Page 16 - XALÇA MEMUL._maket az-en

ÇUL. ŞİRVAN, AZƏRBAYCAN. XX ƏSRİN ƏVVƏLİ
XALÇA MƏMULATLARI Ölçü: / Size: CHUL. SHIRVAN, AZERBAIJAN. EARLY 20 CENTURY
TH

123 x 161,5 sm / 123 x 161,5 cm
Əriş və arğac:
Warp and weft: yun, Z2S, boyanmamış; tünd-qəhvəyi, şəkəri, innabı
wool, Z2S, natural colour; dark brown, ivory, red-brown
16 Üz ipi: yun, Z2S; yun, Z3S; pambıq, Z3S; ağ, innabı, qəhvəyi, sürməyi, yaşıl
CARPET PRODUCTS Face yarn: wool, Z2S; wool, Z3S; cotton, Z3S; white, кred-brown, coffee brown, dark blue, green

keçirtmə (əriş-arğac üzlü), mürəkkəb dolama
Texnika:
Technique:
balanced plain weave, complicated wrapping
Sıxlıq: / Density:

sadə düyünlü saçaq / tassel-shaped
Saçaq: / Fringe: 45 x 90 10 sm-də / 45 x 90 yarns per 10 cm
Kolleksiyaya daxilolma tarix: 16.07.1975
Accession date:
İnventar nömrəsi: 2902
Inventory No.:

Tən ortadan bir-birinə tikilmiş çulun bədii tərtibatı şəddə The artistic design of this chul sewn from the two same size
toxunuşlu “dama”, “ceyran” və ya “belində quş” naxışlarına parts is based on dama (checkers) element and belinde gush
əsaslanır. (bird on the spine) or jeyran (goitered gazelle) motif woven
Aşağıdakı naxışlı zolaqlardan yuxarıya doğru şəddə using shadda technique.
toxunuşlu böyük dama-dama hissə yerləşir. El arasında Above the patterned stripes at the bottom there is a large
“dama-dama”, yaxud “şətrənci” adlandırılan şəddə checkered part also woven using shadda technique. The
elementləri ağ və qara rəngli iplərdən toxunduğu üçün size of chul’s protruding parts amounts about one third of
qoyunçuluq və əkinçilik mədəniyyəti ilə bağlı olaraq the central part, depending on animal’s height; the spacing
bərəkətli əkin yeri və ya gecə və gündüz kimi semantik between the protruding parts stands at half of their length.
anlamları ifadə edir. The black and white cells of shadda called dama-dama
Çulun aşağı tərəfində şəddənin əsas zolağına məxsus (checkered) or shatranji (staggered), woven using black and
“belində quş” adlı heyvan elementləri məmulatın white threads, symbolize fertile field or day and night in
ortasından qarşı-qarşıya, simmetrik şəkildə təsvir the farming and agriculture.
olunubdur. Əsasən, şücaətin və sürətin rəmzi kimi, stilizə The lower part of the chul has the symmetrical depiction
olunmuş ceyran və cüyür təsvirli bu zolağın aşağı və yuxarı of animal elements called belinde gush facing the chul’s center.
tərəflərində isə tor şəklində tərtib olunmuş “rumi” adlı bala The upper and lower parts of this stripe with stylized
zolaq verilmişdir. Hal-hazırda isə “şəbəkəli rumi” zolaqları goitered gazelle and roe deer images, symbolizing bravery
ənənəyə görə “ana”, “yurd”, “məhsul verən əkin yeri” və and speed, have the smaller stripe rumi (Byzantine) with a
digər mənalarda el arasında yaşadılmaqdadır. grid ornament. In the popular mind, grid ornament rumi is
interpreted as mother, living place, and fertile land up to
our days.