Page 28 - ЖАРАТЫЛЫСТАНУ-6

Есепті шешіңдер. Әлібек әке-шешесімен бірге автомобильде Тараздан Ал-
матыға 16 сағатта жетті. Автомоби льдің орташа жылдамдығы 80 км/са ғ.
Бензиннің шығын ы 100 километрге 9 литр. 1 литр бензинн ің құны – 145
теңге.
Сұрақ. Қалаларды ң арақаш ықтығын километрмен өлшеп, автомоби ль ге
қанша бензин кеткенін және оған қанша ақша төлегенін есептеп шы -
ғарыңдар.

Есепті шешіңдер. Ақтау қаласы нан ұшқан ұшақ Астана қаласына дейін
2543 км арақашықтықты 3 сағатта ұшып өтті. Астанадан шыққан
пойыз Ақтау қаласына екі тәулікте жетті.
Сұрақ. Ұшақ қандай жылдамды қпен ұшты? Ұшақ пойызға қараға нда
қанша есе жылдам жүреді?

Атақты желаяқ Усейн Болт жүз және екі жүз мет рлік
қашықтыққа жүгіруден әлемдік рекорд жасады. 100 метрлі к
қашықтыққа жүгіргендегі жылдамдығы – 9,58 сек. Жоғары
жылдамдықт ы 60–80 метрдің аралығында көрсетті. Бұл
аралықты 2 секундқа жетер-жет песте (1,61 сек) өтті. Болт т ың
максималды жылдамдығы 44,72 км/сағ (немесе 12,42 м/сек) болған.

Жылудың көрсеткіш ін температ урамен өлшейді. Мысалы,
шілде айындағы Балқаш көлінің орталығындағы температура 20°С,
ал жағалаудағы температура 28°С. Яғни жағажайдағы судың
жылынуы орталығына қарағанда 1,3 есе жоғары. Бұл неге байла-
нысты деп ойлайсыңдар?

Қандай да бір өткізгіш арқылы өткен
токты «ток күші» де- ген өлшем бірлі гі
арқылы анықтаймыз. Өз кезегінде токтың
күші белгілі бір уақыт бірлігі аралығын да,
өткізгіштің көлденең қимасы арқылы өтетін
электрондардың санымен есептелінеді. Өткізгіш арқылы өткен
электронның санын санап тұру мүмкін емес, олардың саны бірн еш е
миллиардқа жетеді. Сондықтан да ғалымдар жаңа өлшем бірлігін
тауып, оны – «Ампер» деп атады. Белгілі француз физи к-
математигі Андре Мари Ампердің құрметіне қойылған. 1 ампер