Page 68 - Bloedstollig en bloedingsneiging

Hoofdstuk V
Naar een centrale hemofiliebehandeling: de Van Creveld-kliniek
Eén van de grote successen in de recente geschiedenis van de geneeskunde is wel de medi- camenteuze behandeling van hemofilie. Was hemofilie in het verleden een invalideren- de aandoening van het bloed, nu is deze profylactisch te behandelen met bloedstollings- factorpreparaten. Deze factoren kunnen zijn geïsoleerd uit menselijk bloed of synthetisch zijn vervaardigd langs biotechnologische weg. Hemofiliepatiënten hadden vroeger als het ware een schandvlek die leidde tot sociale uitsluiting doordat ze vaak van school verzuimden, later moeilijk werk konden vinden en ook het vinden van een partner en het krijgen van kinderen problematisch was. Hun gemiddelde levensverwachting lag vaak niet veel hoger dan in de veertig.
De nieuwe medicatie - intraveneuze injectie van geconcentreerde of zuivere stollings- factoren - die vanaf de jaren 1960 zijn intrede deed, normaliseerde hun leven. Hemo- filiepatiënten kunnen injecties profylactisch bij zichzelf toedienen waardoor zij kunnen deel- nemen aan de meeste sporten en op vakantie kunnen gaan, schoolverzuim niet meer onver- mijdelijk is, een normaal gezinsleven mogelijk is en de levensverwachting in de richting van die van de gemiddelde Nederlander is gekropen.
De traditionele wijze van behandeling van de hemofiliepatiënt in Nederland resulteerde in de jaren 1960 in een centrale hemofiliekliniek. In dit hoofdstuk beschrijven we wie de drijvende krachten daarachter waren. Het meest centraal daarin is wel Simon van Creveld, die het initiatief had genomen tot oprichting van de centrale hemofiliekliniek in Huizen. Deze opende zijn deuren in 1964, het jaar waarin Van Creveld zeventig jaar werd en met pensioen ging. Hij had decennia lang onderzoek gedaan naar de mogelijke afwijkingen in het bloed van hemofiliepatiënten. Hij was de wetenschappelijke mentor geweest van een hele reeks artsen die binnen dit medisch veld zouden blijven werken. Maar deze nakomelingen zouden ook de nieuwe generatie vormen die de bovengenoemde nieuwe behandelwijzen met stollings- factoren uitprobeerden en uiteindelijk koekoeksjongen zouden blijken te zijn. Tien jaar na de oprichting van Huizen kwam het instituut in financiële problemen. Dat had te maken met de economisch moeilijke beginjaren zeventig van de vorige eeuw maar ook met de nieuwe behandelwijzen.
In dit hoofdstuk beschrijven we de opkomst van het centraal hemofiliebehandelcentrum als nieuwe infrastructuur door de niet aflatende inzet van Van Creveld. Daarnaast schetsen we hier hoe hij eraan werkte om een school van leerlingen te creëren die de nieuwe natuur- wetenschappelijke methoden omarmden en aldus het Nederlandse trombose- en hemostase- onderzoek internationaal op de kaart zette (in hoofdstuk VII wordt het verschijnen van de eerste barsten in de centrale hemofiliebehandeling beschreven).