Page 32 - MIN VOS 13 OCT 2015
P. 32

DIAMARS 13 OCTOBER 2015                                                         DIARIO                                                 PAGINA 27

Problema entre bisiña                                                                      Den seminario "Prevent Now" di Ennia
    y uso di BB Gun
                                                                              Departamento di Salubridad

ORANJESTAD (AAN):                 Haiti di 37 aña biba den Caya      Publico ta presenta informacion
Polis di Noord diadomingo         Balorian. C.V. a declara na e
mainta a bay den Caya             patruya enberdad simper e tin                 di mortalidad y morbilidad
Kanebloem pa intermedia.          problema cu e hende nan, debe
Na yegada polis a atende na       cu nan ta haci hopi bochincha      ORANJESTAD (AAN):                ta cu e cifranan ta mustra       ta entre e accionnan cu tin
prome lugar e homber inicial      cu musica.                                                          cu ta hendenan hoben,            mester.
D.L.T. naci na Venezuela di                                          Durante di e seminario di un     den e edadnan productivo         Hunto cu Polis y companianan
57 aña.                            E mainta el a yega di trabao e                                     principalmente, ta esunnan cu    di seguro, DESPA ta purba di
                                  musica ta cendi atrobe pa cual     dia “Prevent Now” organiza       ta worde afecta mas tanto pa     tin un bista mas cla di kico
     E homber venezolano a        e no por a drumi. El a tira algun                                   accidentnan di trafico.          berdaderamente ta e puntonan
declara na e agentenan cu         biaha cu pistol riba e plachi      pa Ennia, Departamento di                                         cu mester refleha den
cada biaha e tin problema cu e    zink nan.E pistol en cuestion                                         Den e ultimo 10 añanan tin     informacion di prevencion.
homber bisiña cu ta biba parti    ta un BB- Gun chikito. Polis       Salubridad Publico (DESPA)       un promedio di 17 morto den
nort di su cas.                   a mustra comprension pa cu                                          trafico y e edadnan mas afecta      Por hisa e edad pa benta
                                  e situacion y pero a adverti e     lopresentainformaciontocante     ta di 15 pa 45 aña. Ta trata     di alcohol, recientemente a
   E mainta en cuestion e ta      homber pa ta usa e BB Gun                                           mas tanto di hende homber.       subi e edad di 16 aña pa 18
haci limpi y tur sushi e ta pone  y el a wordo splica kico ta e                                       El a splica cu Polis ta indica   aña, pero e leynan por bira
den baki pa deshaci di esaki.     reglanan y polis a notifica                                         cu alcohol ta hunga un rol       un poco mas streng. Loke nos
El a wak e homber bisiña cu       C.V.pa proximo biaha e                                              grandi den accidentenan di       ta papia di dje si alcohol ta e
un arma parecido di un Glock      yama polis. Finalmente C.V.                                         trafico y cu mayoria accident    problema, tabata 16 a hisa pa
17 pistol. E cura ta construi cu  a comprende e mensahe y                                             fatal ta tuma luga den oranan    18. Coriendo auto mester tin
plachi zink y riba cual por a     trankilidad a restablece.                                           di marduga. Ta relaciona e       mas control tambe. Por hisa
constata hopi buraco di bala                                                                          dos hechonan aki cu otro,        edad, pero mester controla y
chikito.                                                             mortalidad y morbilidad como     pero DESPA kier “harde           aplica e consecuencianan mas
                                                                                                      cijfers” pa prueba e relacion    streng tambe.
     Polis a bay na cas di e                                         consecuencia di accidentnan      entre nan; ta importante pa tin
homber inicial C.V. naci na                                                                           confirmacion.                       Maribelle Tromp a splica
                                                                     di trafico. Prevencion ta un                                      cu na Aruba ta subestima
                                                                                                         Comision "Veilig Verkeer      morbilidad y ta pa prome biaha
                                                                     “core business” pa DESPA.        Aruba" ta educa pueblo,          cu ta haciendo un analisis
                                                                                                      personanan di tur edad,          asina a fondo. Ta un tiki
                                                                     Maribelle Tromp, Hefe            tocante siguridad den trafico,   “frapant” pa mira e situacion
                                                                                                      pasobra ta personanan di tur     real, segun Tromp. Bao di
                                                                     di e departamento di             edad ta worde afecta di un       morbilidad a consecuencia
                                                                                                      forma of otro.                   di accidente di trafico ta cay
                                                                     epidemiologia, ta encarga                                         e victima cu a keda herida di
                                                                                                             Ta importante pa e        tal forma cu e no por funciona
                                                                     cu diferente investigacion y     comunidad ta consciente di       manera e tabata funciona
                                                                                                      con trafico berdaderamente       anteriormente, e calidad di
                                                                     sondeo, como tambe e parti di    ta traha, kico e reglanan ta y   bida di e persona ta keda
                                                                                                      cu mester respeta nan. Cuerpo    afecta y hopi biaha e persona
                                                                     conseho pa Minister di Salud     Policial ta concentra hopi riba  no por traha mas tampoco.
                                                                                                      e punto aki, cu programanan y
                                                                     encuanto di “kaderbeleid”.       presentacionnan na school, y           Ta importante pa haci
                                                                                                      videonan cu ta worde pasa na     hendenan consciente cu no
                                                                     El a splica cu DESPA tin         television y cu informacion      ta solamente e accidente
                                                                                                      riba medionan social.            cu resultado fatal merece
                                                                     accidente di trafico como un                                      atencion y ta impactante,
