Page 349 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 349
กํารจดั พธิ บี ํา เพญ็ กศุ ลถวํายพระศพกษตั รยิ ล์ ํา้ นชํา้ งนนั้ มกั จดั ในระยะเวลําทไี่ มย่ ําวนํานนกั ดังเห็นได้จํากในวรรณกรรมเรื่องท้าวฮุ่ง ท้าวเจือง ท่ีเมื่อขุนจอมธรรมสิ้นพระชนม์ได้มีกํารจัดพิธี บําเพ็ญกุศลพระศพก่อนถวํายพระเพลิงไม่นํานนัก โดยในงํานพระศพขุนจอมธรรมได้มีกํารเร่ง งํานปลงพระศพให้เสร็จเร็วๆ อย่ําชักช้ําจะได้ไม่เสียเวลําทํามําหํากิน (สิลํา วีระวงส์ ๒๕๔๙: ๙-๑๐) เช่นเดียวกับงํานพระศพท้ําวฮุ่งท่ีค่อนข้ํางมีระยะเวลําในกํารจัดพิธีบําเพ็ญกุศลพระศพก่อนถวําย พระเพลิงไม่นําน แต่กรณีงํานพระศพท้ําวฮุ่งนั้นเข้ําใจว่ําบ้ํานเมืองอยู่ในภําวะสงครําม งํานพระศพ จึงอําจจะใช้เวลําไม่นําน (ดวงเดือน บุนยําวง ๒๕๔๙: ๙-๑๐) จํากข้อมูลดังกล่ําวนี้อําจสะท้อน ใหเ้ หน็ วํา่ งํานบํา เพญ็ กศุ ลถวํายพระศพนนั้ อําจจะใชร้ ะยะเวลําไมน่ ําน เพยี งเพอ่ื รอใหจ้ ดั สรํา้ งพระเมรุ เสรจ็ ก็คงทํากํารถวํายพระเพลิงพระศพทันที
ในงํานพระศพนอกจํากจะมีเครื่องไทยทํานที่ทํางรําชสํานักล้ํานช้ํางจัดบําเพ็ญกุศลถวําย พระศพอดีตกษัตริย์แล้ว ยังพบว่ํามีรําชสํานักข้ํางเคียงได้ส่งคณะทูตนําเคร่ืองไทยทํานมําร่วมงําน พระศพด้วย ดังจะเห็นได้จํากกรณีงํานพระศพพระเจ้ําไชยจักรพรรดิแผ่นแผ้วที่สมเด็จพระบรม ไตรโลกนําถ กษตั รยิ แ์ หง่ รําชอําณําจกั รกรงุ ศรอี ยธุ ยําไดส้ ง่ คณะทตู นํา หบี พระศพและเครอื่ งไทยทําน มํารว่ มบํา เพญ็ กศุ ล ดงั ปรํากฏในนทิ ํานเรอื่ งขนุ บรมราชา พงศาวดารเมอื งลานชา้ งควํามวํา่ “...ปางนนั้ พระยาไปเป็นเจ้าเมืองศรีโยทธิยาจิงแต่ง... พินพันแพห้าฮ้อยให้ขุนศรีราชโกษามาส่งซกาน พระยา ไชยจักรพรรดิแผ่นแผ้ว...” (พงศาวดารเมืองลานช้าง ๒๕๔๕: ๑๗๐) สําหรับ “พินพันแพห้ําฮ้อย” นน้ัไมส่ํามํารถถอดควํามไดแ้นช่ดั แตเ่ปน็ไปไดท้่ี“แพหํา้ฮอ้ย”ในทนี่คี้อืผํา้จํานวน๕๐๐ผนื ซง่ึถอื เป็นส่ิงของจําเป็นที่ใช้สําหรับในงํานพระรําชพิธีพระศพ
หรือกรณีงํานพระศพของพระเจ้ํามังธําตุรําช กษัตริย์หลวงพระบําง โดยเม่ือ พ.ศ.๒๓๗๙ พระบําทสมเด็จพระน่ังเกล้ําเจ้ําอยู่หัวแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ได้มีพระรําชดํารัสแต่งให้ปลัดวังคุม เครอื่ งไทยทํานขนึ้ ไปรว่ มงํานพระศพพระเจํา้ มงั ธําตรุ ําช ซง่ึ ประกอบไปดว้ ยผํา้ ไตร ๓๐ ไตร รม่ กระดําษ ๒๐๐ คัน พัดหํางปลํา ๒๐๐ เล่ม กระดําษฟําง ๒๐๐ ม้วน เครื่องเขียนสีต่ํางๆ ๑๐๐ ห่อ น้ําตําลทรําย หนัก ๒ หําบ เงิน ๔๐๐ เฟื้อง และทองอังกฤษ ๒๐๐ ม้วน (พงศาวดารเมืองหลวงพระบาง ๒๕๐๗: ๒๒๒) ซงึ่ นํา่ จะเปน็ ภําพสะทอ้ นใหเ้ หน็ วํา่ งํานพระศพกษตั รยิ ล์ ํา้ นชํา้ งกอ่ นหนํา้ นกี้ น็ ํา่ จะตอ้ งมกี ษตั รยิ ์ จํากรําชอําณําจักรข้ํางเคียงส่งคณะทูตและสิ่งของมําร่วมงํานพระศพด้วย
การสร้างพระเมรุถวายพระเพลิงพระศพ
กํารทําเมรุถวํายพระเพลิงพระศพอดีตกษัตริย์นั้น กษัตริย์องค์ต่อมําที่ขึ้นครองรําชย์ จะเป็นองค์ดําเนินกํารส่ังให้พระรําชวงศ์ ขุนนําง และรําษฎรร่วมกันสร้ํางพระเมรุขึ้นมําเพื่อทํา กํารถวํายพระเพลิงพระศพอย่ํางสมพระเกียรติ เช่น พระเจ้ําฟ้ํางุ้มสั่งให้สร้ํางพระเมรุถวํายเพลิง พระศพขุนยักษ์ฟ้ําพระรําชบิดําของพระองค์ดังปรํากฏควํามในพงศาวดารเมืองหลวงพระบางว่ํา “...จงึ ทรงสงั่ เสนาบดจี ดั การเมรมุ าศใหส้ มควรแกอ่ สิ รยิ ยศ...” (พงศาวดารเมอื งหลวงพระบาง ๒๕๐๗: ๑๖๒-๑๖๓)
การจัดพิธีบาเพ็ญกุศลถวายพระศพ
๗๑
ศิลปะ ประเพณี และความเชื่อในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ 34๗
เสด็จสู่แดนสรวง
