Page 28 - XALÇA MEMUL._maket az-en

ÇUL. BAKI, AZƏRBAYCAN. XX ƏSRİN ƏVVƏLİ
XALÇA MƏMULATLARI Ölçü: / Size: CHUL. BAKU, AZERBAIJAN. EARLY 20 CENTURY
TH

105 x 142 sm / 105 x 142 cm

Arğac: / Weft:
yun, Z2S; qəhvəyi / wool, Z2S; coffee brown
28 Əriş: / Warp: yun, Z3S; şəkəri, qəhvəyi / wool, Z3S; ivory, coffee brown
CARPET PRODUCTS Face yarn: tünd-qəhvəyi, bənövşəyi, ağ
yun, Z3S; yun, Z2S; pambıq, Z4S; sumağı, innabı, noxudu, tünd-yaşıl, qırmızı, göy, mavi,
Üz ipi:
wool, Z3S; wool, Z2S; cotton, Z4S; sumac red, red-brown, beige, dark green, red, blue,
light blue, dark brown, violet, white
Texnika:
dolama (sumax), keçirtmə
Technique:
50 x 70 10 sm-də / 50 x 70 yarns per 10 cm
Sıxlıq: / Density: soumac wrapping, plain weave
Kənarə: / Selvage: yun, Z3S; innabı / wool, Z3S; red-brown
Saçaq: / Fringe: qotazla tamamlanır / tasseled

Kolleksiyaya daxilolma tarix:
Accession date: 17.09.1971
İnventar nömrəsi: 1507
Inventory No.:

Çulun kompozisiya həllində Bakının məfrəş və zililərinə This chul is decorated with a variety of patterns and elements
məxsus naxış və elementlərdən geniş istifadə olunub. Ara of Baku zilis and mafrashes (rectangular valise). The design of
sahənin quruluşu ana və bala haşiyələr qismində rəmzi central field consists of the main and small border adorned
naxışlarla bəzədilmiş zolaqların rapportlu tərtibatından with repeating ornaments carrying symbolic meaning. The
ibarətdir. Burada sürməyi yerlikli enli zolaqlarda stilizə wide blue stripes have the images of stylized mythic characters,
olunmuş mifik “yağış quşu” və “ovsunçu” (şaman), tünd- yagish gushu (rain bird) and ovsunchu (shaman), while the dark red
qırmızı yerlikli digər zolaqlarda isə xalq arasında “şamdan” stripes are decorated with the elements, carrying deep semantic
və ya “şanapipik” adlandırılan semantik elementlərin meaning and popularly known as shamdan (candlestick) or
təsvirləri verilib. Bunları bir-birindən ayıran “sərmə” və ya shanapipik (hoopoe). The small sarma (lace) or mafrashi border
“məfrəşi” adlı ağ yerlikli zolaqların ətrafı “dilikli su”lardan on white background with toothed su (water) lines on the both
ibarətdir. “Sərmə” zolağını təşkil edən “dua”, “çarx” (xaç), sides separates the mentioned stripes. Dua (amulet), charkh
“dolama” və ya “əjdaha” elementlərinin kompozisiyası isə (wheel)/khach (cross), dolama (curl) or ajdaha (dragon) elements
həm axar suyu, həm də xeyir-bərəkətin qorunmasını ifadə forming sarma stripe symbolize the running water, wealth, and
edir. Çulun haşiyələri ara sahənin aşağı və yan tərəflərini abundance. The border of chul spans the bottom and both sides
əhatə etməklə qolların tam sonuna qədər toxunmuşdur. of the central field, expanding to the very end of the protruding
Quruluşuna görə ana kultunu və yaz bayramını ifadə edən parts. Shamdan or shanapipik ornament, carrying a symbolic
“şamdan” və ya “şanapipik” adlandırılmış rəmzi naxışlı meaning and reflecting the cult of mother and spring holiday
ana haşiyə qurşağı, ara sahənin tünd-qırmızı yerlikli enli is typical for the structure of the main border with dark red
zolağının ornamental quruluşuna səciyyəvidir. Onun background. The smaller border surrounding the main border
ətrafını əhatə edən bala haşiyənin naxışları isə “ocaq”, is formed by gush jaynagi (bird claw) resembling a tamga, ojag
“almagülü” və damğayabənzər “quş caynağı” elementləri ilə (fireplace) and almagulu (apple tree flower) elements.
tərtib olunub.