Page 738 - เอกสารฝนหลวง
P. 738
ประมวลและยืนยันผลสัมฤทธิ์ฯ เอกสารเฉลิมพระเกียรติฝนหลวง
พ.ศ. 2517 : ค.ร.ม. มีมติให้ใช้คําว่าฝนหลวงเป็นทางการ
ในระยะเริ่มแรกยังไม่มีคําเฉพาะในการเรียกชื่อโครงการ จึงเรียกกันตามลักษณะกิจกรรม เช่น
โครงการบังคับเมฆให้เกิดฝนบ้าง โครงการเพาะเมฆบ้าง เป็นต้น แต่ประชาชนและสื่อมวลชนทั่วไป
เรียกกันว่า ฝนเทียม ทําให้เกิดความเข้าใจผิดว่าฝนเทียม แตกต่างจากฝนธรรมชาติ อุปโภคและบริโภค
ไม่ได้และมีอันตราย โปรดเกล้าฯ ให้เรียกว่า “ฝนหลวง” จนถึงปัจจุบัน
ระหว่างวันที่ 3 – 27 เมษายน พ.ศ. 2517 โปรดเกล้าฯ ให้ปฏิบัติการฝนหลวงพิเศษ
ผลักดันนํ้าเค็มและไล่นํ้าเน่าในแม่นํ้าแม่กลอง รวมทั้งช่วยไร่อ้อยตามการทูลเกล้าฯ ถวายฎีกาของ
สมาคมชาวไร่อ้อย เขต 7 โดยโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งฐานปฏิบัติการที่สนามบินทหารบก จังหวัดราชบุรี
ทรงสามารถปฏิบัติการได้อย่างสัมฤทธิ์ผล ช่วยให้แม่นํ้าแม่กลอง และไร่อ้อยเขต 7 รอดพ้นความเสียหาย
คืนเข้าสู่สภาวะปกติภายในเวลาเพียง 14 วัน ยังความปลื้มปีติแก่ราษฎรอย่างยิ่ง ราษฎรและสื่อมวลชน
ต่างเรียก การปฏิบัติการทําฝนในครั้งนี้ว่าฝนในหลวงบ้าง ฝนพระราชทานบ้าง และฝนหลวงบ้าง
แต่นิยมเรียกกันว่าฝนหลวงอย่างแพร่หลายมากกว่า เพราะเป็นคําบ่งบอกถึงความหมายและความสําคัญ
อย่างชัดเจน ฝนหลวงจึงเป็นคําที่เกิดจากประชามติโดยแท้ ประกอบกับมีพระราชกระแสว่าไม่ทรงต้องการ
ที่จะโฆษณา (Propaganda) ตนเอง จึงโปรดเกล้าฯ ให้เรียกว่า ฝนหลวง
วันที่ 28 ตุลาคม พ.ศ. 2517 คณะรัฐมนตรีในขณะนั้นจึงมีมติ ค.ร.ม. ให้ใช้คําว่า ฝนหลวง
เป็นทางราชการ และเรียกชื่อโครงการว่า โครงการฝนหลวง เป็นต้นมา
ทรงเรียกศูนย์อํานวยการปฏิบัติการฝนเทียม ณ พระตําหนักจิตรลดารโหฐานว่า ศูนย์ฝนหลวง
และทรงเรียกคณะปฏิบัติการทดลอง หรือ คณะปฏิบัติการหวังผล ที่เคลื่อนย้ายไปตั้งฐานปฏิบัติการ
ณ สนามบินในจังหวัดที่ทรงแปรพระราชฐานไปประทับ ณ ตําหนักต่างๆ เช่น ตําหนักภูพิงศ์ราชนิเวศน์
จังหวัดเชียงใหม่ พระตําหนักภูพานราชนิเวศน์ จังหวัดสกลนคร พระตําหนักทักษิณราชนิเวศน์
จังหวัดนราธิวาส ทรงเรียกคณะปฏิบัติการดังกล่าวว่า คณะปฏิบัติการฝนหลวงพิเศษเคลื่อนที่เร็ว
ติดตามพระองค์ เพื่อสนองพระราชประสงค์ในการปฏิบัติการค้นคว้าทดลอง พัฒนาเทคนิคในการประยุกต์
เทคโนโลยีฝนหลวงได้อย่างฉับพลัน โดยทรงบัญชาการจากพระตําหนักฯ ที่ทรงแปรพระราชฐาน
ในขณะนั้น
วันที่ 13 กรกฎาคม – 5 สิงหาคม พ.ศ. 2517 เกิดฝนทิ้งช่วงยาวในทั้ง 16 จังหวัด
ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ทําให้นาข้าวได้รับความเสียหายรวมกันไม่ตํ่ากว่า 17 ล้านไร่
โปรดเกล้าฯ ให้ประสานงานขอให้กองทัพอากาศสนับสนุนเครื่องบิน ซี – 123 จํานวน 2 เครื่อง และ
กองบินตํารวจสนับสนุนเครื่องบินปอร์ตเตอร์ จํานวน 2 เครื่อง ร่วมกับเครื่องบินกระทรวงเกษตรฯ
จํานวน 8 เครื่อง จัดตั้งเป็นคณะปฏิบัติการฝนหลวงพิเศษ และทรงบัญชาการจากพระตําหนักจิตรลดา
ด้วยพระองค์เอง เครื่องบินกองทัพอากาศตั้งฐานปฏิบัติการที่สนามบินทหารอากาศดอนเมือง
668
