Page 112 - นครรังสิตของเรา
P. 112
4.3 ประเพณี งานมงคล หรืองานรื่นเริงต่างๆ ประจ�าปี เช่น งานไหว้เจ้า งานกินเลี้ยง รักษาต้นข้าว ระยะที่ 2 ท�าในระยะที่นวดข้าวเสร็จและเก็บข้าวเข้ายุ้งเรียบร้อยแล้ว ประเพณีลงแขกด�านา เป็นการระดมก�าลังคนมาช่วยกันท�านาเพื่อ
การประพฤติปฏิบัติสืบต่อกันมาจนเป็นแบบแผนหรือจารีต จะใช้คนร�าพัดประมาณ 8 ถึง 10 คน ยื่น 2 ข้าง เป็นแถว แต่งกายด้วยเสื้อผ้าสีสัน ต้องท�าพิธีเรียกขวัญ เพราะแม่โพสพเปรียบเหมือนหญิงสาวที่มีจิตใจที่อ่อนไหว ให้เสร็จอย่างรวดเร็ว อาจมีการเลี้ยงอาหารคาวหวาน และน�้าเมาเมื่อตอนเลิกงาน
เป็นความหมายของค�าว่าประเพณี รวมถึงการสร้างกิจกรรมที่ดีงามปฏิบัติสืบต่อจน งดงาม แสดงท่าร่ายร�าตามท�านอง เนื้อเพลงที่รื่นเริง สร้างความสนุกสนานให้กับแขก ตกใจง่าย (ภาพที่ 64) ประเพณีแห่นางแมวขอฝนท�านา เมื่อฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาล
เป็นเอกลักษณ์มีความส�าคัญ เป็นที่ยอมรับต่อสังคมอีกด้วย ผู้ร่วมงาน ชาวนาก็ท�าพิธีแห่นางแมวขอฝนให้ฝนตก โดยการจับแมวใส่ลอบดักปลา มีครก
4.3.1 ประเพณีเกี่ยวกับความเชื่อและศาสนา ในพื้นที่รังสิต ส่วนงานอวมงคล เป็นการร�าพัดเพื่อเชิญแขกไปเคารพศพ ผู้ร�าต้อง และสากต�าข้าว น�าใสรถบรรทุกขนาดเล็กใช้เป็นขบวนแห่ รถตกแต่งด้วยต้นกล้วย
ประชาชนตั้งแต่อดีตเป็นต้นมา มีความเชื่อที่นับถือสืบทอดกันมา 4 แบบ กล่าวคือ แต่งกายด้วยชุดสีด�า มักใส่สูทสีด�า เดินไปหาแขกตามล�าดับแสดงการร่ายร�า และสะบัดพัด และฟางข้าว คนร่วมขบวนร้องบทแห่นางแมวตามแบบของท้องถิ่นไปพร้อมๆ กัน
1. ความเชื่อในเรื่องวิญญาณ และอ�านาจลึกลับของศักดิ์สิทธิ์ เชิญแขกมาเคารพศพ ขบวนครื้นเครงสนุกสนานเมื่อผ่านบ้านไหนผู้คนก็ใช้น�าสาดไปที่ขบวนแห่ จนเปียกชุ่ม
2. ความเชื่อในพุทธศาสนา ประเพณีงานบุญมหากุศลทิ้งกระจาด (ซิโกว) ประเพณีดังกล่าว ไปตลอดทาง บทร้องมีว่า ฝนตกเจ็ดห่า ฟ้าผ่าเจ็ดหน เทวดาเมืองบน เทฝนลงมา เทฝน
3. ความเชื่อในศาสนาอิสลาม จัดขึ้นที่มูลนิธิไต่ฮงกงรังสิต โดยมีพิธีกรรมทั้งพระสงฆ์ไทย สวดมนต์ ถวายภัตตาหาร ลงมา เมื่อแห่ไปตามทางจนครบรอบที่ก�าหนดก็เป็นอันเสร็จพิธี (ประคอง
