Page 68 - คู่มือตุลาการ เล่มที่ 1 วิ.แพ่ง มีสารบัญ ebook

คู่มือปฏิบัติราชการของตุลาการ ส่วนวิธีพิจารณาความแพ่ง ๔๐

๔.๖ ผู้ที่เข้ามาแทนที่คู่ความฝ่ายที่มรณะตามมาตรา ๔๒ นี้ ไม่มีผลเป็นคู่ความตาม

มาตรา ๕๗ ศาลจะพิพากษาให้ผู้นั้นรับผิดหรือช าระหนี้ไม่ได้ ต้องพิพากษาให้คู่ความเดิม

ที่มรณะนั้นรับผิดต่อไปเพราะผู้ที่เข้ามานั้นเพียงแต่ด าเนินกระบวนพิจารณาต่อไปแทนคู่ความ

ที่มรณะเท่านั้น (ฎีกาที่ ๖๑/๒๕๓๐, ๓๕๐๘/๒๕๔๕)

๔.๗ การขอเข้าเป็นคู่ความแทนที่ หมายถึงคู่ความมรณะในคดีอยู่ในระหว่างการพิจารณา

ของศาลชั้นต้น ศาลอุทธรณ์ ศาลฎีกา รวมทั้งช่วงระยะเวลาที่ศาลชั้นต้นหรือศาลอุทธรณ์

พิพากษาคดีไปแล้วจนกว่าคู่ความอุทธรณ์หรือฎีกาหรือคดีถึงที่สุดโดยไม่อุทธรณ์หรือฎีกา เช่น

โจทก์ถึงแก่ความตายภายหลังวันอ่านค าพิพากษาศาลอุทธรณ์ แต่ยังไม่พ้นก าหนดเวลายื่นฎีกา

และคดีสามารถฎีกาได้ คดีจึงไม่ถึงที่สุด ตามมาตรา ๑๔๗ วรรคสอง ผู้ร้องจึงมีสิทธิขอเข้าเป็น

คู่ความแทนที่ผู้มรณะได้ (ฎีกาที่ ๑๕๗๕/๒๕๓๘)

๔.๘ คดีอยู่ในระหว่างพิจารณาของศาลใดศาลนั้นเป็นผู้สั่ง (ฎีกาที่ ๕๗๗๖/ ๒๕๓๔)

แต่ในกรณีที่ศาลชั้นต้นสั่งรับอุทธรณ์หรือฎีกาแล้ว แม้ยังไม่ส่งส านวนไปศาลอุทธรณ์หรือ

ศาลฎีกา ก็ถือว่าคดีอยู่ในระหว่างการพิจารณาของศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกาแล้ว ศาลชั้นต้นไม่มี

อ านาจสั่ง (ฎีกาที่ ๕๘๕๒/๒๕๓๗, ๒๒๒๘/๒๕๔๒)

๔.๙ ค าสั่งศาลชั้นต้นที่อนุญาตให้ผู้ร้องเข้าเป็นคู่ความแทนที่ผู้มรณะนั้นเป็นค าสั่ง

ระหว่างพิจารณา (ฎีกาที่ ๔๖๗๐/๒๕๒๙) ในศาลอุทธรณ์ก็เช่นเดียวกัน (ฎีกาที่ ๔๐๕๓/๒๕๓๓)

กรณีไม่อนุญาตให้ผู้ร้องเข้าเป็นคู่ความแทนที่ผู้มรณะไม่เป็นค าสั่งระหว่างพิจารณา

(ฎีกาที่ ๑๔๒๓/๒๕๓๖)

๔.๑๐ กรณีผู้แทนนิติบุคคลจ าเลยตายในระหว่างพิจารณาคดี ไม่อยู่ในบังคับมาตรา ๔๒

เพราะนิติบุคคลนั้นยังมีอยู่ (ฎีกาที่ ๘๐๙/๒๔๘๗)

ตัวอย่าง

โจทก์ยื่นค าร้องว่า ผู้แทนจ าเลยถึงแก่กรรมระหว่างพิจารณาคดีถือว่าห้างหุ้นส่วน

เลิกกันแล้วตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๐๕๕ แต่เนื่องจากยังไม่มีการจดทะเบียนเลิก และยังไม่มีการ

ช าระบัญชี จึงถือว่าห้างจ าเลยยังคงตั้งอยู่ตามมาตรา ๑๒๔๙ และตามนัยแห่งมาตรา ๑๒๕๑ ศาล

มีอ านาจตั้งผู้ช าระบัญชี เพื่อให้มีสิทธิด าเนินการต่อไปตามมาตรา ๑๒๕๙ ได้ ดังนั้นจึงขอให้ศาล

ค าสั่งตั้งนาย . . . . . . ซึ่งเป็นหุ้นส่วนอีกคนหนึ่งเป็นผู้ช าระบัญชีของห้างจ าเลย แล้วสั่งให้

ผู้ช าระบัญชีเป็นผู้ด าเนินการแทนจ าเลยในการด าเนินคดีต่อไปตามมาตรา ๕๖

สั่งค าร้องว่า “ส่งส าเนาให้จ าเลย สั่งในรายงานกระบวนพิจารณา” และจดรายงาน

กระบวนพิจารณาว่า