Page 11 - bon-dia-aruba-20170624
P. 11
A11
OPINION Diasabra 24 Juni 2017
Drs. Marisol M.Krosendijk, psicologo:
Wela(o)nan cu tin problema cu Limite
Awe mi ta bay toca un matico. Esaki no ta garan-
tema cu sigur na Aruba ta tisa cu sentimentonan no lo
controversial. E motibo cu wordo lastima, pero e lo yuda
mi ta haci esaki ta husta- minimalisa mal compronde-
mente paso tin hopi may- mento a largo plaso.
or ta sufri den silencio cu Cuminsa expresando apre-
e problemanan aki. E ca- cio pa tur locual nan a haci:
sonan aki por trece prob- E ora splica cu esaki ta trata
lemanan grave den famia di bo sentimento pa sinti a
cu tin biaha por hiba te na carga enbes di locual nan por
corte. Pa preveni cosnan a haci malo. Y, nunca con-
di yega asina leu ta impor- fronta e Wela(o)nan dilanti di
tante pa trece conscienti- e muchanan. Envolve e tata
tud riba e tema aki. Laga di bo yiu(nan): Specialmente
nos cuminsa... si amabilidad demasiado en-
thusiasta ta bin di su mama of
Wela(o)nan cu kier ta activa- tata. Discuti cu ne con bo ta
mente envolvi den e bida di sinti y pidi su sosten maske e
nan nietonan por ta un ben- no ta sinti mescos. E ora traha
dicion mixto. Di un banda, un plan pa papia cu su mayor,
mirando cu hopi mayor ta preferiblemente hunto.
druk awendia, ta hopi dushi Ta cla tocante locual bo ta
pa tin un hende cu ta yuda y spera: Ta OK pa bisa algo
apoya. Di otro banda, e por ta manera “Mi sa cu abo ta pen-
dificil pa sa unda pa pone e diferente. Locual a actual-
liña entre yuda y indiferencia. mente cambia ta con Juli ta
Pa haci cosnan mas complica, mira e ayudo di su suegra. Bo
manera un mayor, bo mesun por tawata tin experiencianan
definicion di yudansa vs. in- similar unda sentimentonan
diferencia por cambia, de- positivo a transforma den
pendiendo di con bo ta sinti resentimiento, cu por afecta
na un dado momento. bo percepcionnan y otro rela-
Akinan un scenario tipico cionnan.
(nombernan y circunstanci- Laga nos bisa, por ehempel,
anan ta ficticio, basa riba dife- cu bo mayornan ta bishita
rente caso): frequentemente y semper ta
Despues cu Juli a bin bek cas trece cos di hunga pa bo yi-
despues di a sali cu su baby unan. No lo pasa hopi tempo
for di hospital, e ta contento prome bo cuminsa puntra bo
cu su suegra, Bea, a ofrece pa mes si bo mayornan ta com-
bin tur dia pa un par di ora petiendo pa e atencion di bo
pa yuda. Prome e ta sinti un yiunan. Bo ta haya bo mes ta
alivio cu un hende ta zorg pa resenti no solamente bo may-
su laundry y bestianan mien- ornan pero tambe e muchan-
tras Juli y e baby ta conoce an pa nan placer den e cos di
otro. Tambe e ta aprecia cier- hunga nan.
to conseho di Bea cu ta yud’e, Of, imagina bo mes cu bo
manera, “Ta un bon idea pa suegra su consehonan con-
bo wanta un paña cerca ora di stantemente ta trahando riba
cria e baby, pa si e saca.” bo nervionan. Ora bo bisa bo
Pero despues di tempo Juli pareha/casa, e no ta tuma bo
ta cuminsa sinti sofoca. Cada sentimentonan na serio: “No
bes cu e baby yora, Bea ta bin tin motibo pa ta rabia. E kier- nan sin consultabo, bo ta ta spera nan ayudo, pasobra
paden pa wak con e situacion men e bon.” Awor bo ta sinti asumi cu bo ta incompe- nunca bo a bisa lo contrario. sa cu e mucha(nan) por wor-
ta y ta ofrece su opinion riba sin apoyo y rabia cu ne mes- tente y cu bo falta huicio? Acepta e ayudo, pero riba bo do permiti di keda laat lanta
kico Juli mester haci. Bea cos cu su mama. Bo mester mas evidencia cu termino: haci peticionnan ora abo ta babysit, pero esaki
tambe ta cushina pa e famia. E tipo di problemanan aki bo sentimentonan, pasobra specifico di locual bo kier e ta bruha nan orario di drumi
No ta cu Juli no ta gusta e tambe ta pasa entre famia di sentimentonan no ta indica- Wela(o)nan haci, enbes di pa e resto di siman. Asina ta
cuminda, pero e ta purbando sanger, no entre suegra cu dornan valido di otro persona bisa nan kico no pa haci. Por zorg pa nan ta drumi pa 8
di baha peso despues cu e la nuera so. su motivacionnan. Djis paso ehempel, Juli den e scenario p.m.” Si Wela(o)nan viola e
haya e baby y ta haya dificil pa Ora e tipo di problemanan bo ta sinti controla, no nece- describi aki riba, por bisa su regla aki, ta prepara pa busca
resisti e sausnan y cosnan du- aki no wordo atendi nan por sariamente kiermen cu e otro suegra, “Bea, mi ta gusta bo otro babysitter.
shi. Mi por skirbi mas, pero bira mas fuerte cu aña y cau- persona ta purbando di tuma sopi. Bo lo tin tempo pa traha
mi ta kere bo ta compronde sa rupturanan den famia. E bo bida over. un tiki e siman aki?” Esaki ta “Mi a purba tur locual ta
di kico e ta trata. Prome Juli miho tempo pa deal cu e tipo Considera otro posibel ra- mas efectivo, cu bisa, “Bea, skirbi aki riba y mi no a
tawata contento cu e ayudo. di problemanan aki ta ora nan son di nan gana pa yuda: Tin bo sa cu mi ta purbando di logra.”
Pero, manera e la haya mas cuminsa, pero si ainda bo no Wela(o)nan cu tin un de- baha peso. Mi lo desea si bo Si ahusta bo percepcionnan
forsa y confiansa den su mes, a haci esaki, nunca ta laat. seo fuerte pa sinti aprecia of no traha tanto lasagna.” y confronta e situacion no ta
e la cuminsa resenti e ayudo. necesario den e bida di nan Confronta cu diplomacia: Si cambia cosnan, por tin asun-
Awor e ta sinti manera indife- kico bo por haci si esaki ta yiunan y nietonan. Otronan e amabilidad demasiado en- tonan psicologico mas pro-
rencia. Su suegra, cu tawata bo caso? tin peculiaridadnan den nan thusiasta di e Wela(o)nan ta fundo den bo of otro miem-
parce asina util e simannan Prome, examina locual bo personalidad, manera un an- tumando luga pa un tempo, y bronan di famia. Busca ayudo
anterior, a cambia den un ta asumiendo: Ora e Wela(o) sha pa limpia/organisa. Y tin bo kier pa nan hala atras, bo di un profesional den salud
controlado. nan di bo yiu(nan) ofrece tambe cierto Wela(o)nan cu lo bay tin mester di confronta mental pa yudabo pone esaki
No cu Bea ta haciendo nada conseho y ta mete den cos- simplemente ta asumi cu bo nan- na un manera diplo- na ordo.