Page 5 - บทที่9-60

การขาดเลือดแบบเฉียบพลันของสมองแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ

1. แบบกระจาย (Global Cerebral Ischemia หรือ Hypoxic-Ischemic Encephalopathy)

เป็นภาวะที่มีการขาดเลือดที่กระจายทั่วไปหรือทั้งหมดของเนื้อสมอง สามารถพบได้ในภาวะที่

ร่างกายมีระดับความดันโลหิตต่ า (systemic hypotension) โดยเฉพาะเมื่อ systolic blood pressure ลดต่ า

กว่า 50 มิลลิเมตรปรอท ภาวะหัวใจหยุดเต้น (cardiac arrest) ความผิดปกติที่เกิดตามหลังการขาดเลือด

ขึ้นกับความรุนแรงและระยะเวลาที่เกิดขึ้น หากระยะเวลาของการขาดเลือดไปเลี้ยงสมองเกิดขึ้น
เพียงชั่วคราวก็ยังพอที่จะสามารถฟื้นสภาพได้ใกล้เคียงกับปกติ โดยทั่วไป neuron ถือว่ามีการตอบสนองต่อ

การขาดออกซิเจนได้น้อยกว่า glia cell ซึ่ง neuron ที่จะมีผลกระทบต่อการขาดออกซิเจนที่สูง ได้แก่

pyramidal cell ในสมองส่วน hippocampus และ neocortex นอกจากนี้ยังมี Purkinje cell ในสมองส่วน

cerebellum ร่วมด้วย

+
กระบวนการเปลี่ยนแปลงเมื่อเกิดการขาดพลังงานพบว่าเริ่มแรกจะมีความล้มเหลวของระบบ Na
+
- K pump เกิดภาวะ depolarization ภายใน neuronal membrane เกิดการท างานที่ผิดปกติของกระบวนการ
synapse และการน าสัญญาณประสาท ภาวะ depolarization ที่เกิดขึ้นนั้นส่งผลให้ neuron มีการหลั่งสารสื่อ

ประสาทชนิด glutamate เข้าสู่ synaptic cleft ซึ่ง glutamate เป็นสารสื่อประสาทชนิด excitatory

neurotransmitter หากมีระดับปกติจะคงสภาวะปกติของร่างกายแต่ในกรณีขาดพลังงานจะพบว่าร่างกายจะ

มีระดับ glutamate เพิ่มสูงมากผิดปกติท าให้เกิดความเสียหายต่อระบบประสาทเนื่องจากท าให้อิออนประ
เภทแคลเซียม (Ca ) ไหลเข้าไปใน neuron มากเกินไปจากการที่ glutamate ไปจับกับตัวรับซึ่ง Ca นี้เองก็
++
++
จะไปกระตุ้น catabolic enzymes ต่างๆ เช่น proteases, phospholipases, endonucleases รวมถึงกระตุ้นการ

สร้าง nitric oxide ส่งผลให้เกิดการสร้างอนุพันธ์ของ nitric oxide อย่างมากมายส่งผลให้เกิดการท าลายของ

สารประเภท proteins, lipids, nucleic acids เกิดภาวะ neuronal necrosis จนมีการท าลายของดีเอ็นเอและไม

โตคอนเดรียจาก free radicals จนเกิดกระบวนการตายของเซลล์ (apoptosis) ในที่สุด ผลกระทบต่อผู้ป่วยที่

มีการขาดเลือดในลักษณะนี้จะมีอาการแสดงของความผิดปกติของสมองทั้งหมดสูญเสียการท างานของ

อวัยวะในการด ารงชีพเนื่องจากมีการท าลายของก้านสมอง การตอบสนองทางระบบประสาทสูญเสียไปทุก

ส่วนจนอาจเกิดภาวะสมองตาย (brain death) ได้

สราวุธ สุขสุผิว_ภาคการศึกษาที่ 3/2560