Page 132 - 33_LiryDram_2021

miejscem tworzenia, a zarazem tematem wie- lu jej prac, szczególną rolę odgrywa sypial- nia oraz łazienka – pomieszczenia najbardziej niedostępne dla świata zewnętrznego, dla ob- cych zazwyczaj zamknięte. Gierzyńska odsła- nia przed nami te najbardziej prywatne, mo- że nawet wstydliwe miejsca. Eksploruje świat intymnych doznań i opowiada o nich w spo- sób wyjątkowy – bardzo odważnie, a jedno- cześnie z delikatnością, subtelnym językiem wizualnym.
Zaniepokojona, z cyklu O niej , 1984
W patriarchalnym społeczeństwie przestrzeń domu tradycyjnie przeznaczona kobietom utrwalała ograniczający ich wolność ste- reotypowy podział ról. Artystki XX wieku wykorzystywały w swojej sztuce domowe okoliczności, w których tworzyły, jako temat sam w sobie – po to, by poddać krytyce ten społeczny podział ról i przypisane kobiecie funkcje. Na przełomie lat 60. i 70. robiła tak np. Martha Rosler w cyklu fotomontaży Body Beatiful, or Beaty Knows No Pain (1966–1972)
czy w filmie Semiotics of the Kitchen (1975). A także Birgit Jürgensen w swojej kanonicz- nej pracy I Want to Get Out of Here z 1976 roku będącej jej twórczym manifestem, a jed- nocześnie protestem przeciwko patriarchalnemu społeczeń- stwu i uprzedmiotowieniu ko- biety. W twórczości artystek, które doszły do głosu w tym czasie, dom zyskał nowy sta- tus. Przestał być więzieniem kobiety skazanej na monotonię codziennych obowiązków i stał się przestrzenią, nad którą jej ciało przejęło kontrolę. Zmie- nił się w przestrzeń twórczego działania, miejsce, w którym twórczyni odkrywała swoją artystyczną tożsamość. Dom, dotychczasowy symbol izolacji i alienacji, osamotnienia, mógł być również źródłem inspiracji, a przestrzeń, która z definicji „udamawiała”, ograniczała – twórczo wykorzystana sta- ła się miejscem wyzwolenia. Można powiedzieć, że artystki
130 LiryDram
październik–grudzień 2021