4. ความเชื่อในศาสนาคริสต์ และพระจีน ท�าพิธีบวงสรวงเทพเจ้า ท�าพิธีลอยกระทง ปล่อยเต่า ปล่อยปลา ท�าพิธี นิมมานเหมินทร์, 2556 : 95)
5. ความเชื่อในลัทธิขงจื้อ เต๋าและพุทธแบบมหายาน น�าดวงวิญญาณที่ไร้ญาติข้ามสะพานไปสู่สุขติภพ ท�าพิธีกงจี๋ เพื่อเซ่นไหว้ดวงวิญญาณ 4.3.2 ประเพณีวิถีชีวิต ในเขตเทศบาลนครรังสิตมีประเพณีที่
ความเชื่อดังกล่าวพัฒนาการเป็นการประกอบพิธีกรรมต่างๆ อุทิศส่วนบุญ ส่วนกุศลให้แก่ดวงวิญญาณที่ไร้ญาติ หลังจากนั้นแจกทานข้าวสาร เกี่ยวเนื่องและพัฒนาจากวิถีการด�ารงชีวิต ที่ปฏิบัติสืบทอดกันมาจนเป็นประเพณี
จนเกิดเป็นประเพณีสืบต่อกันมา ประเพณีส�าคัญที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาในพื้นที่รังสิต อาหารแห้ง ให้แก่ผู้ด้อยโอกาส จัดต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน ได้แก่
จนเป็นเอกลักษณ์เด่นชัด มีด้วยกันดังนี้ ประเพณีแรกนา บริเวณรังสิตในอดีตเป็นพื้นที่ท�านาส่วนใหญ่ การแข่งเรือพายประเพณี จัดขึ้นในช่วงเทศกาลออกพรรษาของ
ประเพณีไหว้เจ้าถือศีล กินเจ ด้วยในพื้นที่มีประชาชนชาวจีนอาศัย พิธีกรรมเกี่ยวกับความเชื่อ เรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่สัมพันธ์กับการท�านาจึงเกิดขึ้น เพื่อเป็น ภาพที่ 64 การท�าขวัญข้าว เป็นพิธีกรรมอย่างหนึ่ง ตั้งเครื่องสังเวย ถวายแม่โพสพ ทุกปี ระหว่างช่วงเดือนตุลาคม ที่บริเวณริมเขื่อนสะพานแดง คลองรังสิต (คลองหนึ่ง)
อยู่จ�านวนมาก การตั้งศาลเจ้าขึ้นเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจแล้ว ยังใช้เป็นสถานที่จัดงาน ขวัญก�าลังใจให้การท�านาได้ผล จึงเกิดพิธีกรรมดังกล่าวขึ้น ปัจจุบันพิธีแรกนายังพบ เป็นพิธีกรรมอย่างหนึ่ง ตั้งเครื่องสังเวย ถวายแม่โพสพ ต�าบลประชาธิปัตย์ อ�าเภอธัญบุรี เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวในท้องถิ่น
เทศกาล ถือศีล กินเจ อีกด้วย โดยก�าหนดในช่วงเดือนตุลาคม ของทุกปี มีอาหารเจ การท�าพิธีอยู่ในพื้นที่ อ�าเภอธัญบุรี อ�าเภอหนองเสือ โดยจะท�าพิธีก่อนการเริ่มลงมือ การจัดแข่งเรือพายประเพณีจัดขึ้นตั้งแต่ปี พ.ศ. 2543 โดยตระหนัก
