Page 65 - คู่มือตุลาการ เล่มที่ 1 วิ.แพ่ง มีสารบัญ ebook

คู่มือปฏิบัติราชการของตุลาการ ส่วนวิธีพิจารณาความแพ่ง ๓๗

บทที่ ๖

คู่ความมรณะ

กรณีคู่ความมรณะในคดีที่ค้างพิจารณาอยู่ในศาล ทายาทของผู้มรณะหรือผู้จัดการมรดก

หรือผู้ปกครองทรัพย์มรดก อาจมีค าขอเข้ามาเองหรือศาลมีหมายเรียกให้เข้ามาเป็นคู่ความแทนที่

ผู้มรณะเนื่องจากคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีค าขอฝ่ายเดียว ค าขอตามมาตรา ๔๒ จะต้องท าเป็น

ค าร้องตามระเบียบราชการฝ่ายตุลาการ ฉบับที่ ๓

การเข้าเป็นคู่ความแทนที่คู่ความผู้มรณะนั้น แม้จะร้องขอเข้ามาเมื่อเกินก าหนด ๑ ปีนับแต่

วันที่คู่ความฝ่ายนั้นมรณะตามมาตรา ๔๒ ประกอบด้วยมาตรา ๑๓๒ (๓) แต่ก็อยู่ในอ านาจของ

ศาลที่จะใช้ดุลพินิจสั่งจ าหน่ายคดีหรือไม่ก็ได้ (ค าสั่งค าร้องศาลฎีกาที่ ๓๒/๒๕๑๖ ประชุมใหญ่)

กรณีตามมาตรา ๔๒ นี้ ต้องเป็นคดีที่ฟ้องร้องเกี่ยวกับทรัพย์สินหรือสิทธิเกี่ยวกับทรัพย์สิน

ซึ่งทายาทอาจรับมรดกความได้ แต่ถ้าสิทธิตามฟ้องนั้นตามกฎหมายหรือโดยสภาพเป็นสิทธิ

เฉพาะตัวของผู้ตายตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๖๐๐ เมื่อคู่ความตาย สิทธินั้นก็ย่อมสิ้นสุดระงับไปด้วย

ไม่ตกทอดไปยังทายาท ทายาทจะรับมรดกความไม่ได้ (ฎีกาที่ ๙๖/๒๕๑๖)

ในกรณีที่จ าเลยมรณะก่อนฟ้อง ศาลต้องพิพากษายกฟ้องจะสั่งเรียกทายาทของจ าเลย

เข้ามาเป็นคู่ความแทนหาได้ไม่ เพราะไม่ใช่กรณีคู่ความมรณะในระหว่างคดีค้างพิจารณาอยู่ใน

ศาลตามมาตรา ๔๒ ถ้าจ าเลยบางคนมรณะก่อนฟ้อง ให้ศาลสั่งจ าหน่ายคดีเฉพาะจ าเลยคนนั้น

ได้ทันที โดยไม่จ าต้องรอสั่งในค าพิพากษา

การที่คู่ความมรณะอันจะเกิดผลต่อคดี ต้องเป็นการมรณะที่ปรากฏต่อศาลแล้ว ถ้าไม่

ปรากฏต่อศาล ศาลด าเนินกระบวนพิจารณาไปอย่างไรย่อมไม่ถือว่าเป็นการพิจารณาที่ผิด

ระเบียบ แม้ศาลจะมีค าพิพากษาโดยได้อ่านค าพิพากษาไปแล้ว ค าพิพากษานั้นก็ชอบด้วย
กฎหมายไม่ว่าเป็นค าพิพากษาของศาลชั้นต้น ศาลอุทธรณ์ หรือศาลฎีกา (ฎีกาที่ ๔๓๗๖/๒๕๔๐,

๘๙๘๙/๒๕๔๗)

๑. กรณีมีผู้ร้องขอเป็นคู่ความแทนที่ผู้มรณะ

สั่งค าร้องว่า “นัดไต่สวนค าร้อง หมายส่งส าเนาให้ (โจทก์หรือจ าเลย) ตามข้อบังคับว่าด้วย

การส่งค าคู่ความและเอกสารทางคดี พ.ศ. ๒๕๔๕ หากจะคัดค้านประการใดให้แถลงภายใน ๑๕ วัน

นับแต่ได้รับหมายนัด ให้ผู้ร้องวางเงินค่าใช้จ่ายในการจัดส่งภายในวันท าการถัดไป มิฉะนั้น

ถือว่าทิ้งค าร้อง นัดไต่สวนวันที่ . . . เวลา . . . ” กรณีผู้ร้องยื่นค าแถลงขอให้เจ้าพนักงานศาล

เป็นผู้ส่ง สั่งว่า “นัดไต่สวนค าร้อง หมายส่งส าเนาให้(โจทก์หรือจ าเลย) หากจะคัดค้านประการใด