Page 82 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การดูสภาพจิต
P. 82
602
ขึ้นแล้วพอจะไปรับรู้อารมณ์ ตอนแรกอาจารย์บอกว่าใช้ความว่างรับรู้ พอสงบขึ้นแล้วทิ้งความสงบไว้ก่อน เอาความว่างไปรับรู้ต่อ ไม่ใช่อย่างนั้นนะ
ต้องรู้ว่าจิตที่ว่างและสงบ จิตที่ว่างแล้วก็สงบนั้นใช้งานต่อได้เลย ไม่ใช่ว่างแล้วสงบด้วยไม่ได้ จริง ๆ แล้วต้องเป็นปัจจัยเกื้อกูลต่อกัน...ว่างและสงบ ว่างพอสงบแล้วมั่นคง เป็นความว่างที่สงบและ มั่นคง เป็นความสงบมั่นคงกว้างขึ้น เป็นความสงบที่ตื่นตัว กับเป็นความว่างที่ตื่นตัวขึ้นใสขึ้น กลายเป็น จิตดวงนั้นแหละ ทาหน้าที่รับรู้อารมณ์ต่อ ๆ ไป นั่นคือวิธีการที่เราสังเกตว่า การพัฒนาจิต ทาให้จิต ดขี นึ้ แลว้ สง่ ผลตอ่ การรบั รอู้ ารมณต์ า่ งไปอยา่ งไร ถา้ ไมอ่ ยา่ งนนั้ เรากจ็ ะเปน็ การเรมิ่ ใหมท่ กุ ครงั้ จติ ทดี่ แี ลว้ วางไวก้ อ่ น เอาแตจ่ ติ ทเี่ รมิ่ ตน้ มาใชง้ าน กลายเปน็ วา่ สภาวธรรมเหมอื นกบั วา่ เหมอื นเราเดนิ ไปขา้ งหนา้ แลว้ ก็หยุดนิดหนึ่ง พอจิตสงบขึ้น อยากจะใช้ความตื่นตัวรับรู้อารมณ์ ไม่เอาแล้วความสงบตั้งไว้ก่อน
ทจี่ รงิ แลว้ ตอ้ งเพมิ่ ความตนื่ ตวั เขา้ ไปในความสงบนนั่ แหละ ถา้ เพมิ่ ความตนื่ ตวั เขา้ ไปในความสงบ ลองดูว่าจิตเปลี่ยนไปอย่างไร จากที่สงบ ๆ อยู่ พอเพิ่มความตื่นตัวเข้าไปเปลี่ยนเป็นอย่างไร ตรงนี้แหละ ที่ต้องสังเกต เติมลงไปแล้วจากที่สงบเงียบ ๆ เรื่อย ๆ เติมความตื่นตัว เพิ่มความตื่นตัวลงไป เปลี่ยนเป็น อะไร เปลี่ยนเป็นความตั้งมั่น เป็นความหนักแน่นมีพลังขึ้น หนาแน่นขึ้น หรือว่าเป็นอย่างไร นี่คือสิ่งที่เรา จะต้องพิจารณานะ ธรรมะมากมายที่เราฟัง ธรรมะมากมายที่เราฟังเราปฏิบัติ ลองน้อมเข้ามาใส่ตัว นามา ใช้ให้ได้ นามาใช้ให้เป็นแล้วจะเกิดประโยชน์กับเรา
ทนีที้บ่ีอกวา่การกาหนดอาการเกดิดบั...ความแตกตา่งจติทมี่กีาลงัมากขนึ้อารมณท์ตี่ามมาเราเลา่ เหมือนเดิมนั่นแหละ เป็นอารมณ์เดิมที่พึงพิจารณาก็คือ อาการของความคิด อาการของลมหายใจ อาการ ของเวทนา อาการของพองยุบ สภาพจิตเปลี่ยนไปอย่างไร จริง ๆ แล้ว พอยิ่งดูสภาพจิตใจเรามีความ ตั้งมั่น สติดีขึ้น สมาธิดีขึ้น จิตตั้งมั่นขึ้น อาการเกิดดับของอารมณ์เหล่านั้นต่างไปอย่างไร
เพราะอะไร เพราะลมหายใจเข้าออก อาการพองยุบเป็นอาการทางกาย ลมหายใจเข้าออก อาการพองยุบเป็นอาการทางกาย อาการกระเพื่อมไหวเป็นอาการทางกาย ความคิดที่เกิดขึ้นก็เป็นอารมณ์ ที่เกิดขึ้นกับใจของเรา เวทนาที่เกิดขึ้น มีการเปลี่ยนแปลงเกิดดับอย่างไร เพราะอะไร เพราะอารมณ์ เหล่านี้นี่แหละ เป็นที่ตั้งของการยึดมั่น ความหลงเกิดขึ้นมาก็เพราะการเห็นอาการอารมณ์เหล่านี้ ไม่ได้ เห็นถึงกฎไตรลักษณ์ไม่ได้เห็นถึงความเปลี่ยนแปลง ไม่ได้เห็นถึงความไม่เที่ยงของอารมณ์เหล่านี้ ทาให้ เราคนเราเข้าไปหลงยึดติด ที่บอกยึดติดรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณนั่นเอง ว่าเป็นของเที่ยง ว่า เป็นของเรา เพราะฉะนั้นการที่เรากาหนดรู้ลมหายใจเข้าออก กาหนดรู้พองยุบ อันนี้เป็นอารมณ์หลัก ๆ ที่ เป็นเบื้องต้น
แต่บางคน อาการบางขณะผ่านพ้นตรงนี้ไปแล้ว ผ่านพ้นอย่างไร ตอนนี้จิตว่าง จิตมีกาลังมาก ว่างจนไม่มีอาการของลมหายใจ ไม่มีอาการพองยุบ หาอาการพองยุบไม่เกิด...ไม่มี มีแต่อาการกระเพื่อม ไหว มีอาการเกิดดับอย่างอื่นแทน มีอาการอย่างอื่นปรากฏชัดกว่า จิตว่างจิตสงบผ่านพ้นอาการพองยุบ ลมหายใจไม่มี มีแต่อาการเกิดดับอย่างอื่น มีอาการอย่างอื่นแทน อาการอะไร มีอาการกระเพื่อม มีอาการ
