Page 4 - GEH1101-เอกสารประกอบการเรียนการสอน-unit1
P. 4
สุนทรียภาพกับชีวิต
บทน า
สุนทรียภาพมีความหมายต่างจากสุนทรียศาสตร์ กล่าวคือสุนทรียภาพมุ่งให้ความสนใจ
เกี่ยวกับการรู้สึกสัมผัสรับรู้ได้ของแต่ละบุคคลต่อความงามของงานศิลปะหรือสภาพแวดล้อมที่เป็น
ธรรมชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อกล่าวถึงศิลปะร่วมสมัยจะพบว่า สุนทรียภาพได้ก้าวข้ามคุณค่า
ด้านความงามไปสู่คุณค่าอื่นหลายรูปแบบ ในทางตรงกันข้ามสุนทรียศาสตร์มิได้มุ่งศึกษาสภาวะ
สุนทรียภาพ แต่มุ่งให้ความส าคัญแก่การศึกษาองค์ประกอบของศิลปะตามแขนงวิชาต่าง ๆ ที่เป็น
ศาสตร์ด้านศิลปะ ดังนั้น เมื่อกล่าวถึงสุนทรียภาพจึงต้องศึกษาความหมาย แนวคิด ความรู้ทั่วไป
เกี่ยวกับภูมิหลังเชิงประวัติของสุนทรียภาพ ความหมายของศิลปะและความงาม เพื่อเป็นพื้นฐาน
ส าหรับการอธิบายประสบการณ์สุนทรียภาพเมื่อได้สัมผัสรับรู้ผลงานศิลปะ
ตอนที่ 1.1 ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับสุนทรียภาพ
ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับสุนทรียภาพมีเนื้อหาเกี่ยวกับความหมายและต้นก าเนิดของค าว่า
สุนทรียภาพ สุนทรียศาสตร์กับสุนทรียภาพ และค านิยามของศิลปะและความงาม โดยจะน าเสนอ
ความรู้ด้านประวัติความเป็นมาของค าที่เป็นภาษาอังกฤษและภาษาไทยพอสังเขป เพื่อให้มองเห็น
ความแตกต่างด้านความหมายของค า นอกจากนั้นยังเสนอความรู้ทั่วไปที่เกี่ยวข้องกับความหมาย
ของสุนทรียภาพ เช่น การแบ่งประเภทของศิลปะ ตอนท้ายเรื่องมีข้อสรุปเกี่ยวกับความหมายของ
สุนทรียภาพเป็นเบื้องต้น เพื่อเป็นแนวทางการท าความเข้าใจเนื้อหาในเชิงลึกต่อไป
เรื่องที่ 1.1.1 ต้นก าเนิดของค าว่าสุนทรียภาพ
ค าว่า “สุนทรียภาพ” ตรงกับค าภาษาอังกฤษว่า “aesthetic” โดยค า
ภาษาอังกฤษค านี้มีต้นก าเนิดมาจากภาษากรีกว่า αἰσθητικός [aisthētikós หมายถึง ผัสสะ
(sentient) หรือ อย่างจับใจต่อความงามทางศิลปะ (aesthetic / esthetic) หรือ รับรู้ด้วยอารมณ์
(sensitive)] ซึ่งค าที่มาจากภาษากรีกค านี้มีที่มาจากค าว่า αἰσθάνομαι ในภาษาเดียวกัน
[aisthanomai หมายถึง ฉันรู้สึก สัมผัส รับรู้ได้ (I perceive, feel, sense.)] อย่างไรก็ตาม เมื่อ
[1]
กล่าวจ าเพาะที่ภาษาไทย ค าว่า “สุนทรียภาพ” กลับมิได้มีความหมายตรงกันกับความหมายของ
ค า “aesthetic” ในภาษาอังกฤษและภาษากรีกเลยเสียทีเดียว กล่าวคือพจนานุกรมฉบับ
ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 พิมพ์ครั้งที่ 2 อธิบายความหมายของค า “สุนทรียภาพ” ว่า
“สุนทรียภาพ [-ทะรียะ] น. ความงามในธรรมชาติหรืองานศิลปะที่แต่ละบุคคลสามารถเข้าใจและ
รู้สึกได้, ความเข้าใจและรู้สึกของแต่ละบุคคลที่มีต่อความงามในธรรมชาติหรืองานศิลปะ
”[2]
4
