Page 30 - XALÇA MEMUL._maket az-en

ÇUL. QAZAX, AZƏRBAYCAN. XIX ƏSRİN SONU
XALÇA MƏMULATLARI Ölçü: / Size: CHUL. GAZAKH, AZERBAIJAN. LATE 19 CENTURY
TH

120 x 131 sm / 120 x 131 cm

yun, Z2S; sürməyi, innabı
Arğac:
30 Əriş: / Warp: yun, Z3S; qəhvəyi / wool, Z3S; coffee brown
Weft: wool, Z2S; dark blue, red-brown
CARPET PRODUCTS Üz ipi: pambıq, Z3S; yun, Z3S; narıncı, göy, çəhrayi, yaşıl, innabı, qəhvəyi
Face yarn:
cotton, Z3S; wool, Z3S; orange, blue, pink, green, red-brown, coffee brown
keçirtmə (arğac üzlü), dolama (sumax)
Texnika:
Technique:
Sıxlıq: / Density: weft-faced plain weave, soumac wrapping
70 x 110 10 sm-də / 70 x 110 yarns per 10 cm
Kənarə: / Selvage: yun, Z3S / wool, Z3S

Saçaq: / Fringe: qotazla tamamlanır / tasseled
Kolleksiyaya daxilolma tarix: 12.05.1972
Accession date:
İnventar nömrəsi: 1772
Inventory No.:

Çulun bədii quruluşu “kaşı” adlı altıguşəli ulduz The artistic structure of the chul is based on the
elementinin ritmik rapportları əsasında tərtib olunmuş zili composition made of hexagonal radial kashi (tile) elements,
kompozisiyalarına əsaslanır. Ara sahə maraqlı kompozisiya typical for flat-woven zili carpets. The central field of
quruluşuna malikdir. Burada içərisində romb təsvirləri the chul has a unique compositional structure. The main
verilmiş “kətəbə”lərin ardıcıl olaraq üfüqi rapportları elements of the large border stripes are horizontally
onların ana haşiyə zolaqlarının əsas elementləri kimi əks repeating ketebes (cartouches), placed inside the hexagons
olunduğunu göstərir. Lakin həndəsi formalı bu “kətəbə”lər made of the small fragments that define the visual system
guşələri kiçik formaları ilə tərtib olunmuş rəmzi mənalı of the central part. Ketebes depicted in the stripes as well
heksaqramların içərisində yerləşdirildiyindən, ara sahə as diagonally to the right and left form the visual system
kompozisiyasında vizual sistem yaratmışdır. Məhz bu within the central part. The central part of the chul,
baxımdan “kətəbə”lərin təsvirləri ara sahənin müstəvisində including the protruding parts is surrounded on all sides
həm zolaqlarda, həm də diaqonal xətt boyunca sağ və sol by the border with the main stripe formed by element
tərəflərə istiqamətlənmiş kompozisiya sistemi yaratmışdır. of ornament ulduz (star) and is called duymali kashi (tile
Qollar da daxil olmaqla çulun mərkəzi sahəsi hər tərəfdən with buttons) or charkhli (wheeled). Geometrical ulduz
“ulduz” naxışlı “düyməli kaşı” və ya “çarxlı” adlandırılan ornament, repeating rows of which constitute this stripe
ana haşiyə qurşağı ilə əhatələnmişdir. Bu haşiyə qurşağı has a symbolic meaning. Checkered border stripe gashgay
rəmzi məna daşıyan, həndəsi formalı “ulduz” naxışının gulu (flower of Gashgay tribe) spans from the one side of
rapportlu düzümünə əsasən tərtib olunub. Ana haşiyənin main border to the very end of protruding parts.
bir tərəfində isə çulun qollarının yuxarı hissəsinə qədər
damalardan ibarət “qaşqay gülü” adlandırılan bala haşiyə
qurşağı verilmişdir.