Page 323 - คู่มือตุลาการ เล่มที่ 1 วิ.แพ่ง มีสารบัญ ebook

คู่มือปฏิบัติราชการของตุลาการ ส่วนวิธีพิจารณาความแพ่ง ๒๙๕

ที่ยื่นพร้อมกับค าร้องขอด าเนินคดีอย่างคนอนาถา ค าฟ้องเดิมของโจทก์ยังคงมีอยู่ เมื่อโจทก์

ยื่นค าร้องขอเพิ่มเติมฟ้องให้บริบูรณ์และกรณีเป็นไปตามมาตรา ๑๗๙ และมาตรา ๑๘๐

โดยถูกต้องก็ชอบที่ศาลจะสั่งให้โจทก์แก้ไขเพิ่มเติมฟ้องนั้นได้ และชอบที่โจทก์จะยื่นค าร้อง

ขอให้ไต่สวนขอด าเนินคดีอย่างคนอนาถาใหม่ได้ตามมาตรา ๑๕๖ ศาลชั้นต้นต้องด าเนินการ

ไต่สวนค าร้องขอฟ้องอย่างคนอนาถาใหม่ของโจทก์)

๒. หากมีกรณีเกิดขึ้นท าให้ผู้ยื่นค าขอตกเป็นคนยากจนลงในภายหลัง เช่น

หลังจากศาลยกค าร้องแล้ว ทรัพย์สินซึ่งวินิจฉัยไว้ว่าผู้ขอมีอยู่ได้ถูกไฟไหม้หมดสิ้นลง ผู้ขอก็มี

สิทธิยื่นค าร้องขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลได้อีกตามมาตรา ๑๕๖ วรรคหนึ่ง (ฎีกาที่ ๑๕๐๓/๒๕๑๑

ประชุมใหญ่, ๕๖๔๗/๒๕๔๓)

๖. กระบวนพิจารณาอื่น (ถ้ามี) หลังจากศาลมีค าสั่งอนุญาตให้ได้รับยกเว้นค่าธรรมเนียมศาล

๖.๑ ศาลอาจถอนอนุญาตที่ให้ได้รับยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลเสียในเวลาใด ๆ ก็ได้ และผู้นั้น

ต้องรับผิดในค่าฤชาธรรมเนียมภายหลังที่ศาลได้ถอนอนุญาตนั้นแล้วตามมาตรา ๑๖๐ แต่ไม่ต้อง

รับผิดค่าฤชาธรรมเนียมก่อนหน้านั้น ถ้าผู้ขอกระท าการดังต่อไปนี้

๖.๑.๑ ประพฤติตนไม่เรียบร้อย เช่น ด าเนินกระบวนพิจารณาในทางก่อความ

ร าคาญถึงขนาด เป็นต้นว่ากล่าวในค าร้องขอเลื่อนคดีว่าศาลไม่ให้ความเป็นธรรม

๖.๑.๒ กระท าความผิดฐานละเมิดอ านาจศาล

๖.๑.๓ จงใจประวิงความเรื่องนั้น

ถ้าศาลมีค าสั่งถอนอนุญาตที่ให้ได้รับยกเว้นค่าธรรมเนียมศาล ต้องอุทธรณ์

ค าสั่งนี้ภายใน ๗ วัน ตามมาตรา ๑๕๖/๑ วรรคท้าย (ฎีกาที่ ๙๕๖/๒๕๐๔ ประชุมใหญ่)

๖.๒ ศาลมีอ านาจสั่งให้ยึดหรืออายัดทรัพย์สินของผู้ขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลทั้งหมด

หรือบางส่วนไว้รอค าวินิจฉัยชี้ขาดเรื่องค่าฤชาธรรมเนียมตามที่จะพิพากษาในคดีนั้น ถ้าปรากฏว่า

ผู้ขอมีทรัพย์สินพอจะเสียค่าธรรมเนียมศาลได้ โดยมีอยู่แล้วในเวลาที่ยื่นค าขอหรือมีขึ้นภายหลัง

ก่อนศาลวินิจฉัยชี้ขาดคดีตามมาตรา ๑๕๙ และหากขณะท าค าพิพากษาความดังกล่าวได้ปรากฏ

ต่อศาลแล้ว ศาลก็สั่งให้ผู้ได้รับยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลนั้นเสียค่าธรรมเนียมส่วนที่ได้รับยกเว้น

ทั้งหมด (ย้อนหลัง) ได้ (ฎีกาที่ ๑๐๖๗/๒๕๒๗)

ข้อสังเกต

๑. ถ้ามีทรัพย์สินขึ้นภายหลังพิพากษา เช่น ศาลพิพากษาตามสัญญาประนีประนอม

ยอมความ แม้ผู้ขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลจะได้รับเงินจากอีกฝ่ายในวันที่ศาลพิพากษาตามยอมนั้น

ก็จะสั่งให้ใช้ค่าฤชาธรรมเนียมที่ได้รับยกเว้นไม่ได้เพราะไม่ต้องด้วยมาตรา ๑๕๙