Page 15 - bon-dia-aruba-20201104
P. 15

a15
                                                                                                          salud Diaranson 4 november 2020
            Enfermero nan psikiatrico di Fundacion Respaldo ta comparti nan experiencia

                                                    “Tin ayudo, conoce FACT Team”



            Fundacion Respaldo y Jor-
            dan  Ling  Foundation  du-
            rante  di  luna  di  october
            comparti  cu  comunidad
            di  Aruba  un  otro  topico
            interesante relaciona cu e
            topico di 'Salud Mental'.

            Durante e programa' Entrev-
            ista di Dia' na e radio emisora
            Hits100 FM tabata tin presen-
            cia di Maikel Kelly,enfermero
            social psikiatrico cu 40 aña di
            experiencia  den  psikiatria  y
            Shari Laclé, enfermero psiki-
            atrico ambulante,cu7 aña tra-
            hando na e fundacion y nan
            a elabora riba e tema impor-
            tante aki.
            Un  concepto  cu  a  resalta  ta
            esun di cuido ambulante cual
            ta consisti di e esun tratamen-
            to cu un persona ta haya na e
            clinica. Pero den e caso aki,e
            enfermero  nan  ta  bishita  e
            cas pa duna tratamento como  cun’e na un forma mas miho,  golpinan  traumatico  mane-  (Flexibel  Assertive  Com-   ta  hopi  grandi.  Consumo  di
            tambe guia. E profesionalnan  Shari Laclé a agrega. Tin un  ra  di  cosnan  di  bida,  por  munity  Treatment  Team)  droga y alcohol ta subi ora tin
            ta haya un bista mas amplio  otro  concepto  cu  ta  'trauma  ehempel  un  divorcio,perde  ta  conta  cu  profesionalnan  un crisis. Pero si e persona no
            di  e  factornan  cu  e  pashent  celebral'. Esaki por ta e causa  trabao,situacion economico.  specialisa,enfermero   nan,  tin placa e no ta logico cu ta
            tin  di  haber  cun’e  den  su  di un problema mental.                                 trahadonan social, psicologo-  bay cumpra alcohol. Pero tin
            bida  diario,  su  famia  tambe                           Esaki  ta  e  causantenan  psi-  nan,  psikiatra  y  e  secretaria  hende  cu  ta  prefera  di  haci
            como tambe e su bisindario,  Por ehempel, un persona por  co-social  cu  un  persona  por  medico,  cu  ta  atende  tambe  esey  na  luga  di  bay  cumpra
            Laclé a indica. Segun Maikel  a haya un accidente di auto y  pasa  aden,  e  expertonan  a  cu e famia di e cliente. Hopi  cuminda, por ehempel.
            Kelly,hopi hende ta pensa cu  haya hopi golpi na su cabes,  remarca.  Banda  di  esaki  por  biaha  e  cliente  por  ta  den  e
            ta djis duna e pashent remedi  principalmente  na  e  parti  papia  di  pre  disposicion  ge-  caminda pa recupera, pero e  Toch  asina  e  ta  haya  mas
            y hangua.                    frontal di su cerebro.       netico  hereda,tumornan  of  famia ta traumatisa tambe.   stress.  Banda  di  esaki,  un
                                                                      otro  malesanan  cu  un  per-                             50  %  di  e  clientenan  di  Re-
            Esaki  ta  nifica  tambe  comb-  Esey  tambe  por  trece  prob-  sona por haya den su cerebro  Nan ta duna guia ambulante  spaldo  tin  problemanan  pa
            ersa  cu  e  clientenan,  analisa  lemanan  emocional  manera  cu ta cambia e structura y e  pa e persona na su cas hunto  haya  cuminda,  a  revela,  y  a
            kico  ta  e  problema    pa  por  cambio  den  comportacion  manera con esaki ta funciona.  cu famia, Maikel Kelly a spli-  constata na Aruba un necesi-
            yuda e persona. Ademas di e  of  hasta  malesanan  mental  Esey  tambe  por  pone  c'un  ca. Algo importante cu a bin  dad masha grandi. Un situa-
            tratamento  medico,  ta  duna  manera  schizophrenia.  Tin  persona  por  haya  un  male-  dilanti ta cu Covid-19 a trece  cion  social  economico  hopi
            guia  y  conseho  con  pa  anda  golpinan  traumatico  manera  sa  mental,  Laclé  a  remarca.  cun’e cu e casonan a redobla  critico.  Mester  menciona
            cu e malesa mental,y pa biba  accidente,  pero  tambe  tin  EFACT  Team  di  Respaldo  y aworaki despues di un par  tambe  cu  Respaldo  ta  trah-
                                                                                                   di  luna  ta  ripara  cu  e  prob-  ando conhuntamente cu otro
                                                                                                   lemanan  psico-social  a  bira  instancianan manera Cuerpo
                                                                                                   fastioso.  No  tin  trabao  mas,  di Polis, Voogdijraad, Sostene
                                                                                                   no tin cuminda, no por paga  mi, FADA, Slachtoffer hulp,
                                                                                                   debe, stress y angustia a cum-  entre  otro,  unda  ta  traha
                                                                                                   insa  na  cas.  Esaki  ta  cosnan  hunto pa resolve e problema
                                                                                                   cu ta 'trigger' pa un persona,  di salud mental.
                                                                                                   principalmente  un  cliente
                                                                                                   cu ta hopi sensitivo por bira  E  metanan  pa  futuro  ta  pa
                                                                                                   malo lihe.                   traha cu un 'job coach' y of-
                                                                                                   Na  Aruba  tin  un  tabu  ma-  rece  oportunidadnan  laboral
                                                                                                   sha grandi mes rond di salud  pa e clientenan cu mester di
                                                                                                   mental, p’esey e comprension  un tiki menos presion di tra-
                                                                                                   na pia di trabao y di e sociedad  bao y cu por traha cu flexibi-
                                                                                                   ta bira un tiki mas fastioso e  lidad pa por maneha e trabao
                                                                                                   momento  ey.  Sin  embargo,  cu nan lo wordo ofreci, asina
                                                                                                   pa  esaki  tin  ayudo,  cuido  y  Shari Laclé a indica.
                                                                                                   tin  asistencia.  E  prome  stap
                                                                                                   ta papia cu bo dokter di cas.  Durante di e ultimo programa
                                                                                                   a importante pa no warda te  Sr. Clifton Ling kende ta tata
                                                                                                   ora cu ta mucho laat pa pidi  di  Jordan  Ling  na  nomber
                                                                                                   ayudo. Hopi biaha e persona  di  famia  Ling,  a  gradici  tur
                                                                                                   mes no ta wak cu e mester di  esunnan  di  Respaldo  cu  a
                                                                                                   ayudo psikiatrico.           comparti  nan  experiencia  y
                                                                                                                                conocemento     profesional
                                                                                                   Den  e  caso  aki  su  famia  of  pa  asina  conscientisa  comu-
                                                                                                   coleganan  ta  importante  pa  nidad di Aruba cu tin ayudo
                                                                                                   por brinda un man na e per-  pa tur esunnan cu ta sufri di
                                                                                                   sona  aki  cu  ta  presentando  salud mental y cu nos tur den
                                                                                                   algun comportacion cu no ta  comunidad  por  duna  man  y
                                                                                                   normal. Pa loke ta Covid-19,  yuda.
                                                                                                   hopi  biaha  e  'peer  pressure'
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20