Page 226 - คู่มือตุลาการ เล่มที่ 1 วิ.แพ่ง มีสารบัญ ebook

คู่มือปฏิบัติราชการของตุลาการ ส่วนวิธีพิจารณาความแพ่ง ๑๙๘

บทที่ ๑๔

การสืบพยานบุคคลหรือส าเนาแทนเอกสาร

ตามมาตรา ๙๓ บัญญัติว่า “การอ้างเอกสารเป็นพยานหลักฐานให้ยอมรับฟังได้เฉพาะ

ต้นฉบับเอกสารเท่านั้น เว้นแต่

(๑) เมื่อคู่ความที่เกี่ยวข้องทุกฝ่ ายตกลงกันว่าส าเนาเอกสารนั้นถูกต้องแล้ว ให้ศาล

ยอมรับฟังส าเนาเช่นว่านั้นเป็นพยานหลักฐาน

(๒) ถ้าต้นฉบับเอกสาร น ามาไม่ได้ เพราะถูกท าลายโดยเหตุสุดวิสัย หรือสูญหาย

หรือไม่สามารถน ามาได้โดยประการอื่นอันมิใช่เกิดจากพฤติการณ์ที่ผู้อ้างต้องรับผิดชอบ

หรือเมื่อศาลเห็นว่าเป็นกรณีจ าเป็นและเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรมที่จะต้องสืบส าเนา

เอกสารหรือพยานบุคคลแทนต้นฉบับเอกสารที่น ามาไม่ได้นั้น ศาลจะอนุญาตให้น าส าเนา

หรือพยานบุคคลมาสืบก็ได้

(๓) ต้นฉบับเอกสารที่อยู่ในความอารักขาหรือในความควบคุมของทางราชการนั้น

จะน ามาแสดงได้ต่อเมื่อได้รับอนุญาตจากทางราชการที่เกี่ยวข้องเสียก่อน อนึ่ง ส าเนาเอกสารซึ่ง

ผู้มีอ านาจหน้าที่ ได้รับรองว่าถูกต้องแล้ว ให้ถือว่าเป็นอันเพียงพอในการที่จะน ามาแสดง

เว้นแต่ศาลจะได้ก าหนดเป็นอย่างอื่น

(๔) เมื่อคู่ความฝ่ายที่ถูกคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งอ้างอิงเอกสารมาเป็นพยานหลักฐานยันตน

มิได้คัดค้าน การน าเอกสารนั้นมาสืบตามมาตรา ๑๒๕ ให้ศาลรับฟังส าเนาเอกสาร เช่นว่านั้น

เป็นพยานหลักฐานได้ แต่ทั้งนี้ไม่ตัดอ านาจศาลตามมาตรา ๑๒๕ วรรคสาม”

ข้อสังเกต

๑. เอกสารมหาชนซึ่งพนักงานเจ้าหน้าที่ได้ท าขึ้นหรือรับรอง หรือส าเนาที่รับรองถูกต้อง

แห่งเอกสารนั้นตามมาตรา ๑๒๗ ให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเป็นเอกสารแท้จริงและถูกต้อง

เป็นหน้าที่ของฝ่ายที่ถูกอ้างเอกสารนั้นมายัน ต้องน าสืบความไม่บริสุทธิ์หรือความไม่ถูกต้อง

แห่งเอกสารนั้น (ฎีกาที่ ๑๙๒๘ - ๑๙๓๐/๒๕๒๘)

๒. เอกสารที่อ้างส่งศาลแม้จะเป็นส าเนา แต่ถ้าได้ส่งต้นฉบับให้ศาลตรวจดูแล้วและศาล

อนุญาตให้ส่งส าเนาแทน ส าเนาเอกสารรับฟังเป็นพยานได้ (ฎีกาที่ ๖๓๗/๒๕๒๔)

๓. โจทก์น าสืบเอกสารโดยส่งต้นฉบับต่อศาลและขอรับคืนไปและส่งส าเนาไว้แทน
เมื่อจ าเลยไม่คัดค้านต้องฟังว่า ต้นฉบับเอกสารนั้นมีอยู่จริง (ฎีกาที่ ๑๗๓๓/๒๕๒๙)

๔. การท าสัญญาโดยใช้กระดาษคาร์บอนคั่นกลางเมื่อเขียนและลงลายมือชื่อแล้ว

ถือเป็นคู่ฉบับ ซึ่งมีผลเท่ากับเป็นต้นฉบับมิใช่ส าเนาเอกสาร (ฎีกาที่ ๔๕๒๙/๒๕๔๑)