Page 14 - AD 09-10-2014
P. 14
14 Antilliaans Dagblad Vrijdag 9 oktober 2015
Curaçao
OPINIE Ons Koninkrijk wordt kleiner lens. Dat geldt voor de landen
binnen het Koninkrijk even-
Door Olaf Wilders Olaf Wilders FOTO ARCHIEF altijd zwart-wit. Indien hierover landen Aruba, Curaçao en Sint eens. Voor de politiek, voor
een geschil bestaat tussen de Maarten direct te maken met politici, geldt dat in het bijzon-
O p 10-10-‘10 werden de Onafhankelijk of niet? landen is het goed als er ook in het democratisch bestuursmo- der. Wat daarbij helpt is als de
Nederlandse Antillen Waar het streven naar meer een dergelijk geschil arbitrage del naar Nederlands (westers) politici in Nederland meer ge-
als land opgeheven. autonomie voor de eilanden kan plaatsvinden. voorbeeld. Dit bestuursmodel duld tonen en de politici van de
Bonaire, Sint Eustatius en Saba vanuit cultureel en historisch werd, min of meer ongevraagd, landen in het Caribisch gebied
werden vanaf dat moment bij- oogpunt begrijpelijk is, zijn er Concessies voor aan een samenleving met kolo- meer daadkracht.
zondere gemeenten van Neder- tegelijkertijd grote zorgen. De een deadline niale ‘roots’ opgedrongen. Er
land. Curaçao en Sint Maarten landen in het Caribisch gebied Curaçao en Sint Maarten heb- was eigenlijk weinig maatschap- Hoe voor de landen Curaçao,
werden nieuwe landen binnen worden gekenmerkt door om- ben voorafgaand aan 10-10-‘10 pelijk draagvlak voor democra- Sint Maarten en ook Aruba de
het Koninkrijk der Nederlan- standigheden die al decennia ingestemd met de afspraken die tie. En voor zover aanwezig zag nieuwe verhoudingen tussen
den. Vijf jaar later wordt meer lang de discussie over meer aan het verkrijgen van autono- je dat overheden wel het princi- alle landen in het Koninkrijk
duidelijk wat de autonome autonomie en de onderlinge mie waren verbonden. Daarbij pe van volksheerschappij aan- zich zullen ontwikkelen is sterk
status de nieuwe landen Cura- relaties van de landen in ons was het aanlokkelijke vooruit- vaarden. Maar niet het politieke afhankelijk van de politieke én
çao en Sint Maarten heeft ge- Koninkrijk beïnvloeden: de zicht dat het merendeel van de liberalisme, wat inhoudt dat maatschappelijke context. Daar-
bracht. Komende week krijgen integriteit en slagvaardigheid schulden van de landen werd beginselen van deugdelijk be- bij spelen de eerder genoemde
de regeringen van Nederland, van het openbaar bestuur; de gesaneerd. In totaal een bedrag stuur en een systeem van politieke en electorale instabi-
Aruba, Curaçao en Sint Maar- invloed van de (internationale) van ruim 3,4 miljard gulden (1,5 rechtsnormen moet worden liteit in de landen, de vraag of
ten de resultaten van een onaf- criminaliteit; de onevenwichtige miljard euro). Echter, op 10-10- gehanteerd. De overgang naar ‘de jas van de westerse demo-
hankelijk onderzoek aangebo- economische ontwikkeling en ‘10 bleken de landen nog niet een democratie naar westers cratie’ de landen past en de
den. Zijn de verwachtingen daarmee samenhangende fi- aan alle afspraken te kunnen model kwam onder externe vraag of de sociaal-maatschap-
uitgekomen? nanciële problemen waardoor voldoen. Er is toen toch de auto- druk tot stand en kende dus pelijk problemen zich geleide-
er in de publieke sector structu- nome status verleend. Wel niet, zoals in Nederland, een lijk kunnen verbeteren een
Het streven naar onafhanke- reel meer wordt uitgegeven dan onder de toezegging zo snel lange historie. In Nederland belangrijke rol. Ultiem gaat het
lijkheid - of beter gezegd de er binnenkomt; het vertrek van mogelijk aan alle afspraken kwamen de vorming van het er om dat de burgers vertrou-
dekolonisatie in het Caribisch de inwoners van de eilanden tegemoet te komen. Er over- besluitvormingsproces, de over- wen hebben in de politiek en in
gebied - vindt haar oorsprong naar Nederland, inmiddels een heerste immers bij de regeren- legstructuur en ‘de regels van de legitimiteit van hun open-
eeuwen terug. In 1791 kwamen aantal van ruim 130.000, waar- de politici van Curaçao en Sint het politieke spel’ in een meer baar bestuur.
