Page 14 - Extra
P. 14

14 Djamars 22 Mart 2016

   ...awe mundu ta selebrá Dia mundial di awa, manera dekretá pa Nashonnan Uní...

“BETTER WATER, BETTER
    JOBS”: BALORA AWA

   WILLEMSTAD.- Awe             e forma ku nos ta atendé       na un situashon aktual          un weiter, un ingeniero òf     fasilidat di por simplemente
djamars 22 di mart ta dia       ku nos rekursonan di awa       òf di futuro ku tin di aber     un médiko.                     habri kranchi i haña awa
mundial di awa, dekretá pa      limpi. Kada na ku pasa         ku awa i e aspekto di                                          limpi ku nos por usa pa hasi
Nashonnan Uní. I e tema ta      e rekursonan di awa na         sanidat, salubridat kalidat        Aki na Kòrsou tambe         tur nos nesesidatnan. Hopi
“better water, better jobs”.    mundu ta bira mas krítiko.     i skarsedat.                    nos ekonomia ta dependé        pais den e tempu di awe no
Nos na Kòrsou tambe mester                                                                     di awa den hopi sektor         tin e privilegio aki. Algu ku
ta mas konsiente di e balor        E selebrashon di Dia           E tema pa e aña aki ta       manera; Peska, Agrikultura,    nos mester ta hopi orguyoso
ku awa tin den nos bida         Mundial di Awa a inisiá        “Better water, better jobs”     Turismo, Industria, Horeca,    di dje.
diario.                         for di añanan 1992 na          Mas i mihó kalidat di awa ta    Medisina i diferente otro
                                momentu ku e konferensha       hiba na mas i mihó kalidat      aria di servisio. Nos tin         Nos mester kuida
   22 di mart ta Dia            di United Nations a            di trabou.                      e bendishon ku nos ta          nos awa i no malgastá e
mundial di awa, e dia ku        proklamá, 22 di mart 1993                                      rondoná pa un awa di laman     produkto balioso aki, asina
mundialmente ta para            i tur aña siguiente komo          Motibu pa e tema di e        blou i kristalino.             nos i nos generashonnan
ketu pa reflekshoná i tuma      dia Mundial di awa. UN         aña aki ta ku ta mas ku 1.5                                    benidero por sigui gosa di
tempu pa analisá i invoká       Water, ta e organisashon ku    bion hende rònt mundu ta           E awa aki Aqualectra ta     dje.
riba e importansia ku           mundialmente ta enkargá        empleá sea direktamente òf      prosesá pa produsí awa
awa tin den nos bida, nos       pa kordiná e selebrashon       indirektamente ku un trabou     di bebe limpi i puru pa nos       Laga nos para ketu riba
medioambiente i nos salú.       aki, tur aña ta mara un        ku tin di aber ku awa di un     komunidat.                     e privilegio aki Dia Mundial
Nos mester ta mas inspirá       tema na e selebrashon. E       òf otro forma, un piskadó,                                     di Awa i bira konsiente dje
pa papia i tuma akshon ku       tema generalmente ta basá      ku gana su pan di kada di          Kontrali na hopi otro pais  balor ku awa tin den nos
ta hasi un diferensia riba                                     for di laman, un kapitan di     grandi i desaroyá na mundu     bida diario.
                                                               barku, pero tambe un kòki,      nos na Kòrsou ta gosa di e
                                                                                                                                 FELIS DIA DI AWA

...Eksitoso konferensha di Totolika riba Síndrome di Down na ICUC mustrando kon duru mundu ta bira...

   HENDENAN SOLAMENTE KE SA SI
NAN YU TA NASE BON I INTELIGENTE

   WILLEMSTAD.- Den             di un investigashon ku e       hopi tempran si e mucha         kara.                          Importante ta e parti di guia
e mundu di awendia              universidat a realisá.         tin e síndrome di down. Por        A sali na kla ku e tèst     na e mayornan. Religion ta
speshalmente mayornan                                          detektá e wowonan ku tin un                                    hunga un ròl importante.
hóben ke hasi tur klase di         Dr. Voigt a splika          forma mas manera amandel,       pa midi e kantidat di awa      Serka esnan protestant por
tèst kontal nan haña sa si na   di e parti genétiko, e         nan garganta ta mas kòrtiku,    den garganta di un beibi       mira un pensamentu mas
yu ta nase bon di salú i ku e   karakterístikanan i screening  e kara ta mas plat debí ku ta   ta un bon punto di salida      liberal den sentido ku asina
ta bira un mucha inteligente.   durante di embaraso. El a      falta e wesu di nanishi, orea   pa sa si mester sigui buska    bira konosí ku e yuchi ta nase
E tèstnan ta bira dia pa dia    duna detayadamente kon         ta mas chikí i tambe dedenan.   tèstnan mas avansá. E tèst     ku síndrome di down mesora
mas detayá di manera ku e       e chromosomnan den sèl         Na momentu di parto promé       ku ta mas presis awendia       ta tuma e desishon pa abortá.
mayornan ta haña sa hopi        di e ta parti i na momentu     kos ku e ginekólogo ta wak ta   ta e NIPT tèst. E tèst aki su  Den kaso di katólikonan
detaye di e yuchi ku no a nase  di forma huntu atrobe por      e lomba i kara. Ta kontrolá si  resultado ta pa 99.5% sigur.   mayoria no ke aborto. Na
ainda.                          tin difikultat ku e yu ta      e yuchi resien nasí tin buraku  E pronóstiko ta ku dentro      Kòrsou e kantidat di kaso di
                                haña un chromosom #21          den lomba i si por mira e       di 20 aña e informashon        aborto relashoná ku síndrome
   Konsekuensia di esaki ta     di mas. Mundu a desaroyá       formashon diferente den su      ku lo por saka for di e tèst   di down ta bastante haltu.
ku den paisnan desaroyá tin     di tal forma ku por detektá                                    aki lo ta muchu mas tantu.
mas i mas aborto. Awendia
ta papiando di ‘Gone’ ku ta
un estudio ku ta mustrando
ku tin 150.000 hende ménos
ku Síndrome di Down. Den
presentashon di e spesialista
dr. Voigt a sali na kla ku mas
i mas por mira ku ta kreando
komunidatnan kaminda ku e
hende ku Síndrome di Down
ta wòrdu mirá komo ménos.

   Riba dia mundial di
Síndrome di Down ku ta 21
di mart e asosiashon Totolika
den kolaborashon ku Inter-
Continental University of
the Caribbean (ICUC) a tene
un konferensha grandi den
sala di ICUC na Otrobanda.
Despues di palabranan di
bon biní di Junny Harms,
presidente di Totolika a
sigui presentashon di dr.
Ralph Voigt. Despues di
esei e mayor Sambo a papia
ku orguyo di su yu ku tin e
Síndrome di Down. Na final
Dr. Rayla Pikeri investigadó
di ICUC a presentá e resultado
   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19