Page 24 - XALÇA MEMUL._maket az-en

ÇUL. BAKI, AZƏRBAYCAN. XX ƏSRİN ƏVVƏLİ
XALÇA MƏMULATLARI Ölçü: / Size: CHUL. BAKU, AZERBAIJAN. EARLY 20 CENTURY
TH

109 x 134 sm / 109 x 134 cm

Arğac: / Weft:
yun, Z2S; qəhvəyi / wool, Z2S; coffee brown
24 Əriş: / Warp: yun, Z3S; qəhvəyi, şəkəri / wool, Z3S; ivory, coffee brown
CARPET PRODUCTS Face yarn: wool, Z2S; cotton, Z3S; blue, sumac red, pink, beige, coffee brown, white
yun, Z2S; pambıq, Z3S; göy, sumağı, çəhrayı, noxudu, qəhvəyi, ağ
Üz ipi:
dolama (sumax), keçirtmə
Texnika:
sumakh wrapping, plain weave
Technique:
Sıxlıq: / Density:
Kənarə: / Selvage: 50 x 80 10 sm-də / 50 x 80 yarns per 10 cm
yun, Z2S / wool, Z2S
Saçaq: / Fringe: sadə saçaqla tamamlanır / simple fringe
Kolleksiyaya daxilolma tarix: 18.02.1971
Accession date:
İnventar nömrəsi:
Inventory No.: 1118

Çulun bədii quruluşunu ənənəvi zili naxışları təşkil The artistic structure of this chul is formed by the
edir. Ara sahənin enli haşiyələrə ayrılmış zolaqları rəmzi traditional zili patterns. The wide borders of the central
xüsusiyyət daşıyan naxışlarla bəzədilmişdir. Aşağıdan field are decorated with the ornament with certain
yuxarıya doğru birinci və üçüncü zolaqda sıra ilə buta symbolic meaning. The row of repeating images of buta
naxışlarının rapportlu təsvirləri verilib. Bu naxış xoşbəxtlik element is in the first and third stripes at the bottom.
simvolu kimi el arasında “çiçəkli buta” və ya “Xilə-buta” This type of pattern symbolizing happiness is popularly
adlanır. Yaşlı toxucuların fikrincə xoşbəxtliyin, işığın və known as chichakli buta (flower buta) or Khila-buta. The
baharın rəmzlərini ifadə edən “şanapipik”, “ağac” və ya second and fourth stripe at the bottom are decorated
“şamdan” adlı element ikinci və dördüncü zolaqları bəzəyir. with shanapipik (hoopoe) and aghaj (tree) ornaments also
Yuxarıdakı haşiyələri isə cənnət rəmzli “tovuz quşu”, called shamdan (candlestick). Elder carpet weavers believe
“kilimgülü” və “qarmaqlı” adlı naxışlar təşkil edir. that the latter ornament symbolizes happiness, light and
“Tovuz quşu”, “şanapipik” və ya “şamdan” naxışları, spring. The upper borders are adorned with the ornaments
eyni zamanda çulun qollarına qədər uzanan onun enli symbolizing heaven: tovuz gushu (peacock), kilimgulu (kilim
haşiyəsinin xüsusi elementi olaraq təsvir olunub. Bu flower) and garmagli (with hooks).
təsvirləri bir-birindən “dilikli” su zolaqları ayırır. Ornaments tovuz gushu and shanapipik or shamdan are the
Formasına görə çulun ana haşiyəsinin kənarını onun main elements of the wide border, reaching both of the
qolları da daxil olmaqla əhatələyən bala haşiyə el arasında protruding parts of the item. These images are separated
“qeysibişax” adlanır. Ara sahəni ana haşiyə ilə sərhədləyən by the toothed su (water) stripes. The narrow border
“sərmə” və “dilikli” adlı mədaxil qurşaqları isə çul surrounding the main border and the protruding parts is
toxuculuğunda geniş istifadə olunmuşdur. popularly known as geysibishakh (apricot branch) in virtue
of its ornament elements’ shape. Sarma (lace) and dilikli
(toothed) types of madakhil (divider) stripes separating the
central field and central border were widely used in the
design of chuls.