Page 4 - BNDIA ARUBA
P. 4

A4   LOCAL
                Diaranson 14 Maart 2018
                            ‘Si Papiamento ta den scol, material lo bin pa via di necesidad’



            ORANJESTAD  -  Funda-        desaroya  ampliamente  ta  religioso.
            cion  Lanta  Papiamento  cu  religion,  specificamente
            ta  señala  cu  e  bataya  pa  catolicismo,  a  preocupa  su  “Hopi  di  e  material  tabatin
            tin  enseñansa  den  Papia-  mes  ampliamente  pa  uza  e  hopi fout den nan, pero esey
            mento na Corsou y Aruba  lenga  di  pueblo.  Esaki  mas  ta  di  compronde  pasobra  e
            ta bay bek leu, cu iniciati-  cu  claro  tabata  Papiamento,  frèrenan  no  tabata  linguista,
            vanan clave di cierto per-   mirando  manera  sra.  Pereira  pero nan a purba nan best si.”
            sonanan  den  catolicismo  a indica cu Hulandesnan no
            cu te hasta tabata percura  tabatin  actitud  di  pasa  nan  Scol  catolico  ‘a  bolter’
            por  medio  di  nan  propio  idioma pa otro gruponan.     ora  a  exigi  Hulandes  den
            imprenta  pa  tin  material                               enseñansa
            pa scol den Papiamento.      Na  1750  a  habri  porta  di  Pero  e  desaroyo  aki  a  mira
                                         Aruba  oficialmente,  pero  ta-  un  otro  realidad  cu  a  cam-
            Relaciona  cu  e  anuncio  di  bata  laga  solamente  hende  bia drasticamente despues di
            minister di enseñansa, Rudy  di  Corsou  establece  aki.  Un  tempo, ora den 1815 a forma
            Lampe, su deseo pa ehecuta e  di  e  prome  cartanan  cu  sra.  Reino Hulandes. E tempo ey
            proyecto di scol multilingual  Pereira  a  haya  den  Archivo  e  prome  rey  a  bisa  cu  Hu-  prome  cu  esaki  tabata  desa-  fuertemente  na  Corsou  den
            na  Aruba,  Fundacion  Lanta  Nacional (ANA) cu ta indica  landa  ta  1  Reino  unda  tin  1   roya  nan  propio  material  pa  enseñansa  na  Papiamento
            Papiamento ta sigui duna un  cu  Papiamento  tabata  den  pueblo y 1 idioma. Esaki nan   uzo cu enseñansa den Papia-  tabata sr. Putman cu te hasta
            historia  amplio  riba  e  desar-  uzo  amplio,  ta  di  21  indjan  a dicidi ora nan a mira cu Spa-  mento, specialmente na Cor-  tabatin  su  propio  imprenta
            oyo  di  Papiamento,  e  biaha  di Aruba cu a skirbi un carta  ña a plama nan idioma rond   sou. Riba e aspecto aki segun  unda tabata imprimi buki pa
            aki relaciona cu enseñansa y  pa un señor Quant, kende se-  mundo, mescos cu Francia y   sra. Pereira Aruba a keda poco  su propio scolnan.
            catolicismo.  E  fundacion  pa  gun  nan,  no  tabata  haci  nan  Inglatera. “Pero nan no tabata   atras, esta e desaroyo di ense-
            algun  tempo  a  lucha  pa  Pa-  trabou  bon,  denunciando  e  consciente cu Hulandes no a   ñansa den Papiamento.   Un di e poco hendenan cu a
            piamento sigui desaroya y ta  contra nan dunado di trabou.  haya hopi adopcion pa via di                            preocupa su mes cu e desar-
            laga na e minister pa encarga                             nan propio actitud elitario.”  Esaki  ta  ilustra  segun  sra.  oyo di Papiamento den ense-
            su  mes  cu  desaroyo  di  scol  Ademas  di  esaki  na  Corsou                         Pereira  cu  e  argumento  cu  ñansa na Aruba, mirando cu
            multilingual.                catolicismo  a  preocupa  su  Despues  di  esaki  varios  de-  cierto hende tin contra trece  aki no tabatin hopi esfuerso,
                                         mes  ampliamente  pa  Papia-  creto a cay unda ta purba cu-
            Siguiendo ultimo biaha unda  mento  desaroya,  y  esaki  ta  rasha e idioma Hulandes bou   Papiamento  den  scolnan  no  tabata  gobernador  Nuyens.
                                                                                                                                Segun  sra.  Pereira  a  bin  ta
                                                                                                   ta  algo  cu  ta  basa  den  reali-
            a amplia riba Papiamento su  claro si ta mira e practica di  pueblo  por  medio  di  dife-  dad. “Bo tin cu hinca Papia-  haya sa, e gobernador den su
            raiznan etnico, Joyce Pereira  misionnan catolico pa semper  rente medida, cual tabata in-  mento den scol y e ora ey bo  tempo  a  bin  Aruba  y  a  nota
            di  e  fundacion  ta  splica  cu  uza e lenga local ora di plama  clui un decreto na 1935 unda   ta mira cu e material ta bin.  cu enseñansa lo ta hopi mas
            na momento cu Papiamento  nan  predicashi  y  otro  mate-  a specifica cu ta duna subsi-  Si tanto aña pasa nan tabatin  eficiente  den  Papiamento.
            a  drenta  Aruba  e  tabata  ya  rial religioso. Esaki ta refleha  dio  na  enseñansa  solamente   enseñansa den Papiamento y  El a urgi pa nan bin cu esaki
            caba desaroya inmensamente  bek tambe den e manera con  si e unico idioma di instruc-  nan mes tabata traha nan ma-  tambe.
            despues di un periodo relati-  e mayoria di e prome mate-  cion ta Hulandes.           terial, dicon anos no?” Un di
            vamente  cortico  na  Corsou.  rial na Papiamento den siglo                            e  frèrenan  cu  tabata  inverti
            Algo  cu  a  yuda  Papiamento  18 y siglo 19 tabata material  Tabatin  varios  scolnan  cu




