Page 42 - Gramatyka dla praktyka III wersja flipbook 2024

GRAMATYKA DLA PRAKTYKA
OKREŚLENIA ORZECZENIA I REKCJA

BIERNIK – kogo? co?
analizować, badać, brać, chcieć, czuć, czytać, dostawać, fotografować, gotować, jeść, kochać, kupować, lubić,
malować, mieć, myć, nosić, oglądać, organizować, otrzymywać, pić, piec, pisać, planować, prosić, powtarzać,
czasowniki bez przyimków
przepraszać, robić, rozumieć, rysować, spotykać, sprzątać, studiować, szanować, uprawiać, uwielbiać,
widzieć, woleć, wybierać, zbierać, zdawać, znać
przyimki na, nad, o, po, przez, w(e), za
chodzić na, chorować na, czekać na, denerwować się na, mieć ochotę na, narzekać na,
odpowiadać na, patrzeć na, reagować na, umawiać się na, umierać na, uważać na, dziękować za, płacić
czasowniki z przyimkami
za, przepraszać za, kłócić się o, martwić się o, modlić się o, prosić o, pytać o, iść po, jechać nad, grać w,
rozmawiać przez
NARZĘDNIK – (z) kim? (z) czym?
być, cieszyć się, denerwować się, interesować się, kierować, jechać, jeść, martwić się, opiekować się, pisać,
czasowniki bez przyimków
przejmować się, rządzić, smucić się, stać się, stresować się, zajmować się, zarządzać, zostać
przyimki między, nad(e), pod(e), przed(e), za, z(e)
czasowniki z przyimkami być za, głosować za, tęsknić za, stać przed, zastanawiać się nad
MIEJSCOWNIK – (o) kim? (o) czym?
czasowniki bez przyimków -
przyimki na, o, po, przy, w(e)
grać na, jeździć na, dyskutować o, marzyć o, mówić o, myśleć o, rozmawiać o, rozmyślać o,
t e o r i a koncentrować się na
chodzić po, jeździć po, podróżować po, spacerować po, brać udział w, gotować / smażyć na,
czasowniki z przyimkami

Niektóre przyimki w zależności od kontekstu mogą łączyć się z różnymi przypadkami. Biernik często oznacza ruch
w jakimś kierunku, a miejscownik i narzędnik lokalizację.

przyimki przypadki przykład

na Idę na koncert. Jestem na koncercie.
o biernik Proszę o pomoc. Piszę o polityce.
po lub miejscownik Idę po kawę. Jestem po spotkaniu.
w Lecę w kosmos. Jestem w kosmosie.

między Wkładam dokumenty między książki. Dokumenty są między książkami.
nad Jadę nad morze. Odpoczywam nad morzem.
pod biernik Kot wszedł pod stół. Pies śpi pod stołem.
przed lub narzędnik Idę przed dom. Stoję przed domem.
za Idę za szkołę. Czekam za szkołą.

dopełniacz
z Jestem z Anglii. Polska wygrała mecz z Anglią.
lub narzędnik
Zazwyczaj do opisywania kierunku ruchu używamy przyimka do. Jednak niektóre słowa wymagają w tym kontekście przyimka na,
w lub nad.
Jadę do biblioteki.
iść / jechać do dopełniacz biblioteka, szkoła, praca, dom, sklep, brat, kolega
Idę do kolegi.
plaża, poczta, uniwersytet, przystanek, boisko, plac, targ, rynek, Jedziemy na wieś.
lotnisko, dworzec, stacja, pogotowie, siłownia, basen, parking, Idziemy na pocztę.
iść / jechać na ulica, wieś, dwór, taras, balkon, podwórko
biernik
wyspa, Kuba, Majorka, Kreta, Uznam Lecą na Majorkę.
W weekend jedziecie
iść / jechać w góry, Alpy, Tatry, Bieszczady, Sudety, Karpaty
w Tatry.
Jedziemy nad rzekę.
iść / jechać nad narzędnik morze, jezioro, rzeka, staw, ocean, zalew
Idziemy nad jezioro.

40