Page 14 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การพิจารณาหัวข้อธรรม
P. 14
874
ตามกาหนดรู้อาการของพองยุบ ตามกาหนดรู้อาการของลมหายใจ ตรงนี้แหละที่เราเริ่มเจาะสภาวะ ตาม กาหนดรู้ว่าลมหายใจมีการเกิดดับหรือมีการเปลี่ยนแปลงในลักษณะอย่างไร นั่นคือการเจาะสภาวะ มุ่ง เข้าไปที่อาการของลมหายใจ ว่าหายใจเข้ามีอาการเกิดดับในลักษณะอย่างนี้ ๆ พอมุ่งเข้าไปที่อาการเกิด ดับของลมหายใจในขณะต่อไปอีก เขาเปลี่ยนเป็นแบบนี้ ๆ นี่คือการเจาะสภาวะ
การกาหนดอาการพองยุบก็เช่นเดียวกัน ใครที่รู้สึกว่านั่งแล้วยกจิตขึ้นสู่ความว่าง หรือทาจิตให้ ว่าง ๆ ได้แล้ว อาการพองยุบชัดขึ้นมา การเจาะสภาวะคือมุ่งไปรู้อาการเกิดดับของพองยุบ พองออกมา เกิดดับแบบนี้ ๆ ยุบลงไปเกิดดับอย่างนี้ ๆ ให้ใส่ใจรายละเอียดที่ต่างไปของลักษณะอาการเกิดดับ คาว่า “ใส่ใจรายละเอียด” นี้ ไม่ใช่ว่าทาให้เขาละเอียดขึ้น แต่สนใจลักษณะอาการเปลี่ยนแปลงที่ต่างไปที่ละเอียด มากขึ้น นั่นแหละคือการเจาะสภาวะ เพราะฉะนั้น อารมณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นมาเอาเป็นอารมณ์กรรมฐานได้ และเมื่อไหร่ก็ตามที่เรามีเจตนาที่จะรู้ถึงการเกิดดับก็เป็นการเจาะสภาวะ
ทีนี้ การเจาะสภาวะเพื่อความต่อเนื่องของอารมณ์ เพื่อความต่อเนื่องของการปฏิบัติของเรา ตอนนี้ เรามีลมหายใจหรือพองยุบเป็นอารมณ์หลัก เมื่อเราเจาะสภาวะกาหนดรู้อาการของพองยุบหรือลมหายใจ จนหมดไป สังเกตอาการเกิดดับเปลี่ยนไป พออาการเกิดดับของลมหายใจหรือพองยุบหายไป เปลี่ยนเป็น เวทนาขึ้นมา มุ่งไปกาหนดรู้อาการเกิดดับของเวทนาต่อ นี่ก็คือมีการเจาะสภาวะอย่างต่อเนื่อง เอาความ รู้สึกเข้าไปรู้ที่เวทนา เวทนามีอาการเกิดดับในลักษณะอย่างไร กาหนดเป้าหมายแบบเดียวกันเลย มีเจตนา ที่จะรู้การเกิดดับของลมหายใจ ของพองยุบ ของเวทนา
ทีนี้ ความคิดเราสามารถเจาะสภาวะได้ไหม ความคิดผ่านมา แว็บมาแว็บไป เกิดขึ้นมาแล้วหายไป แวบ็ เปน็ ระยะ ๆ ไป ? ไดน้ ะ เพราะความคดิ ทเี่ กดิ ขนึ้ มาแลว้ แวบ็ ไปดบั ไปแตล่ ะขณะ นนั่ กค็ อื อาการเกดิ ดบั อาการเกิดดับของความคิดก็ยังแสดงความแตกต่างกัน อย่างที่เราเคยกาหนดความคิด ที่บอกว่าการ เ จ า ะ ส ภ า ว ะ เ ร มิ ่ จ า ก ค ว า ม ค ดิ ท เี ่ ป น็ บ ญั ญ ตั ิ ท เี ่ ร า เ ห น็ ว า่ เ ข า เ ก ดิ ม า ส กั ร ะ ย ะ ห น งึ ่ แ ล ว้ ถ งึ ร ้ ู พ อ ร ป้ ู บ๊ ุ เ ข า ก ค็ อ่ ย ๆ ดับไป พอมีสติมีเจตนาที่จะรู้ให้ทันความคิดมากขึ้น พอเริ่มเกิดขึ้นมาก็รู้ทัน แล้วเขาก็ดับ พอเริ่มเกิดขึ้นมา ก็ดับ เริ่มเกิดขึ้นมาก็ดับ... ความคิดสั้นลงเรื่อย ๆ
พอเริ่มเกิดเป็นจุดนิดหนึ่งก็ดับ ยังไม่รู้ว่าเป็นเรื่องอะไร เริ่มจุดนิดหนึ่งก็ดับ กลายเป็นว่ามุ่งไปสู่ จดุ เกดิ ของความคดิ เหมอื นกบั ไปรจู้ ดุ กา เนดิ ของความคดิ ยงั ไมท่ นั เปน็ เรอื่ งราวกด็ บั เหมอื นจะยอ้ นเขา้ ไป สู่ปรมัตถ์ ยังไม่ปรุงแต่งเป็นเรื่องราวเลย แค่รู้สึกเหมือนกับทาท่าจะคิดนิดหนึ่งแล้วก็ดับไป ๆ นี่ก็คือเจาะ สภาวะทนีพี้อมงุ่เขา้ไปอีกกลายเป็นว่าจากที่เคยเปน็จดุแค่ร้สูึกยังไม่เป็นจดุเลยกด็ับแล้วๆจนความคิด หายไปหมดเกลยี้ ง เหลอื แตค่ วามวา่ งความสงบไป เขาเรยี กวา่ ไมม่ เี ศษ ไมม่ เี ชอื้ มนั วา่ งเกลยี้ งไปเลย นาน ๆ จะเกิดขึ้นมาใหม่อีก นี่ก็คือการเจาะสภาวะอย่างหนึ่ง มุ่งไปรู้ที่จุดเกิดของความคิด
ทีนี้ การเจาะสภาวะอีกอย่างหนึ่งก็คือ สภาพจิต ไม่มีอาการเกิดดับอย่างอื่น มีแต่จิตที่สงบ ที่ใส หรอื มนั่ คง การดสู ภาพจติ ตรงนที้ จี่ ะเปน็ การเจาะสภาวะกค็ อื เมอื่ เราเอาความรสู้ กึ เขา้ ไปตรงกลางความสงบ มั่นคง แล้วมีการเปลี่ยน เข้าไปแต่ละขณะเขามีการเปลี่ยน ๆ กว้างขึ้น โล่งขึ้น ใสขึ้น หรือมีความมั่นคงขึ้น
