Page 63 - ชุดการสอนประวัติศาสตร์ม.1

สระน ําในสมัยสุโขทัยเรียกว่า ตระพัง ขุดเป็นรูปสี่เหลี่ยมขนาดใหญ่ ในจารึกหลักที่ 1 ศิลาจารึกพ่อขุน

รามคําแหง ด้านที่ 2 กล่าวถึงสระน ําแห่งหนึ่งว่า กลางกรุงสุโขทัยมีตระพังชื่อ “โพยสี” น ําในตระพังใสและมี

รสดีเหมือนกับน ําในแม่น ําโขงยามแล้ง

ส่วนบ่อน ําจะขุดเป็นบ่อกลม กรกันบ่อด้วยอิฐหรือศิลาแลง น ําจากบ่อใช้ในการอุปโภค บริโภค

7.3 เครื่องสังคโลก

สังคโลก เป็นชื่อเครื่องปั้นดินเผาเคลือบเนื อละเอียดที่ผลิตขึ นในอาณาจักรสุโขทัยบริเวณ ลุ่มน ํายม

และลุ่มน ําน่าน มีกรุงสุโขทัยและศรีสัชนาลัยเป็นศูนย์กลางการผลิต ภายหลังชื่อนี ใช้เรียก เครื่องปั้นดินเผา

เคลือบที่ผลิตจากที่อื่นด้วย

การทําเครื่องสังคโลกสุโขทัย สันนิษฐานว่าได้รับอิทธิพลทางเทคนิคมาจากเครื่องเคลือบของ เขมร

อันนัม (เวียดนาม) และจีน แต่ก็มีนักวิชาการบางท่านเชื่อว่า การทําเครื่องสังคโลกของสุโขทัย เป็นพัฒนาการ

ด้านเทคนิคที่เกิดขึ นเองในท้องถิ่นตั งแต่ก่อนตั งอาณาจักรสุโขทัย แล้วมารับเทคนิค จากจีนในภายหลัง จาก

การขุดค้นแหล่งเตาเผาโบราณที่บ้าน เกาะน้อย อําเภอศรีสัชนาลัย

จังหวัดสุโขทัย พบเตาเผาทับซ้อนกันถึง 11 ชั น แสดงให้เห็นว่า การทํา

เครื่องปั้นดินเผามีพัฒนาการสืบเนื่องกัน มาโดยตลอด เตาเผาใน

ระยะแรกใช้เทคโนโลยี ง่าย ๆ โดยการขุดเจาะพื นดินชายตลิ่ง ด้านบน

เจาะปล่องขึ นไปถึงพื นดิน เรียกว่า เตาขุดหรือ เตาอุโมงค์ ต่อมารู้จัก

สร้างเตาบนเนินดินเพื่อ ให้พ้นน ําท่วม ทําโครงด้วยไม้ไผ่แล้วเอาดิน

เหนียว พอกทับ เรียกว่า เตาประทุน หลังจากนั น จึงรู้จักสร้างเตา

อิฐซึ่งเป็นวิวัฒนาการขั นสูงสุดเตาอิฐทนความร้อนได้สูง จึงผลิตเครื่อง

สังคโลกได้คุณภาพดี เตาประทุนใช้เผาเครื่องสังคโลก

เตาเผาเครื่องปั้นดินเผาสมัยสุโขทัยเรียก กันว่า เตาทุเรียง

แหล่งเตาสําคัญมี 3 แหล่ง คือ เตาทุเรียงสุโขทัย ปัจจุบันอยู่ใน

บริเวณอุทยาน ประวัติศาสตร์สุโขทัย เตาทุเรียงเกาะน้อย อยู่ที่

ตําบลหนองอ้อ อําเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย และเตาทุเรียงป่า

ยาง อยู่ในบริเวณอุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย เตาทุเรียงป่ายาง

นี ผลิตสังคโลก ที่ประณีต มีรูปแบบแตกต่างจากแหล่งเตาอื่น จึง เชื่อ

ว่าน่าจะเป็นเตาหลวงสําหรับผลิตของสวยงาม เพื่อใช้ในราชสํานัก