Page 153 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การดูสภาพจิต
P. 153
673
ลมหํายใจได้เรําก็จะรู้สึกสบํายใจ เรํารู้สึกว่ํา สติเรํารู้อยู่กับอํารมณ์ปัจจุบัน ไม่มีอํากํารวอกแวก ไม่มีอํากําร กังวล
พอไม่กังวล ก็จะมี...พอใจกําหนดรู้ลมหํายใจไป เปลี่ยนไป ดูลมหํายใจไปเรื่อย ๆ พอรู้ลมหํายใจ ไปเรื่อย ๆ จิตก็จะตั้งมั่น จิตก็จะตั้งมันขึ้น สงบขึ้น อันนี้อย่ํางหนึ่ง แต่ที่นี้คําว่ําอํารมณ์ปัจจุบันนั้น ไม่ใช่มี แค่ลมหํายใจ ทําไมถึงเรียกว่ําไม่มีแค่ลมหํายใจ เพรําะตํามหลักของสติปัฏฐําน ๔ ตํามหลักของกรรมฐําน และปกติแล้วนี่นะ นอกจํากลมหํายใจ นอกจํากอํากํารพองยุบ เขําเรียกมีเวทนําขึ้นมํา มีเวทนําคือมีควําม ปวด มีควํามเมื่อย มีอํากํารชํา อํากํารคัน ตรงนี้ก็เป็นสภําวธรรมอย่ํางหนึ่งที่เกิดขึ้น
อันนี้ก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง ที่เรํารู้สึกว่ํา เวลํานั่งแล้วมีแต่ควํามปวด ควํามเมื่อยปวดไปทั้งตัว เมื่อยไป หมด แล้วก็เกิดควํามรู้สึกว่ําไม่สงบ รู้สึกว่ํานั่งกรรมฐํานไม่ได้ เพรําะมันปวดมันเมื่อย นั่งแล้วไม่สงบ อันนี้ จุดหนึ่ง แล้วอีกจุดหนึ่ง ก็คืออย่ํางที่ถํามเมื่อกี้นี้ว่ํา ควํามคิดที่เกิดขึ้น นอกจํากอํากํารทํางกําย ที่บอกว่ํา ลมหํายใจหรือพองยุบ หรือควํามปวด ก็จะมีควํามคิดนี่แหละ ควํามคิดที่เกิดขึ้น ควํามคิดเขําไม่ได้กําหนด ว่ํา พอนั่งปุ๊บสงบก่อนนะ เดี๋ยวค่อยคิด...ไม่มี หรือบํางครั้งให้คิดไปก่อน คิดมําก ๆ แล้วค่อยสงบ ก็ไม่ได้ แน่นอน แต่เป็นลักษณะของสภําวะที่เกิดขึ้น ตํามเหตุปัจจัยของตน
เพรําะฉะนั้น เวลําเรําปฏิบัติธรรม ใครที่รู้สึกว่ํา เมื่อกําหนดลมหํายใจหํายไปแล้วนะ เดี๋ยวอยู่ ๆ แป๊บเดียว พอเขําเริ่มสงบ นิ่งได้แป๊บเดียว ควํามคิดก็มําแล้ว ควํามคิดเข้ํามําแล้ว ควํามคิดเกิดต่อจําก ลมหํายใจ ควํามคิดเกิดต่อจํากลมหํายใจ นั่นหมํายถึงว่ํา ควํามคิดก็จัดเป็นอํารมณ์ปัจจุบัน ที่ต่อมําจําก ลมหํายใจ ให้เรําได้กําหนดรู้ ควํามคิดเขําต่ํางจํากลมหํายใจอย่ํางไร ควํามคิดต่ํางจํากลมหํายใจตรงที่ว่ํา เรํามักจะรู้สึกว่ํา มันเป็นเรื่องรําวและมีรสชําติ ทําให้เรําเกิดควํามขัดเคือง ขุ่นมัว หรือมีควํามสุข ทําให้เรํา เพลิดเพลินไหลตํามควํามคิดได้ หรือปฏิเสธก็หงุดหงิด รําคําญควํามคิด
แต่ทีนี้ ถ้ําเรํามองว่ํา ควํามคิดนั้นเป็นสภําวธรรมอย่ํางหนึ่ง เป็นอํารมณ์ปัจจุบัน เป็นองค์ของ กรรมฐํานอยํา่ งหนงึ่ เปน็ เรอื่ งของจติ ๆ เปน็ องคก์ รรมฐํานอยํา่ งหนงึ่ พอมคี วํามคดิ เกดิ ขนึ้ มํา แทนทจี่ ะรสู้ กึ ไม่พอใจกับควํามคิด แทนที่จะหงุดหงิดกับควํามคิด ตั้งสติดู ลองสังเกตดู ควํามคิดที่เกิดขึ้นมํานั้น กับจิต ที่ทําหน้ําที่รู้ อันนี้นิดหนึ่งนะ...ควํามคิดที่เกิดขึ้น กับตัวจิตที่ทําหน้ําที่รู้ จิตที่ทําหน้ําที่รู้ว่ําคิด กับควํามคิด เขําเป็นส่วนเดียวกันไหม ควํามรู้สึกว่ําคิด กับควํามคิดเขําเป็นส่วนเดียวกันหรือเปล่ํา หรือเป็นคนละส่วน กัน อันนี้คือกํารกําหนดรู้
ถ้ําสังเกตแบบนี้ ก็จะเห็นว่ํา...เหมือนกับที่เรําตํามรู้ลมหํายใจ ตํามรู้เวทนํานั่นแหละ ลมหํายใจกับ จติ ทที่ ํา หนํา้ ทตี่ ํามรลู้ มหํายใจ เขําเปน็ สว่ นเดยี วกนั หรอื เปลํา่ ทนี จี้ ะใหช้ ดั จะใหช้ ดั ยงิ่ ขนึ้ กค็ อื กํารยกจติ ของ เรําขึ้นสู่ควํามว่ําง เรําปฏิบัติ เรําทําจิตให้ว่ําง ๆ ให้กว้ํางกว่ําตัวได้ อันนี้จะง่ํายขึ้น ถ้ําทําจิตให้ว่ําง ให้กว้ําง กวํา่ ตวั ได้ เวลํามคี วํามคดิ ขนึ้ มํานนี่ ะ ลองสงั เกตดวู ่ํา จติ ทวี่ ่ําง จติ ทกี่ ว้ํางใหค้ วํามรสู้ กึ เปน็ อย่ํางไรง จติ ทวี่ ่ําง ที่กว้ําง รู้สึกเบํา รู้สึกโล่ง รู้สึกสงบ แล้วจิตที่ว่ําง จิตที่เบํากับควํามคิดที่เกิดขึ้น อันไหนใหญ่กว่ํากัน อันนี้ จุดหนึ่งนะ