de slaven in Haïti in opstand en onder veel jongeren die na hun Maarten het sentiment dat er geleidelijk proces tot stand.
dit streven naar vrijheid breidde opleiding in het buitenland niet alles aan gelegen was de auto- Deze principes en normen Het is Curaçao en Sint Maar-
zich daarna uit naar andere naar de eilanden terugkeren en nome status te verwerven. An- worden door een brede laag van ten in de afgelopen vijf jaar niet
eilanden. Dit vormde de opmaat tot slot de territoriale integriteit ders was de politiek in Neder- de Nederlandse bevolking geac- gelukt aan alle gemaakte afspra-
voor de onafhankelijkheidsstrijd van de eilanden in relatie tot de land, waar er alles aan was gele- cepteerd. Maar voor de landen ken op het gebied van deugde-
van de Dominicaanse Repu- omliggende Caribische landen, gen dit dekolonisatieproces in de West ‘zit deze jas naar lijk bestuur, financiën en
bliek (1844) en Cuba (1902). Na met name Venezuela. succesvol af te ronden. Er was westerse democratisch model rechtshandhaving te voldoen.
de Tweede Wereldoorlog ver- dus haast bij en behoefte aan niet als gegoten’. Ook voor de hiervoor gesigna-
kregen meer eilanden op vreed- Nederland stelt zich op het afronding. Een maand voor 10- leerde sociaal-maatschappelijke
zame wijze hun onafhankelijk- standpunt, als één van de lan- 10-‘10 was het wettelijke traject Politiek is onvoorspelbaar problemen zijn niet veel oplos-
heid. Ook voor de Nederlandse den in het Koninkrijk, dat ‘deel om Curaçao en Sint Maarten als Politici op de eilanden hebben singen gekomen. Daarin schuilt
koloniale gebieden in de West uit maken van het Koninkrijk nieuwe, autonome, landen te voor het verkrijgen van electora- een dilemma. De bestuurlijke
gold dit. In 1975 werd Suriname verplichtingen schept’ vooral op laten starten formeel afgerond. le steun meer oog voor de maat- verandering op 10-10-‘10 was
onafhankelijk. Aruba kreeg in het gebied van deugdelijk be- Dit betekende alleen niet dat schappelijk verankerde gedrags- uiteindelijk bedoeld om aan de
1986 een ‘status aparte’ op weg stuur, financiën en rechtshand- beide landen zich voldoende normen dan voor de beginselen wens voor meer zelfbeschikking
naar onafhankelijkheid. Tien having. In de nieuwe staatkun- hadden voorbereid op hun van deugdelijk bestuur. Daarbij tegemoet te komen. Tijdens het
jaar later koos Aruba toch voor dige verhoudingen zijn deze nieuwe status. Voor Aruba gold wordt regelmatig ingespeeld op onderhandelingsproces over de
een autonome status binnen onderwerpen Koninkrijksaange- dat ze de stap naar autonomie de gevoelens van de bevolking nieuwe staatkundige verhoudin-
het Koninkrijk der Nederlan- legenheden. Dit standpunt van Curaçao en Sint Maarten en dat werkt verstikkend in een gen is de, oorspronkelijk wel
den. Hiermee was in feite de verklaart in belangrijke mate de niet in de weg wilde staan, maar kleine gemeenschap en in het aanwezige, aandacht voor de
trend gezet. Ook de twee andere maatregelen die de afgelopen tegelijkertijd was Aruba alert openbaar bestuur. Politieke sociaal-maatschappelijke pro-
grote Caribische eilanden jaren vanuit de Rijksminister- dat er niet aan hun in 1986 partijen op de eilanden kunnen blemen steeds meer naar de
binnen ons Koninkrijk zouden, raad, de regering van het Ko- verkregen ‘status aparte’ werd heel snel groeien maar ook even achtergrond verschoven. De
ongeacht terughoudendheid ninkrijk, aan Aruba, Curaçao en getornd. snel hun aanhang weer achter- wens van Curaçao en Sint
vanuit Nederland, de stap Sint Maarten werden opgelegd. uit zien gaan. Dit duidt niet Maarten om op 10-10-‘10 over-
naar meer autonomie maken. Dat gaat bij de landen Aruba, Sociaal-maatschappelijke bepaald op een stabiel politiek eenstemming over een autono-
