Page 36 - HistoryofNakornratchasima
P. 36
สมัยลพบุรี
สถานะความเป็นรัฐอิสระของอาณาจักรศรีจนาศะ
สิ้นสุดลงในช่วงราวพุทธศตวรรษที่ ๑๕ ดังปรากฏจารึก
ที่พบในเมืองเสมาเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๖ เป็นจารึกภาษา
สันสกฤตและภาษาเขมร ด้านที่หนึ่งมีเนื้อความกล่าว
สรรเสริญเทพเจ้าตรีมูรติทั้งสาม ตามด้วยการสรรเสริญ
“พระเจ้าชัยวรรมันที่ ๕” และพระราชกรณียกิจของ
พระองค์ ด้านที่สองกล่าวถึงการสร้างเทวรูปพระศิวะ พระวิษณุ
และพระพรหม โดยพราหมณ์นามว่า “ยัชญวราหะ” ผู้เป็น
ปุโรหิตของพระเจ้าชัยวรรมันที่ ๕ และด้านที่สามกล่าวถึง
การอุทิศข้าทาสชายหญิงแด่ศาสนสถานตามขนบธรรมเนียม
อารยธรรมขอม การปรากฏพระนามกษัตริย์กัมพูชาและ
พราหมณ์คนส�าคัญนี้ แสดงให้เห็นว่าตั้งแต่ราวพุทธศตวรรษ
ที่ ๑๕ นี้เป็นต้นไป อารยธรรมขอมได้เข้ามามีบทบาทเหนือ
ดินแดน “อาณาจักรศรีจนาศะ” เดิมที่เมืองเสมาแล้ว (มยุรี
วีระประเสริฐ, ๒๕๔๕ : ๑๐๘-๑๐๙) ต่างกับการปรากฏ
โบราณสถานในบริเวณใกล้กับเมืองเสมา ได้แก่ ปราสาท
เมืองแขก และปราสาทโนนกู่ เป็นต้น หลังจากการแผ่อ�านาจ
ของราชส�านักขอมจากทะเลสาบเขมรในช่วงรัชกาลพระเจ้า-
ยโศวรรมันที่ ๑ มายังพื้นที่โคราชดังที่ปรากฏพระนามของ
พระองค์ในศิลาจารึกปราสาทพนมวัน จนกระทั่งการเข้ามา
ครอบครองศรีจนาศะในรัชกาลพระเจ้าชัยวรรมันที่ ๕ ความ-
สัมพันธ์ระหว่างราชส�านักที่ลุ่มแม่น�้ามูลและราชส�านัก
ทะเลสาบเขมรเป็นไปในทางรัฐเครือญาติ ดังเช่น กรณีของ
ราชวงศ์มหิธรปุระ เป็นต้น
34 รู้เรื่องเมืองโคราช ท่องประวัติศาสตร์และอารยธรรมขอม
