Page 71 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การดูสภาพจิต
P. 71
591
ครั้งก็ใช้เวลาเป็นชั่วโมงเช่นเดียวกัน เพียงแต่เปลี่ยนอารมณ์แค่นั้นเอง อันนี้อย่างหนึ่ง ถ้าเราลองพิจารณา ดูว่า สภาวธรรมที่เกิดขึ้น เปลี่ยนอารมณ์อื่น กว่าที่จะสงบ ก็เป็นแบบอย่างเดียวกัน
เว้นแต่ว่า ความคิดนั้นมีกาลังน้อย ไม่มีกาลังพอ เพียง...พอเปลี่ยนอารมณ์อื่น ก็สามารถสงบได้ เลย ถ้าเป็นอย่างนั้น ก็สามารถเลือก เปลี่ยนอารมณ์ที่จะเข้าไปกาหนด แสดงว่าขณะนั้น มีอารมณ์อย่างอื่น ที่สามารถเอามาเป็นอารมณ์หลัก ของการเจริญกรรมฐานได้ แต่ถ้ามีความคิดอย่างเดียว เลือกอารมณ์อื่น ไม่ได้ ก็พยายามที่จะหาอารมณ์อื่น ก็เหมือนกับสร้างอารมณ์ขึ้น หาอาการที่ยังไม่เกิด กว่าที่จะเห็น กว่าที่ จะตั้งหลักได้ ก็ใช้เวลาเช่นเดียวกัน
เพราะฉะนั้น ถ้าเรากาหนดรู้แบบนี้ เราจะเห็นว่า มีอะไรบ้างที่จะเป็นอุปสรรค มีอะไรบ้างที่เป็น อุปสรรคต่อการปฏิบัติธรรม ความคิด ความปวด ตัวที่เป็นอุปสรรคที่สุดก็คือ ความไม่รู้ การไม่ทา การ ไม่ปฏิบัติ ไม่พอใจที่จะกาหนดรู้สภาวธรรมที่เกิดขึ้น ถ้าเรามีความพอใจ กาหนดรู้อยู่เนือง ๆ สภาวธรรม การปฏิบัติธรรม ก็จะเดินหน้าต่อไปเรื่อย ๆ ตามความเพียรของตน ๆ ไม่ใช่ว่าทาไม่ได้ ปฏิบัติธรรมมีอย่าง เดียว ถ้าจะทาไม่ได้ คือไม่ได้ทา ถ้าไม่ทา ก็จะทาไม่ได้ เพราะเมื่อไหร่ที่ลงมือทา สติย่อมมี เมื่อไหร่ที่ตั้งใจ จะปฏิบัติ ปฏิบัติต่อเนื่อง อย่างใด...ไม่ว่าจะเป็นสติ สมาธิ อย่างใดอย่างหนึ่ง ก็ต้องค่อย ๆ เพิ่มขึ้น ตาม กาลังของตน ๆ หรือบางทีเปลี่ยนปึ๊บเลยก็มีนะ ไม่จาเป็นว่าต้องค่อย ๆ เพิ่มขึ้น นี่คือเป็นสิ่งสาคัญ
เพราะฉะนนั้ ทอี่ าจารยพ์ ดู มานนี่ ะ การพจิ ารณาการกา หนดรเู้ วทนา การกา หนดรคู้ วามคดิ ทสี่ ว่ นใหญ่ จะเป็นอุปสรรค อีกอย่างหนึ่ง ถ้าเป็นมาก ๆ เป็นความคิด คิดเยอะใช้เวลามาก แต่ถ้าพอใจที่จะกาหนดรู้ อยา่ งนี้ อยา่ งหนงึ่ กค็ อื วา่ การทจี่ ะพอใจ ทจี่ ะกา หนดรถู้ งึ อาการพระไตรลกั ษณ์ รอู้ าการเกดิ ดบั ของความคดิ อยา่ งนอ้ ย ๆ อกศุ ลนะ่ ไมเ่ พมิ่ ขนึ้ หรอื ถงึ เกดิ ขนึ้ กด็ บั ไดเ้ รว็ แนน่ อนอยเู่ องวา่ อารมณบ์ างอยา่ งนนั้ มกี า ลงั มาก มีกาลังมาก จนแทบจะไม่สามารถจะฝืนหรือขัดขืนได้ เป็นอารมณ์ที่มีกาลังมาก ๆ เป็นวิบากที่มีกาลังมาก จะดงึ จติ ของเราไป ทา ใหอ้ อ่ นกา ลงั ออ่ นแอลง แลว้ กเ็ ผลอบา้ ง คลอ้ ยตามอารมณน์ นั้ บา้ ง นเี่ ปน็ เรอื่ งธรรมดา
แต่ที่สาคัญก็คือว่า การที่เราพอใจที่จะพัฒนาสติ สมาธิ ปัญญา ของตนเองอยู่เนือง ๆ ในขณะที่ จิตยังดี สมาธิ เอ่อ!ร่างกายยังดี ๆ อยู่ วิบากที่มารบกวน...ยังน้อย นี่ก็เป็นโอกาสอย่างหนึ่ง ตรงนี้แหละ ที่บอกว่าชีวิตเป็นของไม่แน่นอน ไม่รู้ว่าอะไรจะแทรกเข้ามา ในระหว่างที่เราปฏิบัติ หรือชีวิต...การดาเนิน ชีวิตประจาวันของเรา ปัจจุบันนี้ ขณะนี้ เป็นโอกาสดีสาหรับชีวิตของเรา ที่เราสามารถทาได้ ที่จะเจริญสติ สมาธิ ปัญญา พิจารณาถึงความจริงที่เกิดขึ้น
เป็นการพัฒนาจิตตนเอง ฝึกจิต เตรียมตนเอาไว้ ให้เกิดความเข้มแข็ง ให้เกิดความตั้งมั่น มีความ มนั่ คง ทา จติ ใหอ้ สิ ระมากขนึ้ เรอื่ ย ๆ เมอื่ ถงึ เวลาหนงึ่ จติ จะมที พี่ งึ่ และมที อี่ ยู่ ไมต่ อ้ งมาฝนื ไมต่ อ้ งมาบงั คบั พอมีเหตุปัจจัยอะไรขึ้นมา เมื่อปัญญาเกิดขึ้นแล้ว ย่อมทาหน้าที่ของตน ตัดปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น อะไร ที่กระทบ อะไรเป็นวิบาก รับรู้อย่างเข้าใจ จิตใจก็จะสงบ ไม่วุ่นวายไปกับผัสสะ กับอารมณ์ที่เกิดขึ้นมา มี ความสงบอยู่ ถึงแม้จะมีความทุกข์ทางกาย ถึงแม้จะมีอารมณ์บางอย่าง ที่ไม่สะดวกสบายทางกาย แต่จิต ก็ยังสงบ มีความตั้งมั่น มีความเย็นอยู่ได้ นี่คือสิ่งสาคัญ
