Page 500 - เอกสารฝนหลวง
P. 500
ประมวลและยืนยันผลสัมฤทธิ์ฯ เอกสารเฉลิมพระเกียรติฝนหลวง
จากทุกภาคของประเทศ ซึ่งพื้นที่เป้าหมายปฏิบัติการนอกเหนือจากที่เป็นพื้นที่เกษตรกรรมแล้วยังมี
องค์ประกอบด้วยป่าไม้ปกคลุมทั้งที่ราบและเทือกเขาอย่างอุดมสมบูรณ์ในขณะนั้น แต่สังเกตจาก
ทางอากาศได้พบเห็นร่องรอยการบุกรุกตัดไม้ทําลายป่า และเผาป่าที่ขยายอาณาเขตเพิ่มมากขึ้นปีแล้วปีเล่า
ซึ่งขณะนั้นฝนหลวงยังไม่มีบทบาทในการดับไฟป่าโดยตรง แต่ผลสัมฤทธิ์ในการปฏิบัติการให้เกิดฝน
มีผลพลอยได้ต่อการป้องกันและดับไฟป่าด้วย กล่าวคือ นอกจากสร้างความชุ่มชื้นแก่พื้นที่เกษตรกรรมแล้ว
ยังสร้างความชุ่มฉํ่าให้แก่ผืนป่าที่อยู่ในพื้นที่เป้าหมายปฏิบัติการฯ และพื้นที่ใต้ลมอีกด้วย
2.3) ในปี พ.ศ. 2515 โปรดเกล้าฯ ให้ไปปฏิบัติการทําฝนกู้ภัยแล้งแก่สวนผลไม้ของจังหวัดระยอง
และจันทบุรีตามการทูลเกล้าฯ ถวายฎีกาของชาวสวนของทั้งสองจังหวัด ซึ่งประสบสภาวะแห้งแล้ง
ในขั้นวิกฤติขนาดต้นไม้ผลเริ่มเหี่ยวแห้งยืนต้นตายบ้างแล้ว โดยทรงบัญชาการปฏิบัติการด้วยพระองค์เอง
ได้อย่างสัมฤทธิ์ผล สวนผลไม้ของทั้งสองจังหวัดรอดพ้นความเสียหายได้อย่างสิ้นเชิงและทันเวลา
นับแต่นั้นมาโปรดเกล้าฯ ให้ถือเป็นภารกิจประจําในการปฏิบัติการกู้ภัยแล้งให้แก่ทั้งสองจังหวัด
ในช่วงฤดูร้อนของทุกปี จึงสังเกตเห็นการตัดไม้ทําลายและเผาป่าเช่นเดียวกับที่กล่าวในข้อ 2.2
ระหว่างการบินปฏิบัติการทําฝนหวังผลในบางปี ได้เกิดไฟไหม้ในสวนทุเรียนที่อยู่ใกล้กับสนามบิน
ฐานปฏิบัติการ เนื่องจากสภาวะแห้งแล้งรุนแรง จึงมีวัชพืชและใบไม้แห้งสะสมอยู่ใต้ต้นทุเรียน
จํานวนมาก ประกอบกับกระแสลมแรงเพลิงจึงโหมรุนแรงยิ่งขึ้นและมีทีท่าว่าจะลุกลามเข้าสู่สวน
ที่อยู่ข้างเคียง เกินกําลังที่เจ้าของสวนจะดับเพลิงด้วยตนเองจึงมาขอร้องให้ช่วยปฏิบัติการดับไฟ
หากจะปฏิบัติการตามขั้นตอนกรรมวิธีทําฝนต้องใช้เวลาอาจไม่ทันการ และพื้นที่ต้นเพลิงมีขนาดเล็กมาก
จึงเป็นพื้นที่ท้าทายและยากต่อการชักนําให้ฝนตกลงสู่พื้นที่เป้าหมายหวังผลได้อย่างแม่นยํา จึงเป็น
ครั้งแรกที่มีการประยุกต์ขั้นตอนกรรมวิธีในการปฏิบัติการทําฝนหวังผลเพื่อดับไฟป่าได้อย่างสัมฤทธิ์ผล
๐
โดยใช้สารฝนหลวง – นํ้าแข็งแห้ง (Solid Carbondioxide -78 C) บดให้เป็นเกล็ดขนาดใหญ่พอที่จะ
ร่วงลงสู่กองเพลิงได้ ผสมกับผงเกลือแป้งเพื่อป้องกันมิให้สารฝนหลวงจับตัวกันเป็นก้อน บรรทุก
สารผสมดังกล่าวในถังที่ติดตั้งอยู่บนเครื่องบินแอร์ทรัค (AIRTRUCK) ที่ได้รับการสนับสนุนให้ใช้
ปฏิบัติการรวม 3 เครื่อง (ซึ่งเป็นเครื่องที่ใช้ในการพ่นยาฆ่าแมลงในการเกษตร) มีสมรรถนะในการบรรทุก
ได้ไม่ตํ่ากว่า 700 กิโลกรัมต่อเครื่อง รวม 3 เครื่องสามารถบรรทุกได้รวมไม่ตํ่ากว่า 2,100 กิโลกรัม
และมีสมรรถนะในการบินตํ่ากว่าเครื่องบินอื่นในประเภทเดียวกัน และบินได้ในระดับตํ่าเรี่ยยอดข้าว
จึงสามารถทุ่ม (Dump) สารฝนหลวงผสมดังกล่าวลงสู่สวนต้นเพลิงอย่างแม่นยํา สารฝนหลวงที่เป็น
เกลือแป้งเป็นสารที่ไม่ติดไฟจึงไม่ใช่เชื้อเพลิง ส่วนเกล็ดนํ้าแข็งแห้งที่ตกลงไปกระจายในกองไฟ
จะระเหิดเป็นก๊าชคาร์บอนไดออกไซด์ซึ่งเป็นก๊าชเฉื่อยไม่ติดไฟ และหนักกว่าอากาศจึงกระจายปกคลุม
ทั้งในและเหนือกองเพลิงทําให้ขาดออกซิเจน สามารถดับเพลิงให้สงบลงได้อย่างรวดเร็ว และ
ปฏิบัติการซํ้าอีกหนึ่งเที่ยวบินเพื่อให้แน่ใจว่าเพลิงดับสนิท ช่วยให้สวนต้นเพลิงเสียหายไม่รุนแรง
เมื่อได้รับนํ้าฝนจากปฏิบัติการทําฝนตามปกติในภายหลังไม่นานนัก ต้นไม้ผลดังกล่าวฟื้นตัวและ
เจริญเติบโตเข้าสู่สภาวะปกติ
439