                                                                                                        Un otro area cu ta concentra   pero cu victimanan por keda
                                                                     di su puntonan di accion pa cu   riba dje ta e “rijgedrag”        tambe cu deshabilidadnan pa
                                                                                                      di automobilistanan.             resto di nan bida. DESPA t’ey
                                                                     prevencion.                      Maribelle Tromp ta splica cu     pa drecha calidad di bida di
                                                                                                      programanan manera BOB na        hende y ta tene cuenta cu tur
                                                                     Locual kier logra ta mas         Hulanda (designated driver) of   e aspectonan cu por afecta e
                                                                                                      un programa cu ta facilita un    calidad di bida.
                                                                     guia dirigi na e porcion di e    persona cu a bebe mucho cu
                                                                                                      un driver via di un yamada di            Maribelle Tromp ta
                                                                     populacion cu specificamente     telefon of whatsapp, combina     epidemiologo. Su trabao
                                                                                                      cu control mas severo di         ta encera compila datonan
                                                                     ta den e grupo di riesgo         parti di polis pa reenforsa e    di tur tipo di enfermedad y
                                                                                                      leynan, lo por yuda preveni      temanan cu ta afecta salud. E
                                                                     mas halto pa cu accident di      mas accident. No ta necesario    datonan ta worde transforma
                                                                                                      pa reinventa e wiel, pero por    den informacion cu ta
                                                                     trafico. Pa esaki ta haciendo    tuma over programanan cu ta      worde uza pa duna conseho
                                                                                                      existi caba den exterior.        encuanto di maneho pa traha
                                                                     un analisis profundo di tur e    Mas conscientisacion pa          riba “kaderbeleid” hunto cu
                                                                                                      prevencion, mas informacion      minister di salud. Tromp a
                                                                     circumstancianan relaciona       tocante e consecuencianan        studia Hoger Laboratorium
                                                                                                      di “binge drinking” cu ta        Onderwijs na Hulanda y a
                                                                     na accident di trafico.          bastante presente na Aruba,      traha na Erasmus Medisch
                                                                                                                                       Centrum. Despues cu el
                                                                     A compila datonan di                                              a bolbe Aruba y a traha
                                                                                                                                       na laboratorio, el a sigui
                                                                     añanan largo di mortalidad                                        studia y a adkiri su Master
                                                                                                                                       Degree den Public Health
                                                                     y a tuma den consideracion                                        di University of Liverpool.
                                                                                                                                       E tin 14 aña trahando na
                                                                     informacion cu di World                                           DESPA; for di aña 2007 e
                                                                                                                                       ta hefe di e departamento di
                                                                     Health Organization ta uza pa                                     epidemiologia.

                                                                     duna paisnan un guia den con

                                                                     pa pone prioridadnan pa cu

                                                                     organizacion di accionnan di

                                                                     prevencion.

                                                                     Ademas, a cuminsa ultimo

                                                                     tempo ta monitor e situacion

                                                                     di morbilidad, cu ta encera

                                                                     lesionnan    permamente/

                                                                     deshabilidadnan cu ta afecta e

                                                                     calidad di bida di e victima di

                                                                     accident di trafico.

                                                                     DESPA ta traha hunto cu

                                                                     e comision "Veilig Verkeer

                                                                     Aruba” cu ta consisti di

                                                                     partnernan y stakeholdernan

                                                                     den e area di promocion di

                                                                     siguridad den trafico. Pa

                                                                     cu e trabao aki a crea un

                                                                     presentacion di e resultadonan

                                                                     di e investigacionnan y e

                                                                     seminario Prevent Now ta un

                                                                     bon oportunidad pa presenta

                                                                     esaki na un publico mas

                                                                     amplio.

                                                                     Observacionnan cu a sali

                                                                     di e investigacionnan, segun

                                                                     Maribelle Tromp ta splica,
   27   28   29   30   31   32   33   34   35   36   37