Page 7 - Төлентай Наслизат

2.2 Кавитация құбылысының табиғатта орын алатын оң әсерлері

Кавитация көптеген жағдайларда қажет емес
болса да, өзіндік оң әсерлері де бар. Мысалы, әскери

пайдаланылатын суперкавитациялық торпедалар
үлкен кавитациялық көпіршіктерге оралады. Сумен
байланысты айтарлықтай азайта отырып, бұл
торпедалар қарапайым торпедаларға қарағанда
айтарлықтай жылдам қозғала алады. Осылайша, су

ортасының тығыздығына байланысты "Шквал"
суперкавитациялық торпеда жылдамдықты 370
км/сағ дейін дамытады.Кавитация қатты денелердің
беттерін ультрадыбыстық тазалау кезінде «Шквал» торпедасының тұмсық
пайдаланылады. Кавитациялық көпіршіктер бөлігі
ластанудың бөлшектерін бұзатын немесе оларды
бетінен бөлетін соққы толқындарын тудырады. Осылайша, өндіріс кезеңі ретінде

тазалау қажет болатын көптеген өнеркәсіптік және коммерциялық процестерде
денсаулыққа зиянды және қауіпті тазалағыш заттардың қажеттілігі төмендейді.
Өнеркәсіпте кавитация жиі гомогенизация (араластыру) және коллоидты сұйықтық
құрамындағы өлшенген бөлшектердің, мысалы, бояулар мен сүттің қоспалары
үшін қолданылады. Көптеген өнеркәсіптік араластырғыштар осы қағидатқа

негізделген. Әдетте бұл гидротурбиналардың конструкциясының арқасында
немесе қоспаны сақиналы тесік арқылы өткізу арқылы қол жеткізіледі, ол енсіз
кіріске ие және көлемі жағынан едәуір үлкен шығу: қысымның мәжбүрлі азаюы
кавитацияға әкеледі, өйткені сұйықтық үлкен көлемге қарай ұмтылады. Бұл әдіс
түрлі ортадағы жұмыс процесін реттеуге мүмкіндік беретін кіру тесігінің өлшемін
бақылайтын гидравликалық құрылғыларды басқара алады. Кавитациялық

көпіршіктер имплозияны (ішкі жарылыс) туғызу үшін қарама-қарсы жаққа
ауысатын араластыру клапандарының сыртқы жағы үлкен қысымға ұшырайды
және жиі жоғары төзімді немесе қатты материалдардан жасалады, мысалы, тот

баспайтын болаттан, стеллиттен немесе тіпті поликристалды алмастан (PCD).
Кавитация отынды өңдеу үшін қолданылады. Өңдеу кезінде отын қосымша

тазартылады (химиялық талдау жүргізу кезінде дереу нақты шайырлар санының
елеулі азаюы анықталады) және фракциялардың арақатынасы қайта бөлінеді
(жеңілірек жағына қарай). Бұл өзгерістер, егер отын тұтынушыға бірден келіп
түссе, оның сапасы мен калориялығын арттырады, соның салдарынан ластаушы
заттардың салмақтық үлесінің неғұрлым толық жануына және азаюына қол
жеткізіледі. Қазір кавитацияның отынға әсері бойынша зерттеулер өтіп жатыр.
Оларды жеке компаниялар мен институттар, мысалы, И.М. Губкин атындағы Ресей

мемлекеттік мұнай және газ университеті жүргізеді. Сондай-ақ кавитацияның
шекаралық шарттары ластаушы заттар мен органикалық молекулаларды жоя
алатын кавитациялық су тазарту құрылғылары әзірленді. Сонохимиялық реакция