Page 17 - Min TTC, 12 May 2015
P. 17

Opinion/analisis                 A15                           Mei 2015

                                                                                                     Diamars 12

Stop di haci e asunto mas dificil pa hobennan progresa

ORANJESTAD – Stop                                                                                                                  mente privilegia.
di haci mas dificil pa ho-                                                                                                         Nan mayornan ta traha y tin
bennan progresa. Ta un                                                                                                             ora te hasta nan mes ta traha
hoben riba su mes, den e                                                                                                           pa yuda. E economia ta asina
temponan aki ta masha                                                                                                              malo, tin basicamente un cri-
dificil caba. Awo, nan kier                                                                                                        sis mundial.
cambia tur e rekisitonan                                                                                                           Y awo, te hasta pa haya e
di muchanan di Mavo, pa                                                                                                            oportunidad di educacion,
drenta Colegio. Pakico?                                                                                                            mester paga asina hopi placa
Kico ta e necesidad di                                                                                                             y carga cu un debe grandi.
haci esaki mas dificil pa e                                                                                                        Ta manera riba nan, tur e
generacion cu ta bin?                                                                                                              portanan ta cerando paso
                                                                                                                                   na luga di busca e bienestar
Tur hende sa cu Aruba ta         grandi cu nan.                                                                                    general, tur esunnan na pod-
hopi limita pa locual ta trata   Hopi mucha cu ta drop out                                                                         er kier privilegia un grupo
opcionnan den carera, tur        di EPI, ta caba ta traha paso                                                                     chikito.
hende sa esey.                   casi no tin mas opcion pa                                                                         Menos opcion nos laga pa e
Mescos cu tur hende sa cu        nan. Y por ta nan puntonan                                                                        hobennan, menos posibili-
un mucha cu a caba di sali di    no ta suficiente pa bay co-                                                                       dad nos ta laga habri pa nan.
Mavo, cu 16 aña. No tin ni       legio den dia y no ta wordo                                                                       Nos ta stroba nan progreso,
e minimo idea di kico e kier     motiva pa bay scol anochi.                                                                        pa medio di haci tur cos asina
haci pa resto di su bida. Tin                                                                                                      no accesibel pa nan. Pa un
EPI, cu ta un di e opcionnan      Hubentud di awo, no ta                                                                           hoben cu ta den duda di kico
cu hobennan cu caba Mavo              hubentud di antes                                                                            e kier studia, bay colegio 2
tin. Pero EPI ta basicamente                                                                                                       aña ta perfecto pa pensa esaki
un MBO y hobennan cu sali        Pa añanan largo, e rekisi-                                                                        bon. Nan por obtene nan
di eynan por basicamente         tonan di colegio no a wordo                                                                       diploma y despues move pa
bay traha caba.                  mishi cu ne. Generacionnan                                                                        un universidad of te hasta un
Pero EPI, no tin hopi opcion     a bin y generacionnan a bay.                                                                      trabou den banco caminda
y di berdad, ken kier pasa 4 of  Ta hoben riba su mes ta algo                                                                      con cu bay bin tin oportuni-
3 aña na un scol cu no ta of-    dificil. E ta e añanan unda bo                                                                    dadnan pa crece.
rece nan algo cu nan gusta of    ta ocupa ta purba di haya bo                                                                      Stop di laga hobennan sin
tin interes aden. E argumen-     mes.                                                                                              opcion y despues keha cu
to di scol anochi ta bin, pero   E ta e añanan di mas sensi-                                                                       nan ta riba caya, cu nan ta
e intencion di colegio anochi    bel y dificil pa hopi hende.                                                                      haci malo, cu nan no kier
a bin aden principalmente pa     Y aunke nan ta bisa cu no, cu                                                                     studia.
hende grandi cu tabata kier      hende hoben no tin niun re-                                                                       Tur cos pa dos of tres misera-
un segundo oportunidad pa        sponsabilidad. E no ta asina.                                                                     bel punto extra. Ley pa un,
caba nan educacion.              E hoben di awendia ta un                                                                          ley pa tur, si tur e añanan aki
 Y no ban menciona e echo        hoben cu ta crece bou hopi                                                                        tur hende a biba cu e rekisi-
cu colegio anochi, ta ofrece     presion y tambe hopi nan so.                                                                      tonan cu tabata tin, e hoben-
un cantidad di materia super     Esaki ta asina pa mayoria, cu                                                                     nan di awo no tin pakico su-
limita. Imagina cu pa un ho-     excepcion di esunnan suma-                                                                        fri. q
ben di 16/17 aña no ta nada
placentero pa sinta den un
klas cu tanto hende hopi mas

Elton L. Lioe-A-Tjam:                                                                                                              na 2010. Despues di 2010 e
                                                                                                                                   publicacion di e cifranan reg-
          ‘One happy island’. Pa ken?                                                                                              istra di crimen a stop. Dios
                                                                                                                                   so lo sa cuanto e cantidad di
ORANJESTAD - Riba e              Cla, discusion cera! Un pos-       halto, cu por intimida of ma-    No tin mas informacion dis-   crimen no registra lo ta.
plachi di number di auto         tura un poco dictatorial den       nipula miho, lo tin rason.       ponibel despues di 2012 riba  E ta casi imposibel pa kere cu
ta para: ‘One happy is-          un tempo moderno. Special                                           cuanto hende ta depende       ainda Aruba por ta un ‘One
land’. Di berdad Aruba ta        ora tur dia bo ta mira y sinti                   Cifra              di gobierno pa sobrevivi. E   happy island’, mirando e
‘One happy island’ of nos        e efectonan contrario. Con e       Mi a busca algun cifra pa ilus-  cantidad di crimen registra   situacion socioeconomico di
kier imagina cu e ta asina       por a yega asina leu cu hopi       tra cu pa hopi aña e isla aki    a aumenta cu casi 70% den     e isla. E data ta mustra cu e ta
manera Dorothy Gale den          hende no ta tribi pa pensa pa      no ta un ‘One happy island’,     un aña tempo, yegando 8266    un ‘trend’ y pa añanan largo
e cuenta di e ‘Wizard of         nan mes mas, tin varios spli-      a pesar cu e tabata dificil pa                                 e situacion socioeconomico
Oz’? Tin algun hende lo          cacion. Pero awe mi lo limita      haya e cifranan (Tabel 1).                                     tabata deteriorando. Pa falta
bisa cu bo ta ciego si bo no     mi mes na dos cu a contribui       Locual nos ta mira, cu e eco-                                  di cifranan actual, e ta dificil
por mira esaki. Tambe un         na esaki: e desinteres pa lesa y   nomia di Aruba no tabata cre-                                  pa bisa con e ta awe, pero e
observacion, pero e ta re-       e falta di data. Ora e interes pa  ciendo suficiente pa sostene e                                 ‘trend’ ta ilustra cu probable-
fleha un ignorancia pa no        lesa a baha, automaticamente       aumento di e poblacion pa                                      mente e deteriora a sigui. Aki
acepta e realidad.               e interes pa discuti riba ‘is-     hopi aña. E densidad di hen-                                   bo ta mira e balor di data.
Hasta e ta encera cu un per-     sues’ lo baha. Esaki tin como      de tabata subi cada aña, hasta
sona no mag di cuestiona         consecuencia cu e balor di         cu e la yega na 593 den 2013                                              Pregunta
nada of ta critico. Tur hende    data lo perde nan importan-        for di 472 na 1996. Tambe                                      Awor un pregunta intere-
mester acepta cu Aruba ta        cia. Resultado final, lo ta cu     mas hende ta depende di un                                     sante ta, di con a stop di pu-
un ‘One happy island’, pa-       e nivel di discusion lo baha       ayudo di gobierno. Na 2012,                                    blica e cifranan real? E ta pa-
sobra e ‘gran lidernan’ a bisa   y no lo importa mas locual         2628 persona tabata haya un                                    sobra nan no tabata positivo
cu esaki ta e caso. Asina e ta.  ta wordo bisa si e ta berdad       ayudo di gobierno, mientras                                    of sin cifranan, e fenomeno
                                 of no. Ta esun cu e bos mas        cu na 2009 esaki tabata 1846.                                  di intimidacion y manipula-
                                                                                                                                   cion por prevalece? Algo pa
                                                                                                                                   pensa riba dje!q
   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22