Page 15 - 9-sinf informatika yangi 2020. @informatika

Dizyunktor – yig‘uvchi sxеmada ham kamida ikkita (A, B) kiruvchi va bitta (A yoki B)

chiquvchi signal mavjud.
Ikkita (A, B) kiruvchi signal uchun ӖYOKIӗ mantiqiy elementi biroz boshqacha ishlaydi.

A A
A va B A and B
B & B

1-rasm. "VA" mantiqiy elementi 2-rasm. "AND" elementi

Kiruvchi A Kiruvchi B Chiquvchi (A&B) Yig‘uvchi sxеmada ikkita kiruvchi
0 0 0 signalning ixtiyoriy bittasi Ӗ1ӗ kirish
1 0 0 signali bilan taӓminlansagina, chiquvchi
0 1 0 signal orqali Ӗ1ӗ signali hosil boӒladi.
1 1 1 Boshqa holatda chiqish signali nol (0)ga
teng bo‘ladi.

Raqamli sxemalarda
ӖYOKIӗ mantiqiy elementi 3-rasmda A A
A yoki B A or B
ko‘rsatilgandek belgilanadi. B V B
Xorij sxemalarida
ӖYOKIӗ elementining belgisi 4-rasmdagi

kabi ko‘rinishga ega. Uni qisqacha “OR” 3-rasm. "YOKI" mantiqiy 4-rasm."OR" elementi
elementi
elementi deb atashadi.
Invertor sxemasida faqat bitta (A)
Chiquvchi kiruvchi va bitta (A emas) chiquvchi signal
Kiruvchi A Kiruvchi B
(A yoki B) mavjud. Invertor sxemasi “teskari zanjir” deb
0 0 0 ham ataladi.
1 0 1 Invertor sxemasida kiruvchi signalning

0 1 1 qiymati qarama-qarshisiga oӒzgaradi, Masalan,
1 1 1 kiruvchi signal kiri signali bil taӓminlansa,
chiquvchi signal orqali signali hosil boӒladi v
aksincha.
Chiquvchi Raqamli sxemalarda ӖEMASӗ mantiqiy elementi 5-rasmda
Kiruvchi A
(A emas) ko‘rsatilgandek belgilanadi.
0 1 Xorij sxemalarida ӖEMASӗ elementining belgisi 6-rasmdagi
1 0 kabi ko‘rinishga ega. Uni qisqacha “NOT” deb atashadi.

A A A A

5-rasm. "EMAS" mantiqiy elementi 6-rasm."NOT" elementi

14 I BOB. KOMPYUTERNING MANTIQIY ISHLASH PRINSIPI