Page 34 - XALÇA MEMUL._maket az-en

ÇUL. QAZAX, AZƏRBAYCAN. XIX ƏSRİN SONU
XALÇA MƏMULATLARI Ölçü: / Size: CHUL. GAZAKH, AZERBAIJAN. LATE 19 CENTURY
TH

108,5 x 151 sm / 108.5 x 151 cm

Arğac:
yun, Z2S; qəhvəyi
34 Əriş: / Warp: yun, Z3S; qəhvəyi, şəkəri / wool, Z3S; coffee brown, ivory
Weft: wool, Z2S; coffee brown
CARPET PRODUCTS Face yarn: wool, Z2S; cotton, Z4S; blue, light blue, red-brown, yellow, green, white
yun, Z2S; pambıq, Z4S; göy, mavi, innabı, sarı, yaşıl, ağ
Üz ipi:
dolama (sumax), keçirtmə
Texnika:
sumakh wrapping, plain weave
Technique:
Sıxlıq: / Density:
Kənarə: / Selvage: 40 x 50 10 sm-də / 40 x 50 yarns per 10 cm
yun, Z2S; göy / wool, Z2S; blue
Saçaq: / Fringe: əriş iplərinin rəngli üz ipləri ilə dolanması / the warp wrapped with coloured yarns
Kolleksiyaya daxilolma tarix:
Accession date: 12.05.1972
İnventar nömrəsi:
Inventory No.: 1773

Çulun bədii quruluşu mürəkkəb sistemə malik olub, The artistic structure of this chul is formed by a complex
qədim oğuz damğalarından ibarət müxtəlif elementlərdən system of various elements, consisting of ancient Oghuz
tərtib edilib. Ara sahəsi rəmzi mənalar kəsb edən enli və tamgas. The central part of the item consists of solid wide and
ensiz zolaqların tərtibatından ibarətdir. Aşağıdan yuxarıya narrow border stripes carrying symbolic meaning. The first
doğru birinci və beşinci zolaqlar stilizə olunmuş mifik and fifth stripes at the bottom are made up of stylized images
heyvan və quş təsvirlərindən, digər zolaqlar isə el arasında of mythic animals and birds, while the others are formed by
“dolama” və ya “əjdaha”, “çəngəl” və “ulduz” adlandırılan the repeating of elements popularly known as dolama (curl)
elementlərdən təşkil olunmuşdur. Ara sahənin birinci or ajdaha (dragon), changal (butcher’s hook) and ulduz (star).
zolağında sağdan sola doğru insan və yeddi maral təsviri The images of seven men and deers (from the right to left) in
günəşin və bolluğun, beşinci zolaqda verilmiş tovuz the first stripe at the bottom of the central field symbolize the
quşu təsvirləri də, günəşin və cənnətin rəmzini ifadə edir. sun and abundance. A peacock in the fifth stripe at the bottom
Enli “sərmə” zolağını isə içərisində xaç formalı “ocaq” represents heaven. The wide stripe called sarma (lace) is
işarəsi olan “dolama” naxışının və “bitik” adlı qədim arranged by the ancient bitik (book) elements typical for kilims
kilim elementlərinin üfüqi rapportları sistemləşdirir. and horizontal rapports of dolama (curl) pattern with cross-
Ətrafı “paxlavalı” adlandırılan zəncirə ilə əhatələnmiş enli shaped ojag (fireplace) sign inside. The wide central border
ana haşiyə çulun qollarından başlayaraq ara sahəni üç surrounded by thin zanjira (chain) stripe called pakhlavali
tərəfdən əhatələmişdir. Ana haşiyə “qarmaqlı” və ya “oğuz (with pakhlava) in this case envelops the central field from
damğası” naxışının rapportlarından və “daraq” təsvirləri three sides starting from the protruding parts of the item. It is
ilə bəzədilmişdir. Bundan başqa, başı üzərində rombşəkilli decorated with the repeating garmagli (with hooks) or Oghuz
“ulduz” elementi ilə verilmiş insan təsvirləri ana haşiyənin damghasi (Oghuz tribal symbol) pattern and images of clan
yalnız aşağı tərəfində yer alır. symbol called darag (comb). Lower part of the border has the
ornament depicting a man with diamond-shaped ulduz (star)
element above his head.