Page 346 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 346
ในตํานํานคือท้ําวฮุ่ง และสมเด็จพระเจ้ําศรีสว่ํางวงศ์ ซึ่งเป็นกษัตริย์ลําวพระองค์สุดท้ํายที่จัดงําน
พระเมรุ
หลังจํากที่ท้ําวฮุ่งส้ินพระชนม์ในสนํามรบระหว่ํางรบกับกองทัพพระยําฟ้ําฮ่วน พระมเหสี
ของท้ําวฮุ่งได้จัดกํารพระศพโดยรับส่ังให้นําผ้ําโกไสยพัสตร์คือผ้ําที่ทําด้วยไหมมําห่มพระศพ พร้อมด้วยให้นําเคร่ืองหอมพระสุคนธ์มําชโลมพระศพ (สิลํา วีระวงส์, ๒๕๔๙: ๔๔๒) เป็นไปได้ว่ํา เมื่อท้ําวฮุ่งส้ินพระชนม์คงจะมีพิธีเล้ียงผีประกอบด้วย ดังเห็นได้จํากกํารจัดพระงํานพระศพของ พระบิดําท้ําวฮุ่งในวรรณกรรมเรื่องท้าวฮุ่ง ท้าวเจือง ที่ระบุว่ําหลังจํากที่ขุนจอมธรรม พระบิดําของ ท้ํางฮุ่งสิ้นพระชนม์แล้ว ได้มีกํารตีฆ้อง ตีกลอง ตีฉําบให้ดังสนั่นไปทั่วเมือง แล้วอัญเชิญพระศพ บรรจุในหีบพระศพซ่ึงประดับตกแต่งด้วยทองคํา มีกํารฆ่ําควํายโดยนําตับ ปอดและไส้ไปต้มเลี้ยงผี ส่วนที่เหลือก็นํามําประกอบอําหํารกินเลี้ยงกัน พร้อมทั้งแต่งต้ังกษัตริย์พระองค์ใหม่ คือ ท้ําวฮุ่ง จํากน้ันก็มอบหมํายหน้ําที่แต่ละฝ่ํายรับผิดชอบ ฝ่ํายเล้ียงผีก็ตีฆ้อง ตีกลอง ตีฉําบ โห่ร้องไป อีกส่วนหน่ึงก็ไปหําฝืนเตรียมถวํายพระเพลิง (สิลํา วีระวงส์ ๒๕๔๙: ๙-๑๐)
จํากพิธีพระศพของท้ําวฮุ่งและพระบิดําข้ํางต้นสะท้อนให้เห็นควํามเชื่อดั้งเดิมของลําว ท่ีสัมพันธ์กับพิธีบูชําผีบรรพบุรุษที่ยังคงปฏิบัติกันในกลุ่มชําติพันธ์ุบํางกลุ่มในลําวและอุษําคเนย์
ในขณะที่งํานพระศพสมเด็จพระเจ้ํามหําชีวิตศรีสว่ํางวงศ์ ถือเป็นหลักฐํานสําคัญต่อ กํารทําควํามเข้ําใจกํารจัดกํารพระศพของอําณําจักรล้ํานช้ํางได้เป็นอย่ํางดี พระองค์เสด็จสวรรคต เม่ือวันที่ ๒๙ ตุลําคม ๒๕๐๒ และงํานพระศพได้จัดขึ้นในปีถัดมําอย่ํางสมพระเกียรติ อนึ่ง ต้องกล่ําว ด้วยว่ํา สมเด็จพระเจ้ํามหําชีวิตศรีสว่ํางวงศ์น้ันถือได้ว่ําเป็นเจ้ํามหําชีวิตก่อนองค์สุดท้ํายของลําว ซ่ึงภํายหลังเม่ือมีกํารเปล่ียนแปลงระบอบกํารปกครองจํากประชําธิปไตยไปสู่ระบอบคอมมิวนิสต์ เมื่อวันที่ ๒ ธันวําคม พ.ศ. ๒๕๑๘ ทําให้งํานพระศพของกษัตริย์ลําวไม่มีกํารปฏิบัติสืบทอดต่อมําอีก
สําหรับงํานพระศพของกษัตริย์ลําว กล่ําวโดยสรุป ข้ันตอนกํารปฏิบัติต่อพระศพของ เจ้ํามหําชีวิตประกอบด้วยถวํายน้ําสรงพระศพ กํารถวํายเครื่องทรงพระศพ กํารมัดตรําสังพระศพ กํารบรรจุพระศพลงในพระโกศหรือหีบพระศพและกํารอัญเชิญพระโกศประดิษฐํานสําหรับบําเพ็ญ พระกุศล ขั้นตอนข้ํางต้นนี้กระทํากันในพระบรมมหํารําชวังที่เมืองหลวงพระบําง เม่ือครบกําหนด จึงมีกํารอัญเชิญพระโกศออกประดิษฐํานบนรําชรถลํากเลียบพระนครเพื่อนําไปยังพระเมรุมําศ
หีบและโกศบรรจุพระศพ
เปน็ ไปไดว้ ํา่ ดงั้ เดมิ กษตั รยิ ล์ ํา้ นชํา้ งคงจะบรรจพุ ระศพลงในหบี ศพกอ่ นทจี่ ะใชพ้ ระโกศ ทงั้ น้ี เนอื่ งจํากคํา วํา่ “โลง” และ “โกศ” สํามํารถใชแ้ ทนทกี่ นั ได้ ดงั เหน็ รอ่ งรอยไดจ้ ํากคํา วํา่ “โกศลองใน” ซ่ึงคําว่ํา “โลง” นี้ถ้ําออกเสียงสําเนียงแบบทํางล้ํานช้ําง (ลําว) แล้วจะออกเสียงว่ํา “ลอง” ในงําน พระศพพระเจ้ําไชยจักรพรรดิแผ่นแผ้ว (ครองรําชย์ พ.ศ.๑๙๙๙-๒๐๒๓) ซึ่งพระสุวรรณบัลลังก์ (ท้ําวแท่นคํา) ได้เป็นผู้ดําเนินกํารจัดบําเพ็ญกุศลถวํายพระรําชบิดําของพระองค์ ดังปรํากฏข้อมูล ในนิทํานเรื่องขุนบรมรําชํา พงศาวดารเมืองลานช้าง ควํามว่ํา “...พระยาไชยจักรพรรดิแผ่นแผ้ว จิงตายที่เชียงคานหั้น จิงแปงหีบเงินใส่ไว้...” (พงศาวดารเมืองลานช้าง ๒๕๔๕: ๑๗๐)
เสด็จสู่แดนสรวง
344 ศิลปะ ประเพณี และความเชื่อในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ
