Page 16 - bon-dia-aruba-20200416
P. 16

a16   local
                     Diahuebs 16 aPRiL 2020

                                           FADA: Aumento di video gaming ta grandi


                                                                      FADA ta bisa cu nan ta keda  caminda  e  mucha  ta  lanta,  solamente  hende  grandi  ta
                                                                      contra uso extensivo di video  lesa, bay baña, haci cosnan na  sufri di stress, sino muchanan
                                                                      gaming, pasobra e por causa  cas,  organisa  nan  mes.  “E  ta  tambe. E ta keda un situacion
                                                                      adiccion.  Pero  nan  lo  keda  bay pa structura”, haci activi-  dificil. “Nos tur ta bibando e
                                                                      duna  e  hermentnan  necesa-  dad, e ora den momentonan  crisis”, e ta afecta tur hende.
                                                                      rio pa siña mucha y adulto pa  liber por hunga video games  Sinembargo no ta recomenda
                                                                      maneha esaki. Lacle ta bisa cu  y otro weganan.           pa  keda  wak  Netflix  henter
                                                                      shelter  in  place  ta  un  opor-                         dia, pasobra ta pone e curpa
                                                                      tunidad  pa  muchanan  com-  Lacle ta bisa por pone lesnan  bira  floho,  depresivo,  no  tin
                                                                      parti  cu  nan  mayornan  of  di gimnasia pa haci conhunt-  gana  di  haci  nada.  E  ta  en-
                                                                      pasa tempo cu nan.           amente den famia, den rutina  fatisa  cu  Netflix,  YouTube  y
                                                                                                   di  baile.  Tambe  mester  tene  otro  plataforma  no  ta  malo
                                                                      E ta compronde cu tin dife-  cuenta cu distanciamento so-  semper cu tin supervision di
                                                                      rente   plataforma   online.  cial,  cu  pa  un  mucha  por  ta  mayor.  Si  tin  wega  pa  edad
                                                                      Muchanan ta bira mas adicto  straño, y nan kier uit nan mes  18+, mester ta consciente di
                                                                      y ta dificil como mayor, paso-  cu nan amistad di scol. E ora  kico e mucha ta bezig cune.
                                                                      bra e structura a cambia, am-  ey nan por papia cu nan ami-  Nan ta keda duna tips of idea
                                                                      bos partido tin stress. Sinem-  gonan via video chat, pero cu  riba nan rednan social, pa asi-
                                                                      bargo, Lacle ta bisa cu ta im-  supervision di e mayor.   na e mayor por tin un miho
                                                                      portante como mayor pa keda                               comunicacion cu su famia.
                                                                      implementa un rutina pa nan  “Di e forma aki, e hoben of
                                                                      mes y e muchanan.            mucha por uit nan mes, por  E ta bisa cu mester cambia e
            ORANJESTAD  –  Fun-          Cindy  Lacle,  trahado  pre-                              papia di e miedo cu nan tin.  manera di pensa, haci move-
            dacion  FADA  Aruba  ta  ventivo di FADA, a splica cu  Por pone cierto ora pa e mu-    No cer paden tur ora den cas  cion,  ehercicio.  Cambia  e
            tene na cuenta cu awo cu  for di aña pasa, Organisacion  cha  por  haci  uso  di  su  lap-  tampoco.  Pero  den  cura  por  structura  y  traha  un  rutina
            muchanan/hoben  ta  pasa  Mundial  di  Salud  a  bisa  cu  top y rednan social, despues  core  bais,  haci  wega  manera  nobo. Tambe e temponan aki
            nan  tempo  na  cas,  e  au-  adiccion  na  video  gaming  ta  haci huiswerk. Tambe si nan  scavenger  hunt,  unda  nan  ta  un  oportunidad  pa  may-
            mento  di  video  gaming,  un desorden grandi pa salud  ta bezig ta comunica cu otro  por  sconde  y  busca  obheto.  ornan  por  comunica  cu  nan
            uso  di  television,  Netflix,  mental.  Sinembargo,  awo  amigonan  via  rednan  social  Tur esey pa distrae nan mes”,  famia, ‘nan yiunan, pa tende
            Youtube  a  bira  grandi,  mas hende ta haci uso di vid-  pa mira kico nan ta haciendo.  Lacle ta bisa.             nan  pensamento,  nan  prob-
            tambe den adultonan.         eo gaming na cas.            Pa  mayornan  keda  crea  un                              lema, y uit nan mes’.
                                                                      structura, sea traha programa  Lacle  ta  comparti  cu  no  ta
            Ministerio Publico:

                                    Di 355 persona cu a haya boet te diamars ultimo,

                                                      13 persona so a paga completo



            ORANJESTAD  -  Yolanda  34 persona a haci un areglo di  Di  mesun  manera,  Pronk  a
            Pronk, fiscal di Ministerio  pago, loke ta nifica cu e resto  informa cu si e persona no lo
            Publico a duna di conoce  no a paga ainda.                paga e boet, e caso lo mester
            e  cifranan  di  hende  cu  a                             bay  dilanti  corte  y  e  ora  ey
            haya boet y a keda deteni  Pronk a recorda cu tur e per-  normalmente  fiscal  ta  pidi
            pa no cumpli cu toque de  sonanan aki tin dos siman pa  pa hues impone un boet mas
            queda y shelter in place.    por  paga  e  boet.  Ministerio  halto.  Si  e  hues  haya  cu  tin
                                         Publico  ta  cera  pero  e  per-  suficiente prueba e por bay di
            Pa cu esaki, Pronk a specifica  sona por haci esey via banco  acuerdo cu fiscal. Si despues
            cu te diamars anochi, un to-  online, riba e pagina di Face-  cu e hues a dicta sentencia y
            tal  di  355  persona  a  wordo  book di OM tin un flyer cu  no paga e boet mas halto, na e
            deteni a haya un boet. Di tur  tur  e  informacion  cu  e  per-  momentonan ey e persona si
            di  nan  el  a  menciona  cu  13  sona mester y su procedura.  mester bay cera.
            persona  a  paga  e  boet  full  y



                                       Telearuba y CEDE Aruba a lansa NOS ISLA.tv


            ORANJESTAD  -    Re-         nos grandinan cu ta den iso-                              storianan di nos grandinan y  di un canal comunitario. Nos
            cientemente      Telearuba  lacion y tur famianan cu ta na  Canal  42,  NOS  ISLA.tv,  ta  con nan a surpasa temponan  ta pidi comunidad henter pa
            hunto  cu  CEDE  Aruba  y  cas  siguiendo  e  medidanan  un canal comunitario. Telea-  dificil. Banda di esaki, Telea-  sigui e programa di Canal 42
            den bon comunicacion cu  tuma  pa  evita  plamamento  ruba lo no cobra pa airtime,  ruba lo pone e contenido di  NOS ISLA.tv y e contenido
            Gobierno di Aruba a lansa  di e virus. Na e otro banda,  pero tampoco lo paga pa con-  su archivo extenso y lo asisti  di ArubaSolidario.
            un  canal  nobo  special-    CEDE Aruba hunto cu vari-    tenido.  P’esey  Telearuba  y  den produccion unda cu por.
            mente  pa  temporada  di  os instancia y persona tabata  CEDE  Aruba    ta  manda  un                               Cada productor, instancia of
            COVID-19.  E  nomber  di  creando  e  programa  Aruba-    invitacion  na  tur  productor,  Telearuba y CEDE Aruba ta  persona cu ta desea  di con-
            e Canal aki ta NOS ISLA.     Solidario y tabata graba con-  instancianan y persona cu  ta  consciente  cu  tin  hopi  con-  tribui cu contenido y tempo,
            tv  y  lo  ta  dedica  na  tur  tenido  educativo  y  practico  desea pa contribui na e canal  tenido ariba cable na Aruba y  por tuma contacto cu nos pa
            miembro di e famianan na  pa nos famianan na cas. Den  comunitario aki, cu conteni-    ariba social media rond mun-  medio  di  e-mail  na  aruba-
            Aruba.                       e proceso, Telearuba y CEDE  do relaciona cu p.e. cushina-  do.  Na  e  mesun  momento,  solidario@gmail.com, info@
                                         Aruba a topa otro na camin-  mento,  maneho  financiero,  nos comunidad ta gusta wak  telearuba.aw of via telefon na
            Durante e ultimo dos siman  da, cu e mesun obhetivo y a  salud  fisico  y  mental,  eher-  cosnan  produci  localmente,  597  1216.  Un  productor  lo
            nan  tabata  tin  dos  iniciativa  acerca  SETAR  cu  e  peticion  cicio,  manualidad,  programa  pa    nos  mesun  hendenan.  contact  bo  persona  pa  coor-
            desaroyando.  Na  un  banda,  pa un canal apart Setar a pone  pa mucha, mensahenan posi-  Ambos  instancia  ta  kere  dina e proceso
            Prome  Minister  di  Aruba  y  canal 42 disponibel, pa e tem-  tivo y otro topiconan valioso  cu  nos  mesun  hende  lo  tin
            Comision  di  Crisis    a  haci  porada cu e situacion di crisis  pa e siguiente temporada. Lo  consehonan  hopi  valioso    y
            un apelacion pa contenido pa  perdura.                    kier dedica extra atencion na  p’esey ta kere den e concepto
   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21