Page 18 - Altrobiografie

had gepostdoct bij de Nobelprijswinnaar Boyer (USA) en was gepokt en gemazeld in de enzymkinetica. Samen met Guido Tans en José Govers vormde hij een hecht team dat – vaak in 12-urige werkdagen – de rol van Factor Va en van fosfolipiden bij de activering van protrombine precies uitzocht (Rosing, Tans et al. 1980).
Het bleek dat factor Va de snelheid waarmee factor Xa protrombine in trombine omzet kan verduizendvoudigden. Fosfolipide verhoogde de snelheid niet maar zorgde ervoor dat het protrombine sneller bij het factor Xa-factor Va koppel terecht kwam. Samen konden ze zo de reactie zo tot een miljoen maal versnellen. In een apart kader vertel ik waarom deze gang van zaken essentieel is voor een goede hemostase.
Het werk was klaar in december 1978 en werd in Mei 1979 geaccepteerd om in Januari 1980 te worden gepubliceerd. In Juni 1979 leverde de concurrentie bij hetzelfde tijdschrift een manuscript in met exact vergelijkbare resultaten dat gepubliceerd werd in december 1979 (Nesheim, Taswell et al. 1979). Resultaten verkrijgen is één ding..........
De analogie tussen protrombinase en het factor Xa activerende enzym (“tenase”) was ons snel opgevallen en we vonden dan ook dat de factoren VIIIa en IXa net zo’n soort complex vormden als Va en Xa (Hemker and Kahn 1967). De globale kinetica van deze reactie gedroeg zich zoals we dat van het protrombinase complex hadden gezien (Varadi and Hemker 1976). Ook de gedetailleerde kinetica van het “tenase” bleek geheel analoog aan die van het protrombinase (van Dieijen, Tans et al. 1981). De twee artikelen over deze enzymcomplexen zijn klassiek geworden in de stollingsliteratuur, tezamen zijn ze meer dan 1300 keer geciteerd.
Bloedplaatjes
Drie eiwitten op een membraan, daar draaide de research om. Van eiwitten en hoe die met elkaar omgingen wisten we wel het een en ander, maar van het membraan eigenlijk niets. Die leemte werd opgevuld toen Rob Zwaal, een van de kroonprinsen uit het lab van Van
Deenen in Utrecht er voor bleek te voelde om naar Maastricht te komen. Dat lab was wijdvermaard om zijn membraanonderzoek, met name omdat ze hadden aangetoond dat celmembranen niet symmetrisch zijn en dat alleen de binnenzijde geschikt was voor de bloedstolling (zie verder inzet). Alleen beschadigde cellen zijn dus procoagulant. Bloedplaatjes zijn de uitzondering. Als die in een wond plakken en een beetje trombine
18
De drie dimensies van de trombinevorming
Bloedplaatjes en membranen