              Wardando cambio riba ROP pa proyecto Isla di Oro continua                            Awe STA y ASTEC ta reuni un biaha mas


            ORANJESTAD  -  Riba  e                                    ando e situacion aki. Nan ta   ORANJESTAD  –  Depar-      Bon Dia Aruba cu sindicato
            proyecto di desaroyo di un  E  ta  haya  cu  e  proyecto  aki  evaluando  pa  wak  kico  ta  e   tamento  di  mediador  di  STA  a  presenta  un  proposi-
            proyecto  di  eco-turismo  ta uno atractivo ya cu ta algo  miho ubicacion pa e hotel y   gobierno ta brindando su  cion  financiero  nobo.  Ger-
            na Isla di Oro, minister di  nobo  na  Aruba  y  cu  masha  no  necesariamente  e  mester   trabou  di  intermediacion  encia di ASTEC a bay inter-
            Turismo  Dangui  Oduber  poco destinacion den Caribe  bin caminda ex-Bushiri hotel     pa  yega  na  un  entendi-   namente  pa  evalua  si  nan  a
            (MEP) ta considera cu es-    tin e tipo di proyecto aki. E  tabata ta.                 mento  entre  gerencia  di  acepta of nan tin un contrap-
            aki lo yuda eleva e calidad  area tambe lo wordo protegi                               ASTEC  y  STA  como  sin-    roposicion.
            di e producto turistico cu  y  conserva  pa  e  medio  am-  “Sigur nos ta evaluando unda   dicato  cu  ta  representa  e
            nos ta ofrece na nos bishi-  biente no lo wordo elimina.  nos  ta  bay  posiciona  e  bou-  trahadonan di waf na Bar-  Pa  tal  motibo  sr.  Pontilius  a
            tantenan.                    Igualmente  el  a  laga  sa  cu  e  tique hotel, pasobra e mester   cadera.            convoca un reunion cu am-
                                         barionan di Pos Chikito y Sa-  bira  un  plan  integral  den  e                        bos  partido  pa  awe  mainta,
            “E ta algo. E ta fit den e vi-  vaneta no tin nada contra pa  desaroyo  cu  lo  bay  tin  ariba   Ya caba dia 3 di maart ultimo  caminda nan a keda informa
            sion  cu  nos  tin  como  gobi-  e proyecto aki continua. Pues  e  area  di  waf.”  Pues  e  kier-  nan  a  reuni  urgentemente  cu  si  nan  no  por  haya  otro
            erno pa eleva e calidad cu nos  practicamente  nan  ta  spe-  men cu no necesariamente e   diahuebs  y  diabierna  siman  logicamente  mediador  di
            ta brinda na e turistanan”, el a  rando e cambio di ROP pa e  boutique hotel lo pone esaki   pasa  nan  a  bolbe  reuni  pa  gobierno  lo  presenta  un  al-
            bisa na Bon Dia Aruba. Go-   proyecto aki por inicia.     caminda ex-Bushiri tabata ta.   busca  un  solucion  na  nan  ternativa pa e partidonan bay
            bierno  di Aruba  ta  kere  den                           Pero tin e posibilidad pa bin   diferencianan.  Awe  nan  ta  evalua. Tambe el a laga sa cu
            tipo  di  proyecto  asina  cu  ta  Ex-Bushiri hotel       cu e proyecto aki riba tereno   bolbe  reuni  cerca  mediador  aparte di asunto di salario tin
            diversifica di producto y aco-  Pa loke ta trata e anuncio cu  di APA y asina mantene e area   di gobierno.         un  discusion  riba  asunto  di
            modacion cu nos ta brinda na  e  mandatario  aki  a  haci  cu  aki totalmente habri.   Mediador  di  gobierno,  An-  part-time.
            e turistanan.                lo bin cu construccion di un                              selmo Pontilius a informa na
                                         boutique hotel, caminda an-  Intencion ta cu e desaroyado
            Un di e problemanan cu tin  tes  tabatin  ex-Bushiri  hotel,  di e proyecto aki gana e de-
            aworaki cu e proyecto aki ta  nan ta reconsidera si lo ta ex-  staho pa bin cu un desaroyo
            cu nan a sinta cu e inversioni-  actamente unda antes tabatin  hotelero  pa  asina  desaroya
            stanan ta cu mester cambia e  e edificio aki cu a wordo ba-  e  area  caminda  Bushiri  ho-
            ROP  (Ontwikkelingsplan).  sha abou.                      tel  tabata  ta,  pero  tambe  pa
            El a bisa cu su colega di infra-                          haci un facilidad publico bon
            structura ta bezig cu e cambio  Despues  cu  un  encuesta  re-  condiciona cu bañonan, res-
            aki, pero e ta un proceso lar-  alisa pa un emisora a mustra  taurant,  etc.,  cu  famianan  y
            go. “Pero manera e cambio di  cu mayoria ta na fabor di con-  comunidad di Aruba por haci
            ROP tuma luga mi ta kere cu  serva  y  embeyece  e  area  aki  uzo di dje.
            e proyecto aki por continua”,  den su forma natural manera
            segun minister di turismo.   e  ta,  e  mandatario  ta  evalu-
   1   2   3   4   5   6   7   8   9