ให้รับประทานและชมขบวนแห่เจ้าพ่อ เจ้าแม่ต่าง ๆ โดยจะจัดขึ้นบริเวณมูลนิธิรวมใจ ท�านา เพื่อเป็นการบอกเจ้าที่ เพื่อเป็นสิริมงคลให้ได้ผลเจริญงอกงาม เริ่มด้วยการจุดธูป การท�าขวัญข้าวนั้น ใช้เครื่องเซ่นใส่ชะลอม มีเฉลวปัก ธงสามสี ว่าพื้นที่บริเวณอ�าเภอหนองเสือ มีการแข่งขันพายเรือขนส้มที่ท�าจากสแตนเลส
รังสิตปทุมธานี (ไต่ฮงกงรังสิต) 3 ดอก ว่า นะโม 3 ครั้ง กล่าวค�าขออภัยต่อเจ้าที่ขอยืมที่นามาท�านา ขอให้อ�านาจสิ่ง แป้งหอม น�้ามันหอม หวี และกระจกไปที่คันนาที่ท�าศาลไว้ ตั้งนะโม 3 ครั้ง โดยการน�าของชาวบ้านนายอักษร น้อยสว่าง เกษตรชาวสวนส้ม ซึ่งในอดีตในแถบ
ประเพณีการร�าพัด เป็นการแสดงอย่างหนึ่งของคนจีนที่กระท�า ศักดิ์สิทธิ์ดลบันดาลให้ได้ผลเต็มที่ ปักธูปไว้ที่หัวงาน แล้วท�าการไถด้วยควาย 3 รอบ กล่าวค�าบูชาพระ แล้วกล่าวค�าเรียกขวัญแม่โพสพว่าแม่สังเวยอาหารเปรี้ยวหวานมัน อ�าเภอธัญบุรี นิยมปลูกส้ม มีชื่อเสียง เรียกส้มเมืองรังสิต นายอักษร ร่วมกับชาวบ้าน
สืบทอดกันมา ที่ศาลเจ้าไต่ฮงกงรังสิต ยังรักษาประเพณีดังกล่าวเอาไว้ จากการ เวียนขวา พอวันรุ่งขึ้นก็เริ่มลงมือท�านา เค็ม กล้วยหอม กล้วยไข่ กล้วยน�้าหว้าลูกใหญ่ ส้มสุกลูกไม้ ขอเชิญแม่มาสังเวย จัดแข่งเรือขนส้ม เพื่อสร้างความรัก สามัคคี ในช่วงเทศกาลออกพรรษา ฤดูน�้าหลาก
สัมภาษณ์ คุณจุฑามาศ ปิ่นทองพาณิช เลขานุการมูลนิธิรวมใจรังสิตปทุมธานี ประเพณีท�าขวัญข้าวหรือท�าขวัญแม่โพสพ พิธีนี้ท�าขึ้นในวันศุกร์ อยู่กับลูกเลี้ยง ลูกคน ถือไม้เท้ายอดทองกระบองยอดเพชร ขอเชิญแม่มา ณ บัดนี้ จนเป็นที่แพร่หลายในอ�าเภอต่างๆ เพื่อให้เป็นการส่งเสริมอนุรักษ์ประเพณีและ
(ไต่ฮงกงรังสิต) กล่าวว่าการร�าพัดดังกล่าวใช้ทั้งงานมงคลและอวมงคล เพราะถือเป็นวันคี่ การท�าขวัญข้าวท�าสองระยะคือ ครั้งแรกเป็นระยะที่ต้นข้าว กล่าวเสร็จ เอาน�้ามันหอมทาใบข้าว เอาหวี หวีเอาแป้งพรมสิ่งของที่น�ามาสังเวยทั้งหมด เผยแพร่ให้คนทั่วไปได้รู้จักเทศบาลนครรังสิตจึงจัดประเพณีแข่งเรือพาย
ออกดอกหรือเรียกว่า ต้นข้าวตั้งท้อง ชาวนาถือว่าพระแม่โพสพประจ�าอยู่คอยปกปักษ์ เมื่อกลับจะต้องร้องกู่ขึ้น 3 ครั้ง แล้วเดินกลับโดยไม่เหลียวหันไปดู เป็นอันเสร็จพิธี
108 นครรังสิตของเรา นครรังสิตของเรา 109
