Page 392 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 392
ภําพขบวนแหศ่ พชําวบํา้ นในพมํา่ ชว่ ง ค.ศ.๑๘๙๗ โดยใชค้ ํานหํามเปล (Source: Oxford Digital Library 2017)
พระบรมศพใส่โลงก่อนแล้วจึงอัญเชิญขึ้นคํานหํามด้วย ดังมีกล่ําวไว้ใน โกงบ่องแซะก์มหายาซาวีง ดอจี เล่ม ๓ (๑๙๖๘: ๔๒๘) ควํามว่ํา “...บรรดาเจ้าชายแบกเอาพระหีบใส่ลงในคานหาม แล้วให้ บรรดาเจ้าชาย...แบกคานหามนั้น...” จํากตัวอย่ํางที่กล่ําวมําอําจเป็นไปได้ว่ําลักษณะคํานหํามใน กรณีนี้อําจเป็นเปลท้องไม้กระดํานรองรับ ซึ่งไม่ใช่แบบเปลญวน
๖. พระจิตกาธาน
“ลําวง-์ ไดง”์ ในภําษําพมํา่ ปจั จบุ นั หมํายถงึ เมรลุ อยขนําดใหญส่ รํา้ งไวส้ ํา หรบั กํารฌําปนกจิ ศพพระภิกษุ แต่ในอดีตหมํายเพียงแค่ “เชิงตะกอน” หรือ “กองฟอน” ท่ีใช้สําหรับต้ังศพเพื่อกําร เผําซึ่งรําชสํานักไทยเรียกว่ํา”พระจิตกําธําน” เท่ํานั้น
ในคัมภีร์โลกะพยุหะ (๒๐๐๑: ๓๖๙) อธิบํายถึงลักษณะของพระจิตกําธํานไว้ว่ํา “...กาหนด บรเิ วณดา้ นทศิ ตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ของศาลาลกู ขนุ เปน็ ทถี่ วายพระเพลงิ กอ่ กา แพงอฐิ สองฝง่ั ดา้ นบน วางตะแกรงเหลก็ ปดิ ทอง เสาไมก้ ลงึ ๖ ตน้ ยอดสลกั รปู ดอกบวั ตมู ปกั ไวร้ มิ ผนงั พระจติ กาธานทงั้ สองดา้ น ตรงกลางใส่ฟืนซ้อนกัน ๕ ช้ัน วางหม้อปิดทอง ๖ ใบไว้ท่ีด้านหัว ด้านเท้า ด้านซ้าย และด้านขวา ของพระจิตกาธาน...”
ในหนังสือเมียนม่ามีงกลามีงข่านดอ (๑๙๖๘: ๑๘๔) ได้ให้รํายละเอียดงํานพระบรมศพของ พระเจ้ําตําลูนมิง ในกรณีเดียวกันนี้ว่ํา “...ไม้ตาราง ๖ ท่อนยอดติดทอง ตะแกรงเหล็กยาว ๕ ศอก กว้าง ๒ ศอก ๖ นิ้ว ฟืนไม้สีเสียดยาว ๕ ศอกเรียงกัน ๙ ลา สั้น ๓ ศอกเรียงกัน ๙ ลา เสาปักรอบ พระจิตกาธาน (ซ่ะเมียนง์ไดง์ ) ๖ ต้น กลึงด้วยไม้หอมวางบนตะแกรงเหล็ก ๖ ท่อน พระจิตกาธาน ปิดทองทึบนั้นกั้นไว้ด้วยผ้ารมต่ี...” (Ji Ji 1974; Myanmar-English Dictionary 1998:389)
จํากภําพประกอบและตัวอย่ํางคําบรรยํายท่ีกล่ําวมําจะเห็นว่ําพระจิตกําธํานของพม่ํา มีองค์ประกอบหลักๆ ท่ีเหมือนกันกับพระจิตกําธํานของไทย กล่ําวคือมีฐํานพระจิตกําธํานรับ ตะแกรงเหล็กปิดทองเพื่อรองหีบพระบรมศพ หรือพระบรมโกศ กับกํารใช้ไม้หอมเป็นเช้ือเพลิง ประกอบกํารถวํายพระเพลิง แต่เนื่องจํากพระจิตกําธํานของพม่ําใช้วํางหีบพระบรมศพจึงต้องมี เสําไม้ใหญ่๖ตน้ ปกัไวป้อ้งกนัหบีพระบรมศพซง่ึทําดว้ยไมจ้ะลม้ลงมําเมอื่ถกูเพลงิโหมในขณะที่ พระจติ กําธํานของไทยไมต่ อ้ งมเี สําไมก้ นั พระโกศลม้ เนอ่ื งจํากพระลองในเปน็ โลหะจงึ มคี วํามทนทําน เมื่อเพลิงโหม
เสด็จสู่แดนสรวง
3๙๐ ศิลปะ ประเพณี และความเชื่อในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ
