิธีเช่นฤๅษี พระหรือพรําหมณ์ด้วย
๘
ศิลปะ ประเพณี และความเช่ือในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ ๑๙๑
เสด็จสู่แดนสรวง
