Page 32 - XALÇA MEMUL._maket az-en

ÇUL. QAZAX, AZƏRBAYCAN. XIX ƏSRİN SONU
XALÇA MƏMULATLARI Ölçü: / Size: CHUL. GAZAKH, AZERBAIJAN. LATE 19 CENTURY
TH

120,5 x 168 sm / 120.5 x 168 cm

yun, Z2; innabı, sürməyi, göy
Arğac:
32 Əriş: / Warp: yun, Z3S; qəhvəyi, şəkəri / wool, Z3S; coffee brown, ivory
Weft: wool, Z2; red-brown, dark blue, blue
CARPET PRODUCTS Face yarn: cotton, Z2; wool, Z2; white, red-brown, blue, light brown, green
Üz ipi:
pambıq; Z2; yun, Z2; ağ, innabı, göy, açıq-qəhvəyi, yaşıl
keçirtmə (arğac üzlü), dolama (sumax)
Texnika:
weft-faced plain weave, sumakh wrapping
Technique:
Sıxlıq: / Density:
Kənarə: / Selvage: 30 x 75 10 sm-də / 30 x 75 yarns per 10 cm
yun, Z2 / wool, Z2
Saçaq: / Fringe: qotazla tamamlanır / tasseled
Kolleksiyaya daxilolma tarix:
Accession date: 02.07.1971
İnventar nömrəsi:
Inventory No.: 1497

Çulun bədii quruluşu müxtəlif mənalar kəsb edən damğa, The artistic structure of this chul is formed by tamgas
işarə və qədim kosmoqonik inanclarla bağlı olan insan, bearing different meanings, signs, and stylized images of
heyvan, quş təsvirlərinin stilizə olunmuş nümunələri ilə men, animals and birds related to the ancient cosmological
tərtib olunub. Kompozisiya quruluşuna görə çulun ara beliefs. Composition of the central field is divided into
sahəsi altı aralıq hissəyə ayrılıb. Bu hissələrin hər birini six intermediate parts that are separated by the chain
rombların birləşməsindən əmələ gəlmiş və el arasında of rhombuses called pakhlavali (with pakhlava). The
“paxlavalı” adlandırılan zəncirə qurşağı əhatələyir. intermediate zone in the center of chul is divided into
Çulun mərkəzindəki iki yerə ayrılmış aralıq sahəyə two parts and has the structure typical for Achma-Yumma
“Açma-yumma” kompozisiyalarına xarakterik olaraq composition. Both parts of the central field are based on
quruluş verilmişdir. Aralıq sahənin hər ikisi mərkəzi the ancient elements of Turkic cosmology such as ulduz
xarakterli olub, türk kosmologiyasına aid olan “ulduz”, (star), burj (constellation), tamga. The elements of the
“bürc”, “damğa” və digər qədim elementlərlə tərtib lower part are symmetric. Same design can be seen in
olunub. Çulun aşağısındakı aralıq sahələrin elementləri composition of the middle field of upper part including
simmetrik şəkildə verilib. Eyni tərtibatı çulun qolları daxil the protruding parts. In the middle field of both lower
olmaqla yuxarı hissədəki aralıq sahənin kompozisiyasında and upper parts some bird elements of totemic origin and
da görmək mümkündür. Həm aşağı, həm də yuxarı images of three-toed man typical for Ancient Albanian
hissələrə aid olan aralıq sahələrdə totem mənşəli bəzi quş culture occur.
elementləri və qədim alban mədəniyyətindən qaynaqlanan On both of the protruding parts, there are symmetrical
üçbarmaqlı insan təsvirləri verilib. octagonal geometrical patterns, connected to the upper
Simmetrik şəkildə çulun yuxarı aralıq sahəsi ilə əlaqəli part of the central field. It has a variety of meanings.
olan hər iki qolun üzərində səkkizbucaqlı həndəsi naxış However, it symbolizes the cult of the moon in this
toxunub. Bu naxış bir çox rəmzləri ifadə etsə də, burada ay particular case.
kultunu ifadə etməklə səciyyələnir.