Page 109 - 40_LiryDram_2023

posłuszne? aż wreszcie, że jest skażone nie- wiedzą niepokonalną).
Zapiszę zwrot obowiązki prima facie, od których można odstąpić wobec wyższych okoliczności, otoczę kółkiem zachętę do odwagi bycia mą- drym, kantowskie sapere aude. Wewnętrznie naturalnie zgodzę się, że moja wolność koń- czy się tam, gdzie zaczyna się krzywda dru- giego. I przypomnę sobie, że miłość to eros, philia, caritas.
Dużo będzie o Sokratesie, o tym, że nic nie zde- finiował, chodził po ulicach i zadawał pytania. Uznano go za buntownika, bo kazał ludziom samodzielnie myśleć. Porównywany był do gza albo bąka, kłującego i zmuszającego do ruchu. Sokrates zawsze stał w wietrze myśli powie Hanna Arendt. Troszcz się o samego siebie to sokratejska nauka o duszy, z greckiego epime- leia, troska, ale też próba odkrycia czegoś i po- dążania za czymś. Jak Jezus, Sokrates jest przy- kładem indywidualności, ale enigmatycznej, tak naprawdę nie wiemy, co miał do powiedzenia, a wywarło to ogromny wpływ na społeczeń- stwo. Platon nigdy nie był uczniem Sokratesa, był wtedy za młody i nie było go wtedy w Ate- nach, to się często ludziom myli.
Dowiem się też o sobie, że nie jestem stoikiem, zależność od uczuć byłaby moim największym cierpieniem, a nie jest. Dla stoika stanem po- żądanym i szczęściem jest apatheia, osiągana przez mędrca postawa niewzruszoności i bez- namiętności, wolności od zamętu, wyzbycie się wszelkich afektów i kierowanie cnotą, który będzie głosił – Bądź perfekcjonistą moralnym. Wspomnimy Giordana Bruno, ekskomunikowa- nego przez wszystkich. Chyba nie było drugiego w historii, któremu by przypisano tyle herezji. Utrzymywał, że istnieje wiele światów i ży- cie jest wieczne. Spalono go w 1600 roku, jak wiemy z wiersza, w Rzymie na Campo di Fiori.
W 1637 roku Kartezjusz opublikuje Rozprawę o metodzie, mamy czasy wiedzy objawionej al- bo od autorytetu. Teza egalitaryzmu poznaw- czego, że każdy mając rozum potrafi odróżnić prawdę od fałszu jest rewolucyjna. Pojawia się jasne i wyraźne clarus et distinctus jako nowe kryterium prawdy.
Zapiszę: znajdź tekst Czyżewskiego O sensie życia (5 stron), Kołakowskiego Etykę bez ko- deksu, Cycerona O naturze bogów po polsku, obejrzyj na Netflix o sekcie Warrena Jeffa, sprawdź jak Domosławski pisze w Wygnań- cu o Baumanie, kto był sukcesorem filozo- ficznej szkoły polsko – warszawskiej (nazwi- ska łączyło jedno przekonanie, że wszystkie nieporozumienia biorą się z niechlujnie uży- wanego języka i zobowiązują do ścisłego de- finiowania pojęć).
Znajdź Zoopolis. Teoria polityczna praw zwie- rząt.
Filozofka Sue Danaldson i filozof polityczny Will Kymlicka są zwolennikami nadania jednostko- wych praw zwierzętom, które są zdolne odczu- wać ból i przyjemność. Wykorzystując teorię
Rozrzut, z Andą Rottenberg (autorką książki) rozmawia Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk, na zdjęciu Anda Rottenberg
lipiec–wrzesień 2023
LiryDram 107