Page 67 - คู่มือตุลาการ เล่มที่ 1 วิ.แพ่ง มีสารบัญ ebook

คู่มือปฏิบัติราชการของตุลาการ ส่วนวิธีพิจารณาความแพ่ง ๓๙

๔. ข้อสังเกตเกี่ยวกับคู่ความมรณะ

๔.๑ คดีเรื่องแต่งตั้งหรือถอดถอนผู้จัดการมรดก หรือถอดถอนผู้พิทักษ์ เมื่อผู้จัดการ
มรดกหรือโจทก์ถึงแก่กรรม ไม่เป็นคดีที่จะรับมรดกความได้ (ฎีกาที่ ๑๓๑/๒๕๐๖, ค าสั่งค าร้อง

ศาลฎีกาที่ ๘๑๙/๒๕๑๖, ๒๑๐๒/ ๒๕๑๗)

๔.๒ การเข้าเป็นคู่ความแทนที่ผู้มรณะย่อมเข้ามาเป็นคู่ความแทนที่ทั้งคดี ฉะนั้น

ผู้ปกครองทรัพย์มรดกอันเป็นทรัพย์ที่พิพาทเฉพาะบางส่วนไม่ใช่ทั้งหมดไม่อาจเข้าเป็นคู่ความ

แทนที่คู่ความฝ่ายที่มรณะได้ (ค าสั่งค าร้องศาลฎีกาที่ ๒๖๐/๒๕๑๒)

๔.๓ กรณีที่มีกฎหมายจ ากัดสิทธิการฟ้องร้องของบุคคลไว้ เช่น บิดาฟ้องมารดาเป็นจ าเลย

ระหว่างพิจารณาบิดาตาย บุตรขอรับมรดกความแทนบิดาไม่ได้ เพราะว่าอยู่ในฐานะเป็นผู้ฟ้อง

บุพการี (ฎีกาที่ ๑๕๕๑/๒๔๙๔)

๔.๔ การขอเข้าเป็นคู่ความแทนเจ้าหนี้ตามค าพิพากษาซึ่งคดีถึงที่สุดแล้วในชั้นบังคับคดี

เพื่อบังคับคดีเป็นไปตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๕๙๙ มิใช่เป็นการรับมรดกความตาม ป.วิ.พ. มาตรา ๔๒

(ฎีกาที่ ๓๔๗/๒๕๐๓, ๓๐๓๔/๒๕๓๑) และกรณีคู่ความตายในชั้นบังคับคดีก็สามารถส่ง

ค าบังคับให้แก่คู่สมรสหรือทายาทของผู้ตายได้เช่นกันเพราะไม่ใช่คดีค้างพิจารณาตามมาตรา ๔๒

(ฎีกาที่ ๓๓๔/๒๕๑๓) แต่อย่างไรก็ตาม หากมีการโต้แย้งในชั้นบังคับคดีซึ่งจะต้องพิจารณา

ข้อโต้แย้ง หากคู่ความฝ่ายใดถึงแก่ความตาย โจทก์ยื่นค าร้องต่อศาลชั้นต้นขอให้แก้ค าบังคับ

ศาลชั้นต้นยกค าร้อง โจทก์อุทธรณ์ค าสั่ง ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ทนายจ าเลยฎีกา ดังนี้

เมื่อศาลชั้นต้นรับอุทธรณ์โจทก์ไว้ย่อมท าให้คดีกลับมีกรณีจะต้องตั้งต้นพิจารณาในชั้นอุทธรณ์

ใหม่ในระหว่างโจทก์จ าเลย เมื่อจ าเลยตายไปแล้ว ทนายจ าเลยย่อมหมดสภาพเป็นทนายจ าเลย

ในการพิจารณาคดีชั้นอุทธรณ์ ต้องให้มีผู้เข้าเป็นคู่ความแทนเสียก่อน (ฎีกาที่ ๑๙๙๕/๒๕๒๔)

๔.๕ เมื่อคู่ความมรณะระหว่างที่คดีค้างพิจารณาอยู่ในศาลอุทธรณ์เป็นเวลาเกินกว่า ๑ ปี

แต่ศาลอุทธรณ์มิได้สั่งจ าหน่ายคดี จนกระบวนพิจารณาได้ผ่านจากชั้นอุทธรณ์มาเป็นกระบวน

พิจารณาชั้นศาลฎีกา โดยศาลชั้นต้นสั่งให้ทายาทของผู้มรณะเข้ามาเป็นคู่ความแทนที่และสั่งรับ

ฎีกาแล้ว ย่อมมิใช่กรณีที่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมรณะในระหว่างที่คดีค้างพิจารณาอยู่ในศาลฎีกา

ศาลฎีกาจะสั่งจ าหน่ายคดีมิได้ (ฎีกาที่ ๓๕๗/ ๒๕๑๖ ประชุมใหญ่) ถ้ามีการขอขยายระยะเวลา

อุทธรณ์และขอเข้าเป็นคู่ความแทนที่ผู้มรณะ ศาลชั้นต้นจะต้องไต่สวนค าร้องขอเข้าเป็นคู่ความแทน
และมีค าสั่งตาม ป.วิ.พ. มาตรา ๔๒, ๔๓ ก่อน จะสั่งอนุญาตให้ขยายระยะเวลาอุทธรณ์ไปก่อนมี

ค าสั่งอนุญาตให้เข้าเป็นคู่ความแทนที่ไม่ได้ (ฎีกาที่ ๒๙๑/๒๕๔๐)