Page 19 - 9-sinf informatika yangi 2020. @informatika

Masalani tahlil etamiz: Ԋz kursidan maӓlum jismnin tezlanish un taӓsir

etayotgan kuch tоӒgӒr proporsion m teskar proporsional. Bu Nyutonning
ikkinchi qonuniga asoslanadi.
Berilgan: Formula: Yechish:
100 N
m = 150 g = 150:1000 = 0,15 kg. a= F a = · = 666,67 m
F = 100 N. m 0,15 kg s 2
Topish kerak: aӏ?

m
Javob: 666,67 .
s 2
2-masala. Dilnura oq qogӒozga koӒk qalam bilan tomonlari 12 cm va 9 cm boӒlgan

to‘g‘ri burchakli uchburchak chizdi. Shu uchburchak perimetri va yuzasini toping.
Masalani tahlil etamiz: birinchidan, masala yechimini topish uchun Dilnura
uchburchakni qanday rangli qalamda chizganligining ahamiyati yoӒqligini, yaӓni bu biz uchun

“keraksiz” axborot, ikkinchidan, uchburchakning to‘g‘ri burchakli bo‘lishi muhim axborot

ekanligin aniqlaymiz. Agar matem kursidan Pifagor teoremasin o u holda

masalaning yechilishi quyidagi ko‘rinishda ifodalanadi:
Chizmasi: Berilgan: Formulalar:
a = 12 сm. Gipotenuza: c = Ӿ(a + b ).
2
2
c b = 9 сm.
b Perimetr: P uchb. = a + b + c.
1
Topish kerak: Yuza: S uchb. = ab.
2
a P ӏ ?
uchb.
S ӏ ?
Yechish: uchb.
Pifagor teoremasidan: c = Ӿ(a +b ) = Ӿ((12 cm) +(9 cm) ) = Ӿ(225 cm ) = 15 cm.
2
2
2
2
2
2
U holda: P = 12 cm + 9 cm + 15 cm = 36 cm. S =1/2(12 cm * 9 cm) = 54 cm .
uchb. uchb.
2
Javob: 36 сm va 54 cm .
3-masala. Bunyod Informatikadan har bir sahifasida 40 ta satr, har bir satrida esa 67
ta belgi boӒlgan 46 sahifali referat tayyorladi. Agar Bunyod 51 Mbayt mobil internet paketiga
ega boӒlsa, u oӒqituvchiga oӒzi tayyorlagan hujjatni elektron pochta orqali joӒnata oladimi?
Masalani tahlil qilishga oӒtamiz.
Masalaning boshlang‘ich qiymatlari:
• hujjat 46 sahifadan iborat;
• har bir satrdagi belgilar soni 67 ga teng;
• 1 ta sahifada 40 ta satr bor.
Masalaning maqsadi:
Eng avvalo, hujjat hajmini hisoblash va undan soӒng hujjatni elektron pochta orqali

jo‘nata olish mumkin yoki mumkin emasligini aniqlash.
Masala shartlariga mos matematik munosabatlarni hosil qilish:
Masalada 1 ta sahifadagi belgilar sonini x, barcha sahifalardagi belgilar sonini y bilan
belgilaymiz. Masala shartiga koӒra, Bunyod referat tayyorlash davomida har bir sahifaga

18 II BOB. KOMPYUTERDA MASALALARNI LOYIHALASHTIRISH VA MODELLASHTIRISH