Maar wel binnen de betrekke- Curaçao en Sint Maarten niet problemen ‘klimaat’ bij het electoraat en de me status te hebben was name-
lijke veiligheid van ons Konink- van harte en wordt vaak, soms De autonome status van Aruba, politieke partijen. Bijvoorbeeld lijk sterker. Daarbij bestond de
rijk, ondanks de retoriek op de terecht, als inmenging van Curaçao en Sint Maarten houdt op Curaçao hebben in een peri- verwachting dat met de komst
eilanden voor onafhankelijk- eigen verantwoordelijkheden ook in dat de landen zelf verant- ode van 60 jaar ongeveer 50 van de nieuwe constitutionele
heid. gezien. Zie op dit punt ook het woordelijk zijn voor zaken als politieke partijen het levenslicht verhoudingen en de schuldsa-
recente advies van de Raad van onderwijs, volksgezondheid, gezien. De sterke opkomst van nering de landen ook in staat
Waar in staatkundige regelin- State. Die scheidslijn is ook niet sociale zekerheid, (jeugd)werke- een politieke partij is vaak het zouden zijn de sociaal-maat-
gen de gelijkwaardigheid tussen loosheid, veiligheid en rechtsze- gevolg van een populaire partij- schappelijke problemen op te
de landen van het Koninkrijk kerheid. En op deze terreinen leider. En over het algemeen lossen. Maar de oorzaak voor
wordt verkondigd, is hier in doen zich nog veel problemen kenmerken deze politieke par- deze problemen zit ‘diep’ en is
praktijk eigenlijk nauwelijks voor waar de bevolking de dupe tijen zich niet door een ideologi- niet eenvoudig, op eigen kracht,
sprake van. De afstand tussen van is. Velen vragen zich af of sche drijfveer. De politieke gang oplosbaar. Daar waar de bevol-
Nederland en de eilanden in het de landen wel in staat zijn de van zaken op de eilanden is king vooral de verwachting had
Caribisch gebied bedraagt ruim ‘dieper gelegen’ oorzaken van daardoor in hoge mate onvoor- dat er na 10-10-‘10 sociaal-maat-
8.000 kilometer. Nederland telt de sociaal-maatschappelijke spelbaar. Dat werkt door in de schappelijke verbetering zou
met zijn bijna 17 miljoen inwo- problemen op eigen kracht op politieke koers, continuïteit van optreden, is die verwachting
ners een veelvoud van de onge- te lossen. In dat opzicht ziet de overheidsbeleid, het oplossen niet uitgekomen. Mede door de
veer 300.000 inwoners op de bevolking van Aruba, Curaçao van de eigen problemen en ook lastige start die Curaçao en Sint
eilanden. In economisch op- en Sint Maarten het Konink- in de verhoudingen binnen het Maarten hebben gemaakt en
zicht zijn er bovendien grote rijksverband meer als een waar- Koninkrijk. het feit dat de ‘dieper gelegen’
verschillen tussen Nederland en borg dan hun politici. Of de oorzaken niet zijn weggeno-
de eilanden. Het totale bruto bevolking van Aruba, Curaçao Wankel op autonome benen men. De conclusie uit het evalu-
binnenlands product (bbp) van en Sint Maarten ooit zal kiezen Het Koninkrijksverband kan atierapport laat zich raden. De
de economieën van de Neder- om hun autonome status in te figuurlijk worden vergeleken landen Aruba, Curaçao en Sint
landse Antillen en Aruba sa- ruilen voor onafhankelijkheid is met een liefdesrelatie. In iedere Maarten staan nog wankel op
men was in 2010 ongeveer 0,8 maar zeer de vraag. goede relatie is wel eens ruzie. de autonome benen.
procent van het bbp van Neder- En in iedere relatie gelden rech-
land. Ook zijn er verschillen ‘Past de democratische jas?’ ten en plichten. Een relatie Dit artikel is gebaseerd op het
merkbaar op andere domeinen, Met het verkrijgen van een moet ‘warm worden gehouden’ eerder verschenen boek van Olaf
bijvoorbeeld het onderwijs. autonome status kregen de en zorgen voor positieve gevoe- Wilders: ‘Hij is de weg kwijt / E a
Dit heeft als gevolg dat de eilan- pèrdè e strea di nort’; Levendig
den jaarlijks veel (jonge) inwo- uitgever 2015; ISBN 978 94
ners naar Nederland zien ver- 91740 30 5.
trekken.
