Page 324 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 324
ประเด็นข้ํางต้นนี้ก็จะสอดคล้องกับเร่ืองท่ีว่ําเหตุใดพลฉุดชักลํากจึงต้องแต่งกํายด้วยชุด สีแดง ซึ่งมีผู้รู้เคยอธิบํายไว้ว่ํา “สีแดง” เป็นสีของอํากําศ เหตุเพรําะทั้งสีพื้นของรําชรถและชุดของ พลฉุดชักต่ํางมีสีแดงต่อเนื่องกันไปหมด จนดูรําวกับว่ํารําชรถเคล่ือนที่อยู่ในอํากําศ และกํารใช้ “สแี ดง” กบั “ทอ้ งฟํา้ ” นนั้ กส็ ํามํารถพบไดเ้ สมอในจติ รกรรมไทยประเพณที น่ี ยิ มระบํายทอ้ งฟํา้ ดว้ ย สแี ดง หรอื เพดํานอําคํารทป่ี ระดบั ดําวจงกล (ดวงดําว) กท็ ําสเี พดําน (ทอ้ งฟํา้ ) ดว้ ยสแี ดงเชน่ กนั
สํา หรบั ในสว่ นของกํารประดบั พนมของเกรนิ แตล่ ะชน้ั เปน็ รปู นําค สจุ ติ ต์ วงษเ์ ทศ ไดเ้ สนอ ไว้แล้ว ว่ํา
“ในงานศพสมัยโบราณต้องมีเรือนาค เป็นเรือสาคัญเพื่อส่งวิญญาณกลับ สู่โลกเดิมคือบาดาลหรือนาคพิภพ เพราะผู้ท่ีจะพาวิญญาณกลับไปได้อย่างปลอดภัย ต้องเป็นนาคเท่านั้น ยังมีประเพณีนี้อยู่ในกลุ่มชนที่อาศัยอยู่ตามหมู่เกาะต่างๆ ในภูมิภาคอุษาคเนย์
ต่อมาเม่ือเกิดประเพณีออกพระเมรุมาศ ก็ไม่จาเป็นต้องไปทางเรืออีก เพราะจัดที่ลานสนามหน้าจักรวรรดิหน้ามหาราชวังหรือที่กรุงเทพฯ เรียกสนามหลวง แตพ่ าหนะทเี่ ชญิ พระบรมศพหรอื พระโกศกย็ งั เปน็ เรอื นาค แมจ้ ะประดษิ ฐเ์ ปน็ ราชรถ แต่ทางหัวและหางก็ยังเป็นลวดลายสัญลักษณ์ของนาคเหมือนเดิม”
(สุจิตต์ วงษ์เทศ ๒๕๕๑: ๒๘)
พระมหาพิชัยราชรถและเวชยันตราชรถกับลาดับพระราชอิสริยยศ
หํากจะอธิบํายให้เข้ําใจง่ํายขึ้น ผู้เขียนอยํากจะให้สังเกตถึงฉัตรที่ประดิษฐํานบนยอดสุด ของพระเมรุมําศ หรือพระเมรุ และฉัตรคันดําร ฉัตรที่มีคันฉัตรหักเป็นมุมฉําก ๒ ทบ ปักเหนือ ยํานมําศและเกรินขณะเชิญพระโกศพระบรมศพข้ึนสู่รําชรถหรือไปยังพระเมรุมําศว่ําเป็นฉัตรขําว และมีกี่ชั้น
พระมหําพิชัยรําชรถจะใช้อัญเชิญพระบรมศพพระมหํากษัตริย์ดังสังเกตได้จํากมี พระนพปฎลมหาเศวตฉัตร เป็นฉัตรขําว ๙ ชั้น แต่ละชั้นมีระบํายขลิบทองแผ่ลวด ๓ ช้ัน ชั้นล่ําง สุดห้อยอุบะจําปําทอง สําหรับพระบรมศพสมเด็จพระบรมรําชินีนําถ สมเด็จพระบรมรําชินี สมเด็จ พระบรมรําชชนนีสมเดจ็ พระบรมรําชเทวีสมเดจ็ พระบวรรําชเจํา้ สมเดจ็ พระยพุ รําชสมเดจ็ พระบรม โอรสําธิรําช ตลอดจนพระบรมวงศํานุวงศ์ชั้นสูง ซึ่งทรงพระกรุณําโปรดเกล้ําฯ พระรําชทํานเป็น พิเศษ จะใช้พระสัปตปฎลเศวตฉัตร เป็นฉัตรขําว ๗ ชั้น แต่ละชั้นมีระบํายขลิบทองแผ่ลวด ๓ ชั้น ชั้นล่ํางสุดห้อยอุบะจําปําทอง (สํานักงํานเสริมสร้ํางเอกลักษณ์ของชําติ ๒๕๕๕: ๘๘, ๒๑๙-๒๒๐)
สําหรับพระศพที่เวชยันตรําชรถอัญเชิญน้ันจะมีพระเบญจปฎลเศวตฉัตร เป็น ฉัตรขําว ๕ ช้ัน แต่ละชั้นมีระบํายขลิบทองแผ่ลวด ๒ ชั้น ชั้นล่ํางสุดห้อยอุบะจําปําทอง กํางกั้นเหนือ พระโกศ ไดแ้ ก่ พระศพของพระรําชวงศช์ นั้ สมเดจ็ เจํา้ ฟํา้ พระรําชเทวี พระอคั รชํายําเธอ และสมเดจ็ พระมหําสมณเจ้ํา (สํานักงํานเสริมสร้ํางเอกลักษณ์ของชําติ ๒๕๕๕: ๘๘, ๒๒๐)
เสด็จสู่แดนสรวง
3๒๒ ศิลปะ ประเพณี และความเช่ือในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ
