Page 29 - นครรังสิตของเรา
P. 29
โครงกำรป่ำสักใต้ ทั้งโครงการรังสิตและโครงการป่าสักใต้ส่งผลให้พื้นที่เพาะปลูกข้าวบริเวณ
โครงการป่าสักใต้ก�าหนดให้มีการสร้างเขื่อนกั้นน�้า(Barrage) ในแม่น�้าป่าสักที่ ทุ่งรังสิตขยายตัวขึ้นจะเห็นได้ชัดในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ได้ปรับปรุงระบบ
จังหวัดสระบุรี แล้วสร้างระบบคลองส่งน�้าเข้ายังเขตรังสิต โครงการเริ่มในปี พ.ศ.2458 ชลประทานค่อนข้างสมบูรณ์ จนเป็นแหล่งปลูกข้าวขนาดใหญ่แห่งหนึ่งของประเทศ
แต่ติดขัดที่เกิดสงครามโลกครั้งที่ 1 การก่อสร้างมาเสร็จสมบูรณ์ในปี พ.ศ.2465 มีผลผลิตเฉลี่ยต่อปีสูงของปริมาณผลผลิตข้าวทั้งหมดของภาคกลาง นอกจากนั้นยังมี
โครงการป่าสักใต้ การชลประทานส่วนใหญ่มุ่งมาที่เขตรังสิต มีการส่งน�้าให้แก่ การส่งเสริมการปลูกข้าวทั้งภาครัฐและภาคเอกชน และในปี พ.ศ. 2449 ได้มีการน�า
เขตรังสิตร้อยละ 80 อีกร้อยละ 20 ส่งให้กับบางส่วนของอยุธยาและสระบุรี จุดมุ่งหมาย เครื่องจักรไถนามาทดลองใช้เป็นครั้งแรกที่บริเวณคลองที่ 1 และจัดให้มีการประกวด
ที่ส�าคัญที่สุดของโครงการนี้คือการรักษา ระดับผลผลิตให้คงที่ กล่าวคือ ท�าให้ข้าว พันธุ์ข้าวขึ้นเป็นครั้งแรกที่รังสิตเมื่อ พ.ศ. 2540 เพื่อกระตุ้นให้ชาวนาคัดเลือกพันธุ์ข้าว
ในปีที่ดินฟ้าอากาศธรรมดา ได้ผลผลิตดียิ่งขึ้น ขณะที่ในปีที่ดินฟ้าอากาศไม่ปกติซึ่งข้าว ซึ่งข้าวจากเขตรังสิตได้รับยกย่องว่ามีคุณภาพดี ตลอดจนมีการตั้งสถานีทดลองพันธุ์ข้าว
เสียหายระบบชลประทานจะช่วยให้ได้ผลผลิตในระดับปกติ จุดมุ่งหมายในแง่นี้นับว่า ขึ้นที่รังสิต เพื่อค้นหาพันธุ์ข้าวที่ดีมาแนะน�าเกษตรกร
ประสบความส�าเร็จ ความเสียหายในการท�านาลดลง (สุนทรี อาสะไวย์, 2538: 42)
ภาพที่ 23 วิถีชีวิตอันสงบสุขของประตูน�้าจุฬาลงกรณ์
3. ยุคแห่งกำรพัฒนำเกษตรกรรม (พ.ศ. 2475-2500)
ถ่ายจากคลองถง ทางสะพานรถไฟข้างโรงพักเก่าด้านหลังสุดประตูด�าระบายน�้า
แม้การปลูกข้าวได้เฟื่องฟูขึ้นพร้อมๆ กับการบุกเบิกที่ดินในเขตรังสิตแต่
ยุคของการพัฒนาเกษตรกรรม โดยเฉพาะในการผลิตข้าวได้เริ่มขึ้นอย่างจริงจัง
เมื่อเขตรังสิตได้เป็นเขตแรกที่รัฐบาลตกลงใจเข้าไปพัฒนาระบบชลประทานตาม
โครงการป่าสักใต้ และโครงการนี้ได้มีผลอย่างจริงจังในทศวรรษ 2470 เมื่อการปลูก
ข้าวในเขตนี้อยู่ภายใต้การควบคุมโดยชลประทาน มีผลท�าให้สามารถผลิตข้าวได้ใน
ปริมาณที่สม�่าเสมอและแน่นอน รวมถึงสามารถขยับขยายพื้นที่การผลิตข้าวให้กว้างขวาง
ยิ่งขึ้นในทศวรรษถัดมา (สุนทรี อาสะไวย์, 2538: 38)
การพัฒนาของเขตรังสิตก่อนการขุดคลอง เป็นการท�านาด�าซึ่งสามารถท�าได้
เฉพาะในบริเวณที่ดอนที่น�้ายังไม่ท่วมขังนานเกินไป แต่เมื่อมีการขุดคลองในโครงการ
รังสิต แล้วการท�านาในเขตนี้ได้เปลี่ยนมาท�านาหว่านแทน และจากจุดเริ่มต้นของการ
ภาพที่ 24 ประตูน�้าจุฬาลงกรณ์ มองไปแถวต้นสน เป็นสถานีต�ารวจจุฬาลงกรณ์เก่า บุกเบิกผืนแผ่นดินทุ่งหลวงรังสิต มีการพัฒนาการปลูกข้าวสืบเนื่องเป็นเวลาค่อนข้าง ภาพที่ 26 นาด�า
เรือที่ดูจมความจริงเป็นเรือทรายที่ลากมาเข้าประตูน�้าจุฬาลงกรณ์ ยาวนานถึงสมัยรัชกาลที่ 6 ระหว่างปี พ.ศ.2444-2457 (สุนทรี อาสะไวย์, 2538: ภาพที่ 25 วิถีชีวิตที่ทุ่งรังสิต
ที่มา: www: rangsit.org 38-39)
26 นครรังสิตของเรา นครรังสิตของเรา 27
