Page 384 - ธรรมปฏิบัติ 2
P. 384
360
เมื่อเห็นความคิดดับไปแต่ละครั้ง แต่ละครั้ง สภาพจิตเราเป็น อย่างไร ? การกาหนดรู้อย่างนี้จะทาให้เรารู้วิธีแก้อารมณ์ตัวเองด้วย เวลามี อารมณ์เข้ามากระทบ แล้วมีความคิดเกิดขึ้น เป็นความฟุ้งซ่าน ราคาญ จะ แก้อย่างไร ? แค่เราพอใจที่จะกาหนดรู้ถึงความไม่มีตัวตน รู้ถึงการเกิดขึ้น ของความคิด ว่าเกิดอยู่ในบรรยากาศแบบไหน ? เกิดอยู่ในตัว ? เกิดอยู่ นอกตัว ? เกิดอยู่ไกลตัว ? หรือเกิดอยู่ในที่ว่าง ๆ ? ถึงแม้จะอยู่ที่ตัว มี เราเกิดขึ้นมาเป็นตัวรองรับ ความคิดที่เกิดขึ้นก็จะดับได้ง่าย เพราะเรารู้ว่า เวลามีความเป็นเราเกิดขึ้นเป็นอย่างไร ขณะที่ไม่มีเรา อาการเหล่านั้นเกิดดับ ในลักษณะอย่างไร นี่คือสิ่งที่นักปฏิบัติจะต้องพิจารณาทุก ๆ ครั้ง ทุก ๆ ขณะ เพราะว่าสภาวะเหล่านี้จะเกิดขึ้นเป็นปกติในชีวิตประจาวันของเรา
การกาหนดรู้ความคิดนั้น ไม่ใช่แต่เฉพาะความคิดที่ไม่ดีที่เกิดขึ้น แม้แต่ความคิดที่ดีที่เกิดขึ้นมา ก็ต้องพิจารณา ความคิดที่ดีที่เกิดขึ้นมา ส่ง ผลต่อจิตใจเราอย่างไร ? มันจะเป็นเหตุเป็นผลซึ่งกันและกัน ขณะที่สภาพ จิตไม่ดี ทาให้เราคิดอย่างไร ? จิตใจที่ไม่มั่นคง คิดอย่างไร ? จิตใจที่สงบ ทาให้ความคิดที่เกิดขึ้นมาเป็นอย่างไร ? สภาพจิตที่มีความเมตตา อ่อนโยน ความคิดที่จะตามมาเป็นอย่างไร ? เช่นเดียวกัน ถ้าเราคิดเรื่องที่ดี ๆ สภาพ จิตใจเป็นอย่างไร ? ถ้าคิดเรื่องไม่ดี สภาพจิตใจเป็นอย่างไร ? สิ่งเหล่านี้เป็น เหตุเป็นผลซึ่งกันและกัน
บางครั้งเพราะจิตไม่ดี ทาให้คิดไม่ดี แต่สาหรับผู้ที่มีปัญญา เมื่อมี อารมณ์ที่ไม่ดีมากระทบจิต รู้สึกว่ามีจิตที่ไม่ดีเกิดขึ้น ก็พร้อมที่จะดับความ รู้สึกที่ไม่ดี ตรงที่มีปัญญาตรงนี้ก็คือ มีเป้าหมาย มีเจตนาชัดเจน พร้อมที่ จะละความทุกข์ และพร้อมที่จะพัฒนาตัวเองให้ดียิ่งขึ้น ให้สภาพจิตของ ตนดียิ่งขึ้น ดังนั้น ถ้ามีเป้าหมายตรงนี้ จะพัฒนาหรือจะละอารมณ์ได้เร็ว แต่ถ้าไม่มีเจตนา หรือไม่ตั้งเป้าหมายที่พร้อมที่จะละอกุศลจิตที่เกิดขึ้น เขา ก็จะเป็นไปตามกาลัง เหมือนเป็นไปตามยถากรรม การพัฒนาตัวเองก็เป็น
