Page 66 - PowerPoint 演示文稿

ÑAËC SAN BÌNH ÑÒNH
Sau ñaây laø:
ÑEÀ THI ÑÌNH KHOA GIAÙP THÌN
NIEÂN HIEÄU THIEÄU TRÒ THÖÙ 4 (1844)
(Ñeà thi Ñình naêm naøy daøi 632 chöõ, toâi coá dòch ra chöõ quoác
ngöõ thaät saùt nghóa noäi dung cuûa ñeà)
Thöøa thieân höng vaän, Hoaøng ñeá cheá saéc raèng:
“Ñöôïc ngöôøi hieàn taøi phuø trôï thì thieân haï ñöôïc yeân trò”.
Töø xöa caùc baäc minh quaân trò nöôùc, khoâng ai laø khoâng laáy
vieäc ñöôïc ngöôøi laøm goác. Töø khi traãm noái nghieäp, caàm giöõ cô
ñoà huy hoaøng ñeán nay, caàn thieát tìm phöông caùch trò nöôùc,
chöa luùc naøo khoâng laáy vieäc tieán cöû ngöôøi hieàn, giaùo duïc ngöôøi
taøi ñöùc laøm ñieàu taâm nieäm. Nhöng ngöôøi taøi gioûi thaät khoù
kieám. Ngöôøi xöa töøng lo nghó veà vieäc thieáu nhaân taøi.
Nay laøm sao ñeå coù theå gom heát nhaân taøi maø duøng?
Bieát ñöôïc ngöôøi laø khoù, Phu Töû truyeàn laïi lôøi daïy: “Quan
saùt nôi phaåm haïnh!”
Nay laøm caùch naøo ñeå coù theå bieát hoï maø tieán cöû ?
Nhaø Ngu duøng Töù Moân ñeå tieáp ngöôøi anh tuaán, nhaø Chu
duøng Tam Vaät ñeå höng phaán keû hieàn taøi. Con ñöôøng thu duïng
khoâng phaûi laø khoâng roäng raõi, vaäy maø soá nhaân taøi ñöôïc nhaéc
tôùi chæ coù Nguõ Thaàn, Thaäp Loaïn, nhö ñôøi Ngu ñôøi Chu maø chæ
coù chöøng aáy nhaân taøi!
Thaùnh nhaân than ngöôøi taøi khoù kieám, coù theå laáy ñoù daãn
chöùng ñöôïc chaêng?
Xeùt cho cuøng, trong coõi trôøi ñaát thaùi hoøa, moät laàn thaáy vaoø
ñôøi Ngu, moät laàn nöõa xuaát hieän vaøo ñôøi Chu, döôøng nhö do
chaân nguyeân hoäi hoïp thích nghi vôùi thôøi. Coù theå luùc ban ñaàu
chöa töông quan tôùi hieàn taøi chaêng?
Ñôøi Tam Ñaïi, Löôõng Haùn nhaân taøi ñoâng ñuùc, ñôøi sau khoâng
bì kòp. Laøm höng chaán nhaân taøi cuõng coù ñöôøng loái chaêng?
Maø sao thôøi Löôõng Haùn yeân trò laïi khoâng theå ñaït tôùi suï
höng thònh cuûa thôøi Tam Ñaïi?
Ñôøi Chu keû só ñöôïc xem troïng, ñôøi Taàn keû só bò coi khinh,
ñôøi Taây Haùn keû só ham coâng danh, ñôøi Ñoâng Haùn keû só troïng
tieát nghóa. Söï thay ñoåi ñoù, keû bình luaän cho laø do taäp quaùn ôû
ñôøi gaây neân, coù theå neâu ra söï thöïc aáy chaêng?
Tröôøng hoïc laø ñeå chöùa nhaân taøi. Thôøi coå coù Ñoâng Töôøng
Taây Töï, Taû Hoïc Höõu Hoïc, Ñoâng Giao Ngöu Töôøng cuøng laø Töù
Quaùn Luïc Hoïc ñôøi Ñöôøng, Nguõ Hoïc Luïc Trai ñôøi Toáng. Cheá ñoä
ñaøo taïo nhaân taøi khoâng gioáng nhau, coù theå trình baøy roõ ñöôïc
chaêng?

Xuaân Kyû Hôïi 2019